Πλήθος κόσμου στην εκδήλωση για τη Μάχη του Παλαιοχωρίου

Πλήθος κόσμου ανταποκρίθηκε το απόγευμα της Κυριακής, στο κάλεσμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Παλαιοχωρίου, και γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα του «Χρυσού Πέταλου» στο Παλαιοχώρι, προκειμένου να παρακολουθήσει την εκδήλωση για τα «100 χρόνια από τη Μάχη του Παλαιοχωρίου».

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν δύο πολύ ενδιαφέρουσες διαλέξεις σχετικά με τους Βαλκανικούς Πολέμους στο Παγγαίο αλλά και σχετικά με τη Μάχη του Παλαιοχωρίου. Πιο συγκεκριμένα, ο αντισμήναρχος Χαρίτων Χαρούσης μίλησε για τη «σημασία της απελευθέρωσης του Παγγαίου και των στρατιωτικών γεγονότων της Άνοιξης του 1913 στην έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων», ενώ ο δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής Άρης Μεντίζης μίλησε για τη «Μάχη του Παλαιοχωρίου. Η σημασία της και τα γεγονότα που οδήγησαν στη σύρραξη».

Για την γενικότερη κατάσταση που οδήγησε στα γεγονότα του Παγγαίου, αλλά και στη στρατηγική σημασία του Παγγαίου, μίλησε ο κ. Χαρούσης. Όπως είπε, μεταξύ άλλων, «ανάμεσα στους Βαλκανικούς Πολέμους και με επίκεντρο την περιοχή του όρους Παγγαίου σημειώθηκαν σημαντικά μεθοριακά επεισόδια και μάχες, ταυτόχρονα με τις διαπραγματεύσεις για την κατανομή των εδαφών μεταξύ των νικητών του Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Όπως θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, τα γεγονότα αυτά, τα οποία τιμάτε με λαμπρότητα ακριβώς 100 χρόνια αφότου έλαβαν χώρα, δεν αποτέλεσαν απλές τοπικές μεθοριακές συγκρούσεις αλλά επηρέασαν το πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό φάσμα των εξελίξεων ανάμεσα στον Α΄ και Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, καθώς και την εξέλιξη του δεύτερου».

Παρατήρησε ακόμη πως «τα γεγονότα του Παγγαίου προκάλεσαν την έγκαιρη στρατηγική συγκέντρωση του Ελληνικού Στρατού στην Κεντρική Μακεδονία. Η Βουλγαρία κινήθηκε προειδοποίησε με τις κινήσεις της την Ελλάδα, η οποία τελικά δεν πτοήθηκε από τις προκλήσεις και τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Βουλγαρίας, ούτε παραπλανήθηκε από την περιστασιακή διακοπή των συμπλοκών στο Παγγαίο στα μέσα του Μαΐου του 1913», ενώ σημείωσε μεταξύ άλλων πως «η κατοχή της περιοχής του Παγγαίου αποτέλεσε πλεονέκτημα για την ελληνική πλευρά από στρατιωτική, διπλωματική αλλά και ψυχολογική πλευρά. Τα γεγονότα του Παγγαίου, επηρέασαν καίρια την προετοιμασία του Β΄ ΒΠ στο επίπεδο της διπλωματίας και της στρατιωτικής προπαρασκευής και αποκάλυψαν τη βουλγαρική στρατηγική. Η ιστορική αλήθεια επιβάλλει την επαναξιολόγησή των ελάχιστα προβεβλημένων γεγονότων της άνοιξης του 1913 στο Παγγαίο, μέσα από το πρίσμα της επίδρασης που είχαν στα αποτελέσματα του Β΄ ΒΠ και των διαχρονικών διδαγμάτων που παρέχουν. Η κατοχή της Δυτ. Θράκης από τους Βουλγάρους δυστυχώς άφησε κατά τον Α΄ ΠΠ τον ελληνικό πληθυσμό της Αν. Μακεδονίας και της Θράκης έρμαιο στη βουλγαρική εκδικητικότητα και αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα του Ανατολικού και του Μακεδονικού ζητήματος».

Για τη Μάχη του Παλαιοχωρίου

Αναλυτικότερα στοιχεία για τη Μάχη του Παλαιοχωρίου και για την κατάσταση στο Παλαιοχώρι πριν να ξεσπάσει η σύρραξη μίλησε ο κ. Μεντίζης. Όπως είπε, «εκατό χρόνια συμπληρώνονται από τη Μάχη του Παλαιοχωρίου, τότε που οι κάτοικοι του χωριού, μαζί με μια χούφτα στρατιώτες, υπερασπίστηκαν τα άγια τούτα χώματα, απωθώντας τους Βουλγάρους που αν και σύμμαχοι, ήθελαν να πάρουν το ρόλο του κατακτητή στο θέατρο των Βαλκανικών Πολέμων. Τότε η περιοχή του Παγγαίου βρέθηκε στο επίκεντρο σημαντικών γεγονότων, που δεν αναφέρονται στα πολυδιαβασμένα ιστορικά βιβλία».

Αναφέρθηκε στην απελευθέρωση της περιοχής και στη δράση των Παλαιοχωρινών τον Οκτώβριο του 1912, αλλά και στην κατάσταση στην περιοχή μέχρι τον Απρίλιο του 1913. Παρουσίασε αναλυτικά την επιστολή προσηλυτισμού του Βούλγαρου στρατιωτικού διοικητή της περιοχής προς τον πρόεδρο της κοινότητας, η οποία προκάλεσε ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, που οδήγησε στη Μάχη του Παλαιοχωρίου.

Παρουσίασε αναλυτικά τα γεγονότα της Μάχης η οποία, όπως είπε, «έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, αφού εδραίωσε την παρουσία του ελληνικού στρατού στο Παγγαίο, καθιστώντας την επισήμως αποδεκτή από την πλευρά των Βουλγάρων, στηρίζοντας τον Ελληνισμό της περιοχής. Επιπλέον, η μάχη του Παλαιοχωρίου σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες μάχες που διεξήχθησαν στο Παγγαίο τον ίδιο μήνα, ανάγκασαν τους προσωρινούς συμμάχους να καθηλώσουν σημαντικό αριθμό δυνάμεών τους στο Παγγαίο με συνέπεια να μην τις εμπλέξουν στο θέατρο επιχειρήσεων της Κεντρικής Μακεδονίας κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο, γέρνοντας αποφασιστικά την πλάστιγγα προς την πλευρά της Ελλάδας. Μάχες σαν αυτή ουσιαστικά έδειχναν τι θα ακολουθούσε, τόσο στον Α’ όσο και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε η περιοχή γνώρισε και πάλι την βαρβαρότητα των Βουλγάρων, που ήρθαν στα ίδια χώματα ως κατακτητές».

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μια σύντομη χορευτική παράσταση από το παιδικό χορευτικό τμήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου.