Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

Μια σπουδαία πόλη της Θράκης αποκαλύπτεται...

Με χρήσιμα συμπεράσματα έκλεισε ο τριετής κύκλος του ανασκαφικού έργου στην Αρχαία Στρύμη.

Η φιλόδοξη τριετής ανασκαφική έρευνα, που ξεκίνησε στη χερσόνησο της Μολυβωτής με τη συνεργασία ανάμεσα στην πρώην  ΙΘ’ Εφορία Αρχαιοτήτων, νυν Εφορία Αρχαιοτήτων Ροδόπης, και στην Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα, ολοκληρώθηκε χθες, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός μαραθώνιου έργου μελέτης των πολύτιμων ευρημάτων, με προοπτική σε ορίζοντα διετίας να κυκλοφορήσει μία ειδική έκδοση με τα συμπεράσματα των αρχαιολόγων. Τα συμπεράσματα αυτά αναμένεται να φωτίσουν τις αθέατες πτυχές και τα «μυστικά» του αρχαιολογικού χώρου της χερσονήσου της Μολυβωτής, στον οποίο εκτιμάται ότι αναπτυσσόταν η αρχαία πόλη της Στρύμης, όπως είχε υποστηρίξει ο αρχαιολόγος και καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας Γεώργιος Μπακαλάκης. Στο κλείσιμο αυτού του κύκλου των ανασκαφών, για τον οποίο υπάρχει ελπίδα πως θα ξανανοίξει μετά το 2018, οι αρχαιολόγοι έχουν να συγκεντρώσουν και να μελετήσουν μεγάλο όγκο σημαντικών ευρημάτων, που αφορούν στην οικιστική ανάπτυξη της αρχαίας πόλης, κατά τις διαφορετικές μάλιστα φάσεις της κατοίκησής της.

Πολυμελής αποστολή από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον για τρίτη χρονιά στην έρευνα

Τα ευρήματα αυτά ήρθαν στην επιφάνεια από τις εντατικές εργασίες επί τριετία μιας πολυμελούς ομάδας ανθρώπων, ελλήνων και ξένων. Για την ακρίβεια, στο ανασκαφικό πρόγραμμα της τοπικής Εφορίας Αρχαιοτήτων έλαβαν μέρος έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι, φοιτητές από το Δημοκρίτειο, αλλά και από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως και εργάτες που απασχολήθηκαν από την περιοχή μας.

Στην αποστολή του Πανεπιστήμιου του Πρίνστον για τη φετινή ανασκαφή συμμετείχαν 14 προπτυχιακοί φοιτητές και 22 μεταπτυχιακοί ή  υποψήφιοι διδάκτορες, ενώ επικεφαλής για άλλη μία χρονιά ήταν ο Επίκουρος Καθηγητής, κ. Νάθαν Άρινγκτον.

Δόμνα Τερζοπούλου: «Οι αρχαιολόγοι από διάφορα κράτη πάντοτε συνεργάζονταν μεταξύ τους, γιατί ο κλασικός ελληνικός πολιτισμός δεν αποτελεί μόνο δική μας ιδιοκτησία»

Ο «ΠτΘ» βρέθηκε προχθές στο πεδίο της ανασκαφικής δραστηριότητας στην Αρχαία Στρύμη, κατέγραψε με τον φακό του το όμορφο κλίμα ανάμεσα στους συντελεστές του φιλόδοξου αυτού έργου, ενώ συζήτησε και με τους επικεφαλής για τα πρώτα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους. Η αρχαιολόγος, κ. Δόμνα Τερζοπούλου, η οποία είναι και επικεφαλής στην ανασκαφική δραστηριότητα, δήλωσε καταρχήν ικανοποιημένη που παρόλα τα αυξημένα προβλήματα, τα οποία προέκυψαν φέτος ως απόρροια της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, ο προγραμματισμός και η εκτέλεση των προβλεπόμενων εργασιών εξελίχτηκαν ομαλά. Επίσης, η κ. Τερζοπούλου έκανε μνεία στην πολύ καλή συνεργασία μεταξύ όλων των συντελεστών του έργου, παρατηρώντας ότι «οι αρχαιολόγοι από διάφορα κράτη πάντοτε συνεργάζονταν μεταξύ τους, γιατί ο κλασικός ελληνικός πολιτισμός δεν αποτελεί μόνο δική μας ιδιοκτησία, αλλά είναι μια κοινή πολιτισμική κληρονομιά».

Καταγραφή στοιχείων εκτός των τειχών της πόλης

Αναφερόμενη στην πρόοδο της έρευνας στον αρχαιολογικό χώρο της Μολυβωτής, εξήγησε ότι «φέτος εκτός από την ανασκαφή, έγινε παράλληλα μία εκτεταμένη επιφανειακή έρευνα εκτός των τειχών της πόλης, την οποία διενεργεί ο κ. Τομ Τάρταρον, που είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ. Μέχρι τώρα έχουν ερευνηθεί 5.000 στρέμματα, όπου γίνεται περιορισμένη περισυλλογή αρχαιοτήτων και εντοπισμός θέσεων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Με τον τρόπο αυτό καταγράφονται και διάφορα στοιχεία από κτίσματα, που υπάρχουν εκτός των τειχών της πόλης, ενώ μας δίνεται η ευκαιρία να μελετήσουμε και την οργάνωση της χώρας, αλλά και των νεκροταφείων, αφού υπάρχουν πολύ εκτεταμένα νεκροταφεία γύρω και έξω από τα τείχη της πόλης. Στα νεκροταφεία μάλιστα υπάρχουν και πάρα πολλοί τύμβοι και γίνεται μία χαρτογράφηση όλων των τύμβων. Παράλληλα γίνεται από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης μια εκτεταμένη γεωμορφολογική έρευνα, ώστε να διαπιστωθεί πώς ήταν η εικόνα της περιοχής κατά την αρχαιότητα. Αν τυχόν δηλαδή η χερσόνησος της Μολυβωτής ήταν νησί, γιατί υπάρχει και μια τέτοια εκδοχή, την οποία προσπαθούμε να ελέγξουμε. Επίσης εξετάζεται αν υπήρχαν οι λιμνοθάλασσες και πώς ήταν η διαμόρφωση της ακτογραμμής. Τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά για την αρχαιολογική έρευνα, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διαπιστώσουμε ποιο ήταν το τοπίο που βρήκαν, όταν ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ,  οι πρώτοι άποικοι και γιατί επέλεξαν αυτή τη θέση, για να δημιουργήσουν την αποικία τους».

«Η κατοίκιση της πόλης συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων»

Εστιάζοντας στα ευρήματα, που βρέθηκαν στο πεδίο της ανασκαφής και ειδικότερα στην κάτοψη ενός σπιτιού, η κ. Τερζοπούλου εκτίμησε ότι η πρώτη εγκατάλειψη της πόλης τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 4ου ή στις αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα, ενώ στη συνέχεια, πολλούς αιώνες αργότερα, τον 4ο μ.Χ. αιώνα δημιουργήθηκε εκ νέου ένας οικισμός στην ίδια τοποθεσία. «Δεν ξέρουμε την έκταση αυτού του οικισμού», σημείωσε η αρχαιολόγος, «ωστόσο στην ανασκαφή μας φαίνεται καθαρά ότι χρησιμοποιήθηκαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των προηγούμενων οικείων, για να διαμορφωθεί ένας άλλος οικιστικός χώρος». «Υπάρχει και μία τρίτη φάση», προσέθεσε, «η οποία τοποθετείται χρονικά στον 5ο ή 6ο μ.Χ. αιώνα».

«Αυτό είναι και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της ανασκαφής μας», παρατήρησε, «γιατί κατά το παρελθόν θεωρούσαμε ότι η περιοχή εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 4ουπ.Χ. αιώνα, τώρα όμως διαπιστώνουμε ότι συνεχίστηκε η κατοίκιση και κατά τη διάρκεια των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων. Οπωσδήποτε γίνεται πιο σύνθετο το έργο μας, γιατί οι μετασκευές που έγιναν εν μέρει χάλασαν το σπίτι των κλασικών χρόνων, αλλά ταυτόχρονα μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε μια άλλη χρονολογική φάση της πόλης, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για εμάς».

Στα τέλη του 2017 ή στις αρχές του 2018 η ειδική έκδοση για την ανασκαφική έρευνα

Για τα επόμενα δύο χρόνια, όπως προανήγγειλε η κ. Τερζοπούλου, μια μεγάλη ομάδα Ελλήνων, Αμερικανών, Καναδών και Ευρωπαίων επιστημόνων θα μελετήσει πολύπλευρα το υλικό, που έχει συγκεντρωθεί, και στα τέλη του 2017 ή στις αρχές του 2018 θα είναι έτοιμη για να κυκλοφορήσει η ειδική έκδοση, η οποία θα είναι αφιερωμένη στην ανασκαφή και στην επιφανειακή έρευνα, που διεξήχθη στον αρχαιολογικό χώρο της χερσονήσου της Μολυβωτής. Την προοπτική πάντως να καταστεί ο χώρος επισκέψιμος η κ. Τερζοπούλου την τοποθέτησε στο απώτερο μέλλον, καθώς αυτή η προοπτική εξαρτάται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες.

Μαρίνα Τασακλάκη: «Αρχαιολογικά η πόλη έχει αποδείξει την αξία της»

Από την πλευρά της η κ. Μαρίνα Τασακλάκη, αρχαιολόγος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ροδόπης, εμφανίστηκε πεπεισμένη ότι η πόλη που κρύβεται κάτω από τη Ροδοπίτικη γη, στην χερσόνησο της Μολυβωτής, υπόσχεται μεγάλης επιστημονικής αξίας και εμβέλειας ευρήματα. «Ήδη το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με μία πόλη 500 στρεμμάτων εντός των τειχών», σημείωσε, «δείχνει αυτόματα ότι είναι μια από τις πολύ σπουδαίες της αιγιακής Θράκης». «Τα ευρήματα μας αποκαλύπτουν», συνέχισε, «ότι πρόκειται για μια σπουδαία πόλη, μεγάλη σε έκταση, με υπόγειο υδραγωγείο, με έντονο εμπορικό προσανατολισμό και με την οικονομία μέσα στην καθημερινή ζωή των κατοίκων. Αρχαιολογικά λοιπόν η πόλη έχει αποδείξει την αξία της».

Επικεντρώνοντας στα αποτελέσματα του τριετούς ανασκαφικού προγράμματος, η κ. Τασακλάκη εξήγησε ότι «μας δόθηκε η δυνατότητα να αποκαλύψουμε τα όρια μιας οικίας των κλασικών χρόνων, κάτι που επιβεβαίωσε και τα αποτελέσματα της γεωφυσικής διασκόπισης για τα όρια της οικίας, που είναι 18x18 μέτρα». «Βέβαια, οι αλλεπάλληλες φάσεις κατοίκησης κατέστρεψαν κατά κάποιον τρόπο την οικεία των κλασικών χρόνων», προσέθεσε, «αλλά νομίζω πως θα είμαστε σε θέση μετά και από τη μελέτη του υλικού να αποκαταστήσουμε με κάποιο τρόπο αυτήν την κάτοψη». «Το ευτύχημα είναι ότι φέτος βρέθηκε και ένα πηγάδι, το οποίο προφανώς σχετίζεται με το υπόγειο υδραγωγείο, που υπήρχε στην πόλη και είχε πρώτος ανακαλύψει ο Γεώργιος Μπακαλάκης τη δεκαετία του ’50», επισήμανε η κ. Τασακλάκη, εξηγώντας ότι «το υπόγειο υδραγωγείο ήταν ένα σύστημα σηράγγων, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους και με το σύστημα της υδρομάστευσης συγκεντρωνόταν νερό, το οποίο με αυλάκια και κλίσεις οδηγούταν σε βαθύνσεις. Πάνω από κάθε βάθυνση υπήρχε το πηγάδι και ένα τέτοιο πηγάδι λοιπόν είχαμε την τύχη να βρούμε την τελευταία εβδομάδα. Μέσα από αυτό είχαμε πολλά και σπουδαία ευρήματα, κυρίως κεραμικής του 5 π.Χ. αιώνα».

Νάθαν Άρινγκτον: «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι από όλον τον κόσμο, που ενδιαφέρονται για τη δουλειά που κάνουμε εδώ»

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, κ. Νάθαν Αρινγκτον, υπογράμμισε τη σπουδαιότητα του αρχαιολογικού χώρου της χερσονήσου της Μολυβωτής, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «υπάρχουν πολλοί άνθρωποι από όλον τον κόσμο, που ενδιαφέρονται για τη δουλειά που κάνουμε εδώ». «Δεν υπάρχουν πολλές τέτοιου τύπου αρχαιολογικές θέσεις, που έχουν ανασκαφεί», συμπλήρωσε, «και σίγουρα θα υπάρχει ένα μεγάλο επιστημονικό κοινό, το οποίο θα διαβάσει τη δημοσίευση, που θα γίνει». «Η δημοσίευση θα μπορέσει να δώσει πληροφορίες για τη ζωή στην Ελλάδα σε διάφορες χρονικές περιόδους», συνέχισε, «από τα κλασικά χρόνια μέχρι και τα βυζαντινά και ιδιαίτερα για αυτήν την περιοχή. Και φυσικά θα μπορέσουμε να δούμε τις σχέσεις μεταξύ της πόλης, του αστικού κλοιού, και της περιοχής που βρίσκεται έξω από τα τείχη της».

«Είναι πολύ φιλόξενοι οι άνθρωποι στην Ελλάδα και ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ τώρα στην κρίση μου κάνει εντύπωση υπομονή των ανθρώπων»

Μπορεί ο τριετής κύκλος των ανασκαφών να ολοκληρώθηκε, όμως ο κ. Άρινγκτον πρόσκαιρα αποχωρεί από τη χώρα μας, καθώς θα συνεχίσει να εργάζεται για την μελέτη των ευρημάτων και την έκδοση των τελικών συμπερασμάτων.

Ήδη η περιοχή μας τον έχει γοητεύσει, όπως παραδέχτηκε, με βασική παράμετρο σε αυτήν την κατεύθυνση να ορίζει την φιλοξενία των ανθρώπων της. «Είναι πολύ φιλόξενοι οι άνθρωποι στην Ελλάδα και ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα», παρατήρησε, «ενώ ειδικά τώρα που είμαστε στην κρίση βλέπω την υπομονή στους ανθρώπους και μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση».

«Πρέπει κανείς να μελετήσει το παρελθόν, για να μπορέσει να συνειδητοποιήσει τη θέση του μέσα στο ευρύτερο πολιτισμικό και ιστορικό περιβάλλον»

Το μήνυμα, που θέλησε να στείλει κλείνοντας, είναι ότι «πρέπει κανείς να μελετήσει το παρελθόν, για να μπορέσει να συνειδητοποιήσει τη θέση του μέσα στο ευρύτερο πολιτισμικό και ιστορικό περιβάλλον και να χαράξει την πορεία του προς το μέλλον». «Η επιστημονική έρευνα», επισήμανε, «μπορεί να συμβάλλει επίσης και στην οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου».

(Πηγή: Θ. Σταμούλης, Παρατηρητής της Θράκης, Ανασκαφή

Ανασκαφική και επιφανειακή έρευνα στη χερσόνησο της Μολυβωτής νομού Ροδόπης κατά το 2015

Υστερα από έξι εβδομάδες εργασιών, ολοκληρώθηκαν στις 24 Ιουλίου η ανασκαφική και η επιφανειακή έρευνα που εκτελέστηκαν στη χερσόνησο της Μολυβωτής νομού Ροδόπης με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Εκ μέρους της ελληνικής πλευράς στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι αρχαιολόγοι Δόμνα Τερζοπούλου και Μαρίνα Τασακλάκη. Επικεφαλής της αμερικανικής επιστημονικής ομάδας ήταν ο Nathan Arrington, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Princeton.
Ο Thomas Tartaron, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania, ήταν υπεύθυνος για τη διεξαγωγή της επιφανειακής έρευνας. Φέτος στις εργασίες συμμετείχαν προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες αμερικανικών πανεπιστημίων καθώς και φοιτητές του τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Με τη μελέτη επιμέρους ευρημάτων ασχολήθηκαν εξειδικευμένοι επιστήμονες από ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. 
Στο πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα που σχεδιάστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα για τη Χερσόνησο της Μολυβωτής νομού Ροδόπης περιλαμβάνονται: ανασκαφή εντός των τειχών της πόλης, συστηματική επιφανειακή έρευνα εντός και εκτός της πόλης, γεωφυσική διασκόπηση και γεωμορφολογική μελέτη της ευρύτερης περιοχής. Η δημοσίευση των αποτελεσμάτων πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2017. 
Τα ερείπια της τειχισμένης πόλης που εντοπίστηκαν στη χερσόνησο της Μολυβωτής, 25 περίπου χιλιόμετρα ΝΔ της Κομοτηνής, συνδέθηκαν ήδη από τη δεκαετία του 1950 από τον καθηγητή Γεώργιο Μπακαλάκη με τη Στρύμη, μια αποικία των Θασίων, την οποία αναφέρει ο Ηρόδοτος όταν περιγράφει την πορεία του Ξέρξη στη θρακική ακτή. Ωστόσο η ταύτιση της πόλης δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί επιγραφικά. 
Κατά τη φετινή χρονιά η ανασκαφική έρευνα εστίασε το ενδιαφέρον της στην πλήρη αποκάλυψη μιας οικίας των κλασικών χρόνων (5ος-4ος αι. π.Χ.) με εξωτερικές διαστάσεις 18,5 Χ 18,5 μ., που αποτελούσε το ένα από τα κτίσματα μιας οικοδομικής νησίδας. Η πρωιμότερη φάση κατοίκησης τοποθετείται, σύμφωνα με τις ενδείξεις της κεραμικής, στο β΄ μισό του 6ου αι. π.Χ. Η οικία εγκαταλείφθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. ή στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Τα οικοδομικά της κατάλοιπα επαναχρησιμοποιήθηκαν, μετά τις απαραίτητες μετασκευές και προσθήκες από τα μέσα του 4ου έως τα μέσα του 5ου αι. μ.Χ. Η τελευταία φάση κατοίκησης στον ίδιο χώρο τοποθετείται χρονολογικά από το β΄ μισό του 5ου έως τα μέσα του 6ου αι. μ.Χ. 
Εκτός από τη μεγάλη ποσότητα κεραμικής και αμφορέων, στα κινητά ευρήματα της ανασκαφής συγκαταλέγονται πολυάριθμα χάλκινα και αργυρά νομίσματα, ακροκέραμα, πήλινα υφαντικά βάρη, πήλινα ειδώλια, κοσμήματα και μεταλλικοί σύνδεσμοι. Σημαντικός αριθμός ευρημάτων προήλθε από τον καθαρισμό του ενός από τα δύο πηγάδια που εντοπίστηκαν στον χώρο της οικίας. 
Η συστηματική επιφανειακή έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε έκταση 5000 στρεμμάτων εκτός των τειχών της πόλης, μας έδωσε τη δυνατότητα να σχηματίσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την οργάνωση της χώρας και των νεκροταφείων της πόλης. 

(Ανακοίνωση ΥΠΠΟ)

Μοναδικό εύρημα στην Πέλλα

Ένας υπέροχος, μαρμάρινος Σιληνός σε φυσικό μέγεθος, που χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή, εύρημα μοναδικό για την Αγορά της Αρχαίας Πέλλας, έφερε στο φως πριν από δύο μέρες η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή του Α.Π.Θ., Ιωάννη Ακαμάτη. Το άγαλμα βρέθηκε στη βόρεια στοά της Αγοράς, σε χώρο που, όπως όλα δείχνουν, είχε λατρευτικό χαρακτήρα.

«Η συγκεκριμένη θέση συνεχώς μας εκπλήσσει ευχάριστα και έχει πολλά ακόμη μυστικά να μας αποκαλύψει», λέει στο «Έθνος» ο διευθυντής της πανεπιστημιακή ανασκαφής στην Αγορά Πέλλας, Ι. Ακαμάτης, και προσθέτει: «η σκαπάνη έφερε στο φως ένα εύρημα μοναδικό για την περιοχή. Απεικονίζεται όρθια ανδρική γενειοφόρος μορφή. Φορά δορά (δέρμα ζώου) και φέρει ενδρομίδες (αρχαία υποδήματα σαν μπότες), ενώ διατηρούνται σποραδικά υπολείμματα χρωμάτων».

Ο Διόνυσος

Με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου που είναι ευδιάκριτα, οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι η μορφή ανήκει στον κόσμο του Διόνυσου και πρόκειται πιθανόν για Σιληνό. Οι Σιληνοί, μαζί με τους Σάτυρους και τις Μαινάδες ακολουθούσαν ως πολύβουο πλήθος τον θεό της χαράς και του κεφιού, τον Διόνυσο. Οι Μαινάδες ήταν γυναίκες που χόρευαν έξαλλα γύρω από τον θεό, ενώ Σάτυροι και Σιληνοί ήταν παράξενα όντα, άνθρωποι και ζώα μαζί, πιστοί ακόλουθοί του, που τον συνόδευαν στα μεγάλα ταξίδια. Οι Σάτυροι ήταν νεαροί και οι Σιληνοί μεσήλικες. Το άγαλμα βρέθηκε κατά την ανασκαφή της βόρειας στοάς, στο στρώμα καταστροφής του χώρου 10 και έχει ήδη μεταφερθεί στα εργαστήρια συντήρησης του αρχαιολογικού χώρου Πέλλας, όπου πολλά τμήματά του, που ήταν διάσπαρτα, συγκολλούνται.

Το σημείο όπου ανακαλύφθηκε το σπάνιο εύρημα, αλλά και γενικότερα η βόρεια στοά της Αγοράς δεν είχε εμπορικό χαρακτήρα, όπως οι υπόλοιπες. Σύμφωνα με τον κ. Ακαμάτη, στο στρώμα της καταστροφής των χώρων της δεν βρέθηκαν σχετικά προϊόντα, ούτε ανάλογες αποθέσεις, αντίθετα μια σειρά από υποθεμελιώσεις μνημείων δημιουργούν υποψίες για έναν διαφορετικό προορισμό της, περισσότερο επίσημο και πιθανόν λατρευτικό, σίγουρα πάντως δημόσιου χαρακτήρα.

Σε κοντινή απόσταση από το σημείο όπου βρέθηκε το άγαλμα του Σιληνού, έχει εντοπιστεί ημικυκλική κατασκευή με μικρούς μολύβδινους σωλήνες παροχής νερού από μια μικρή δεξαμενή, επίσης λατρευτικού χαρακτήρα, όπως υποδηλώνεται και από αποσπασματικό τμήμα ενδύματος υπερφυσικού χάλκινου αγάλματος. Το νερό έτρεχε με πολύ μικρή ροή από μικρά βρυσάκια - κάτι σαν το σημερινό αγίασμα σε μοναστήρια και εκκλησίες.

Η Αγορά τοποθετείται στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας, στον οποίο έχουν επίσης εντοπιστεί και οριοθετηθεί το ανάκτορο -ένα τεράστιο σύμπλεγμα έκτασης 60 στρ. που αποτελούσε την έδρα της βασιλικής εξουσίας- τα ιερά, η οχύρωση, οικίες και η νεκρόπολη με τα πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα.

Στα χρόνια του Βασιλιά Κασσάνδρου

Η ελληνιστική Αγορά έχει διαστάσεις 260Χ238 μέτρα και είναι πλήρως ενταγμένη στο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 10 οικοδομικών τετραγώνων, ενώ ήταν το εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Πέλλας. Γύρω από μια τεράστια πλατεία αναπτύσσονται τέσσερις στοές με κιονοστοιχίες προς την πλατεία, οι οποίες σχηματίζουν ένα κανονικό ορθογώνιο σχήμα με περιορισμένες προσβάσεις προς αυτό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ορθογώνια αγορά της ελληνικής αρχαιότητας Η κύρια πρόσβαση προς την Αγορά γίνεται μέσω μιας λεωφόρου που τη διασχίζει στον άξονα Ανατολής-Δύσης και έχει το εντυπωσιακό πλάτος των 15 μ.

Κέντρο

Η Αγορά πρέπει να χτίστηκε κατά τα χρόνια της βασιλείας του Κασσάνδρου (τέλη 4ου αιώνα π.Χ.) πάνω στη θέση του κλασικού νεκροταφείου της πόλης και αποτέλεσε το εμπορικό, διοικητικό και κοινωνικό κέντρο της ελληνιστικής Πέλλας μέχρι την καταστροφή της, 200 χρόνια αργότερα, πιθανότατα από σεισμό. Η βίαιη καταστροφή της άφησε σχεδόν άθικτο το περιεχόμενο των χώρων που αναπτύσσονταν πίσω από τις στοές της, με αποτέλεσμα να διασωθούν πολύτιμα στοιχεία για την ταύτιση της χρήσης αυτών των χώρων.

(Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Έθνος, Ανασκαφή)

Νέα ευρήματα στις φετινές ανασκαφές στο Δεσποτικό

Ιδιαίτερα σημαντικά και διαφωτιστικά για την τοπογραφία, την έκταση και τη χωροταξική οργάνωση του ιερού του Απόλλωνα στη θέση Μάντρα, στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό, δυτικά της Αντιπάρου, ήταν τα αποτελέσματα της φετινής ανασκαφικής περιόδου που διήρκησε από 25/5 έως 3/7.
Η συστηματική έρευνα στη θέση Μάντρα Δεσποτικού ξεκίνησε το 1997 από τον αρχαιολόγο Γ. Κουράγιο (Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων). Έως σήμερα έχει έρθει στο φως ένα εκτεταμένο αρχαϊκό ιερό, η ακμή του οποίου χρονολογείται στον 6ο αι.π.Χ., ενώ τα πρωιμότερα ίχνη λατρείας ανάγονται στον 9ο και 8ο αι. π. Χ. (γεωμετρική εποχή). Η κατεξοχήν λατρευόµενη θεότητα στο ιερό κατά την αρχαϊκή και κλασική περίοδο ήταν ο Απόλλωνας, ενώ στην κλασική περίοδο λατρευόταν και η θεά Εστία µε το επίθετο «Ισθµία». Έχουν ανασκαφεί μέχρι σήμερα 13 κτίρια. Το κέντρο της λατρείας ήταν ένα προστατευμένο με περίβολο τέμενος, στο οποίο δέσποζε ο μαρμάρινος πρόστυλος ναός και δίπλα σε αυτόν το τελετουργικό εστιατόριο και άλλα δυο μαρμάρινα οικοδομήματα λατρευτικού χαρακτήρα. Στο κέντρο βρισκόταν ο μεγάλος μαρμάρινος ημικυκλικός βωμός, ενώ μπροστά από το ναό ο βωμός της Εστίας Ισθμίας.
Κατά τις φετινές έρευνες αποκαλύφθηκε ένα ιδιαίτερα πολύπλοκης κάτοψης κτιριακό συγκρότημα συνολικών διαστάσεων 35 Χ 15μ., το οποίο βρίσκεται στην νότια πλευρά του αρχαϊκού τεμένους δίπλα στη νότια είσοδο του ιερού. Από τα πολυπληθή ευρήματα προκύπτει ότι το νέο συγκρότημα, το οποίο ανήκει στην αρχαϊκή περίοδο (εποχή ίδρυσης του ιερού), γνώρισε διάφορες οικοδομικές φάσεις με επεκτάσεις και προσθήκες δωματίων, κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο. Tμήμα του κτηριακού συγκροτήματος αυτού περιλαμβάνει οικοδόμημα ορθογώνιας κάτοψης, διαστάσεων 20Χ12μ., που αποτελείται από πέντε δωμάτια με εισόδους στη νότια πλευρά που επικοινωνούν με μεγάλο ανοικτό αίθριο και επιβλητική είσοδο. Τα δωμάτια φέρουν πλακόστρωτα δάπεδα και διάφορες κατασκευές στο εσωτερικό τους, μάλλον για τελετουργική χρήση.
Δυτικά του κτιριακού συγκροτήματος αυτού αποκαλύφθηκε ακόμη ένα μεγάλο κτίριο αποτελούμενο από τέσσερα δωμάτια, ενώ σε ένα από αυτά βρέθηκε κτιστός τετράγωνος βωμός από σχιστολιθικές πλάκες. Αποκαλύφθηκε μεγάλη ποσότητα κεραμικής και περισσότερα από είκοσι θραύσματα αγγείων με εγχάρακτες επιγραφές του ονόματος του Απόλλωνα, που επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την λατρεία του θεού στη συγκεκριμένη θέση. Η αποκάλυψή των παραπάνω κτιρίων αποτελεί μαρτυρία για τη συνέχιση της λειτουργίας του ιερού και στους κλασικούς-ελληνιστικούς χρόνους, αλλά και για τη μεγάλη έκτασή και πολύπλοκη χωροταξική οργάνωσή του, που αντανακλούν τη μεγάλη φήμη και επισκεψιμότητα του έως και τον 3ο αι.π.Χ.
Επιπλέον, ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν και στο Κτίριο Ζ, που βρίσκεται έξω από τον λατρευτικό περίβολο του τεμένους, όπου αποκαλύφθηκαν ακόμη δύο δωμάτια του και μεγάλη ποσότητα εισηγμένης γραπτής αττικής κεραμικής κλασικών χρόνων. Όπως, επίσης, αποκαλύφθηκε τοίχος μεγάλων διαστάσεων κατά μήκος της οδού που θα έπαιρναν οι πιστοί από το αρχαίο λιμάνι προς το τέμενος, που είχε οχυρωματικό χαρακτήρα για να προστατεύσει τα κτίρια, που εκτείνονταν στη χερσόνησο του Δεσποτικού, εκτός του λατρευτικού περιβόλου.
Στα πολυάριθμα ευρήματα της φετινής ανασκαφικής έρευνας συγκαταλέγονται θραύσμα από την κνήμη ποδιού αρχαϊκού κούρου, τρία θραύσματα κάτω άκρων κούρων, - που έρχονται να προστεθούν στα 65 ήδη αποκαλυφθέντα θραύσματα μαρμάρινων αρχαϊκών κούρων- καθώς και τμήμα μιας ιδιαίτερης μαρμάρινης αρχαϊκής βάσης αγάλματος με την πλίνθο της, η οποία φέρει την επιγραφή (Α)ΝΕΘΗ(ΚΕ), ακέραιο πήλινο ακροκέραμο, θραύσματα ερυθρόμορφου κρατήρα με παράσταση του θεού Διόνυσου, περισσότερα από είκοσι μελαμβαφή λυχνάρια, 33 ενεπίγραφα θραύσματα σκύφων και κυλίκων με το όνομα του Απόλλωνα (Α, ΑΠ, ΑΠΟΛ), θραύσματα μηλιακών-παριανών αγγείων και θραύσματα μελανόμορφων αγγείων αττικής προέλευσης (τέλη 6ου αι. π. Χ), πήλινη αρχαϊκή λεκάνη με περίτεχνες λαβές, πήλινα ειδώλια και χάλκινα αντικείμενα.
Πέραν των ανασκαφικών εργασιών, πραγματοποιήθηκαν από συνεργείο τεσσάρων εξειδικευμένων μαρμαροτεχνιτών εργασίες για την ολοκλήρωση της α΄φάσης της προμελέτης αναστήλωσης του ναού και του τελετουργικού εστιατορίου που έχει ήδη εγκριθεί από το ΚΑΣ (αρχιτέκτων-μελετητής Γ.Ορεστίδης). Συγκεκριμένα, συμπληρώθηκε ο στυλοβάτης του εστιατορίου, που είναι κατασκευασμένος από μεγάλες πλάκες γνευσίου, σε μήκος 17 μέτρων, όπως επίσης συμπληρώθηκαν δυο τμήματα από τον μαρμάρινο στυλοβάτη του ναού και συμπληρώθηκαν οι κατώτατοι δόμοι της παραστάδος, που υπήρχε μεταξύ τελετουργικού εστιατορίου και ναού.
Οι εργασίες αναστήλωσης του αρχαϊκού ναού και του εστιατορίου έχουν αποκτήσει πρωταρχική σημασία, αφού στοχεύουν στην συμπλήρωση της κάτοψης των μνημείων και στην υποδήλωση της τρίτης διάστασης, ώστε να γίνει το μνημείο κατανοητό στον επισκέπτη. Η ολοκλήρωσή του έργου αναστήλωσης και συντήρησης έχει ως απώτερο σκοπό την οργάνωση και ανάδειξη του χώρου σε έναν μοναδικό αρχαιολογικό χώρο, ένα πρότυπο αρχαιολογικό πάρκο στις Κυκλάδες, με εποπτικό ενημερωτικό υλικό και διαδρομές περιήγησης, σε όλο το νησί, αφού πρόκειται για ένα από τα μοναδικά ακατοίκητα νησιά στις Κυκλάδες, με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος.
Στο φετινό πρόγραμμα συμμετείχαν πολλοί φοιτητές από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού και από το ΔΙ.ΚΕ.ΜΕΣ/CYA. Οι ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν και φέτος χάρη στις ευγενικές χορηγίες των Ιδρυμάτων Α.Γ.Λεβέντη, Α&Π Κανελλοπούλου,των Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, του ΔΙ.ΚΕ.ΜΕΣ (πρόεδρος Αλέξης Φυλακτόπουλος), των Αλίκης και Αταλάντας Γουλανδρή, της Μαρίας Εμπειρίκου, του Γιάννη Φούφα, ενώ σημαντική υπήρξε και η συμβολή του Δήμου Αντιπάρου και της Κοινοπραξίας Φεριμπότ Αντιπάρου στη διαμονή και μετακίνηση των μελών της ανασκαφής.

(Ανακοίνωση ΥΠΠΟ)

Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015

ΥΠΠΟ: Ανασκαφικά και ιστορικά δεδομένα για τον τάφο τού Φιλίππου Β'

Προσφάτως δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) μελέτη των παλαιοανθρωπολόγων Α. Μπαρτσιώκα και Juan Luis Arsuaga που αφορά σε οστά που βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο (τάφος Ι ) της βασιλικής ταφικής συστάδας που ανασκάφηκε την δεκαετία του εβδομήντα από τον αείμνηστο καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο στη Μεγάλη Τούμπα των Αιγών. Στην μελέτη αυτή διατυπώνεται η άποψη ότι τα κατάλοιπα ανδρικού σκελετού ανήκουν στον Φίλιππο Β΄, ενώ τα κατάλοιπα γυναικείου και βρεφικού σκελετού ανήκουν στην τελευταία σύζυγο του μακεδόνα βασιλιά Κλεοπάτρα και την θυγατέρα της Ευρώπη, άποψη που είχε προταθεί και παλιότερα από τον ιστορικό E. Borza, αλλά δεν έγινε αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα.
Μολονότι υπάρχει πληθώρα σχετικών επιστημονικών δημοσιεύσεων, επειδή, όπως φάνηκε και από πρόσφατα δημοσιεύματα, το θέμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ευρύτερο κοινό, κρίνεται απαραίτητο, προς αποφυγή σύγχυσης και παρερμηνειών, να δοθούν, συνοπτικά εκ μέρους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα παρακάτω ανασκαφικά-ιστορικά δεδομένα που είναι απαραίτητα για την ορθή κατανόηση και συνακόλουθα την ερμηνεία των συγκεκριμένων ευρημάτων:
1. Οι κ.κ. Α. Μπαρτσιώκας και Juan Luis Arsuaga εξέτασαν τμήμα και όχι το σύνολο των οστών που βρέθηκαν στο τάφο Ι.
2. Ο τάφος Ι της Μεγάλης Τούμπας των Αιγών, ένα μνημείο που έχει τη μορφή κιβωτίου (κιβωτιόσχημος), είναι ο μικρότερος και λιγότερο μνημειακός της βασιλικής ταφικής συστάδας που περιλαμβάνει επίσης δύο μεγάλους ασύλητους μακεδονικούς (τον τάφο ΙΙ που αναγνωρίσθηκε από τον Μανόλη Ανδρόνικο ως τάφος του Φιλίππου Β΄ και τον τάφο ΙΙΙ που ομόφωνα αποδίδεται στον Αλέξανδρο Δ΄, γιο του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης) και έναν τρίτο επίσης μακεδονικό συλημένο και κατεστραμμένο σε μεγάλο βαθμό ("τον τάφο με τους ελεύθερους κίονες" που χρονολογείται στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. και είναι ο νεώτερος της ομάδας).
3. Ο κιβωτιόσχημος τάφος Ι, στο εσωτερικό του οποίου σώζεται η τοιχογραφία με την παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης, ήταν συλημένος, ωστόσο περιείχε αρκετά χαρακτηριστικά πήλινα αγγεία που χρονολογούν με ασφάλεια το μνημείο και την ταφή στις τελευταίες δεκαετίες του πρώτου μισού του 4ου αι. π.Χ. με ύστατο όριο το 350 π.Χ. Ωστόσο, όπως είναι πολύ καλά γνωστό από τις αρχαίες πηγές, ο Φίλιππος Β΄ δολοφονήθηκε το 336 π.Χ., ενώ η Κλεοπάτρα εκτελέστηκε κάποιους μήνες μετά τον θάνατο του συζύγου της, υπάρχει δηλαδή μια σημαντική χρονική απόσταση που είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο να γεφυρωθεί.
4. Τα οστά του νεκρού που η εν λόγω μελέτη επιχειρεί να συσχετίσει με τον Φίλιππο Β΄ και μάλιστα τα οστά των ποδιών (κνήμες, αλλά και τα οστάρια του άκρου ποδός) βρέθηκαν όχι στο δάπεδο του τάφου, όπως τα οστά της γυναίκας και του νεογνού, αλλά ψηλότερα (περίπου 20 εκατοστά)επάνω σε στρώση με πέτρες και θραύσματα πωρολίθων, μέσα στα χώματα της επίχωσης που εισχώρησαν στον τάφο μετά την τυμβωρυχία . Το γεγονός της ανεύρεσης των οσταρίων σε συνάφεια με τις κνήμες μαρτυρεί "συνάρθρωση" δηλαδή παρουσία μυϊκών ιστών και αποκλείει την πιθανότητα να προέρχονται από την διασάλευση της παλιότερης ταφής (το σώμα της γυναίκας ήταν απολύτως διαλυμένο και τα οστά της βρέθηκαν ανακατεμένα και μαζεμένα σε δυο ομάδες ακριβώς επάνω στο κονίαμα του δαπέδου). Είναι προφανές ότι το σώμα του νεκρού στον οποίο ανήκουν τα εν λόγω οστά αποτέθηκε ή "απορρίφθηκε" στον τάφο μετά την τυμβωρυχία, η οποία, όπως δείχνει η ανασκαφική στρωματογραφία, σχετίζεται με την καταστροφή και την διαρπαγή του γειτονικού υπέργειου "ηρώου".
5. Η καταστροφή της βασιλικής νεκρόπολης των Αιγών είναι ένα γεγονός που μαρτυρείται από τις αρχαίες πηγές και έχει επιβεβαιωθεί απόλυτα από την αρχαιολογική σκαπάνη. Είναι μάλιστα γνωστό ότι συνέβη το 276/5 π.Χ. , όταν οι Γαλάτες μισθοφόροι του Πύρρου κατέλαβαν την αρχαία μακεδονική μητρόπολη. 'Όπως δείχνουν τα ευρήματα από τις επιχώσεις της (κεραμεική, νομίσματα κλπ.), η Μεγάλη Τούμπα που κάλυψε τη συστάδα των βασιλικών τάφων και σφράγισε τον συλημένο τάφο Ι και τα κατάλοιπα του "ηρώου", το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα του, κατασκευάστηκε πριν τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ. Δηλαδή, το περιστατικό με τον νεκρό άνδρα που τοποθετήθηκε ή "απορρίφθηκε" μέσα στον συλημένο πια κιβωτιόσχημο τάφο Ι πρέπει να συνέβη ανάμεσα στο 276/5 και 250 π.Χ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογα φαινόμενα "απόρριψης" νεκρών ανδρών έχουν παρατηρηθεί και σε άλλους συλημένους τάφους των βασιλικών συστάδων των Αιγών και έχει ήδη προταθεί από τους ανασκαφείς η πιθανότητα να πρόκειται για τυμβωρύχους.
6. Ο εν λόγω νεκρός δεν είναι καμένος, ωστόσο, όπως μαρτυρείται από τις αρχαίες πηγές και όπως έχει αποδειχθεί από τα πλουσιότατα ανασκαφικά ευρήματα, ήδη από τις αρχές του 6ου προχριστιανικού αιώνα, η καύση και μάλιστα σε μεγαλοπρεπείς πυρές συνοδεία προσφορών αποτελεί τον κανόνα για τους μακεδόνες βασιλείς, έθιμο που στα χρόνια του Φιλίππου Β΄ και του Μεγαλέξανδρου έχει επεκταθεί και στους Εταίρους.
7. Το επιχείρημα στο οποίο οι κ.κ. Α. Μπαρτσιώκας και Juan Luis Arsuaga στηρίζουν την ερμηνεία τους είναι η διαπίστωση τους ότι πρόκειται για άτομο ηλικίας περίπου 45 χρονών με τραύμα στο πόδι, ωστόσο ούτε η μέση ηλικία, ούτε η χωλότητα αποτελούν αποκλειστικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του Φιλίππου Β΄. Αντίθετα τα ανασκαφικά δεδομένα καθιστούν απίθανη την προτεινόμενη ταύτιση του άνδρα, οστά του οποίου βρέθηκαν στον τάφο Ι, με τον Φίλιππο Β΄ και γενικότερα με κάποιο μέλος της βασιλικής οικογένειας. Προφανώς ο τάφος ανήκει στη γυναίκα και το βρέφος που κατά τον πρώτο μελετητή των οστών καθηγητή J. Musgrave ήταν έμβρυο ή νεογέννητο, οπότε είναι πιθανόν η γυναίκα να πέθανε στη γέννα. Τη συσχέτιση με γυναίκα ενισχύει τόσο η θεματική των τοιχογραφιών -Αρπαγή της Περσεφόνης, Δήμητρα, Μοίρες- όσο και τα κτερίσματα που βρέθηκαν στον τάφο -κατάλοιπα κοσμημάτων, μυροδοχεία, μαρμάρινα αγγεία κοχύλια- αλλά και η παντελής έλλειψη όπλων ή θραυσμάτων όπλων.
Η γυναίκα αυτή που δεν αποκλείεται να είναι μια από τις πρώτες συζύγους του Μακεδόνα βασιλιά ο οποίος βρίσκεται ενταφιασμένος στον γειτονικό τάφο ΙΙ και ταυτίστηκε από τον Μανόλη Ανδρόνικο με τον Φίλιππο Β΄, μια ταύτιση που ενισχύεται από όλα τα νεότερα ανασκαφικά δεδομένα των Αιγών και στην οποία επανέρχονται με πληθώρα κατηγορηματικών επιχειρημάτων Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι, ιστορικοί και παλαιοανθρωπολόγοι, όπως ο Μ. Χατζόπουλος, η Αγγελική Κοτταρίδη, ο Robin Lane Fox, o J. Musgrave κλπ. σε σειρά μελετών και άρθρων που δημοσιεύτηκαν από το 2011 και εξής.

(Δελτίο Τύπου)

Η Κοιλάδα των Θρακών Βασιλέων κρατά καλά τα μυστικά της

Στα χωράφια της Βουλγαρίας βρίσκονται παντού - εκατοντάδες τύμβοι με την μορφή λόφων που κρύβουν τους χρυσούς τάφους των αρχαίων βασιλιάδων, οι οποίοι δεν άφησαν κανένα άλλο ίχνος της κυριαρχίας τους.

Οι τύμβοι αυτοί είναι τα μοναδικά κατάλοιπα του Θρακικού πολιτισμού, που άνθισε στην περιοχή της Βαλκανικής από την 2η χιλιετία π.Χ. μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Η τυχαία ανακάλυψη ενός τάφου το 1944 αποκάλυψε ότι οι χωμάτινες δομές ήταν στην πραγματικότητα ανθρώπινες κατασκευές και ότι τα ταφικά μνημεία που κρύβονται μέσα, εμπεριείχαν αρχαιολογικούς θησαυρούς.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι υπάρχουν πάνω από 15.000 τάφοι στη Βουλγαρία, όπου μόνο το ένα δέκατο από αυτούς βρίσκεται στην λεγόμενη κοιλάδα των Θράκων Βασιλέων κοντά στην κεντρική πόλη Kazanlak.

Πολλοί από τους τάφους έχουν λεηλατηθεί, αλλά μια συλλογή από χρυσά, αργυρά και χάλκινα αντικείμενα εκτίθενται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι στα πλαίσια περιοδικής έκθεσης που διαρκεί μέχρι τις 20 Ιουλίου.

Από τους 1.500 τύμβους στην κοιλάδα, «μόνο 300 από αυτούς έχουν ανασκαφεί μέχρι σήμερα ενώ οι 35 περίπου περιείχαν πλούσια ταφικά μνημεία», δήλωσε η αρχαιολόγος Meglena Parvin.

Πόροι της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση μιας χούφτας αυτών των τάφων που είναι επισκέψιμοι για το κοινό, αλλά οι περισσότεροι παραμένουν κλειστοί λόγω έλλειψης χρημάτων για συντήρηση και αποκατάσταση.

«Νιώθω λύπη για το γεγονός ότι έχουν μείνει έτσι. Ελπίζω ότι θα έρθουν περισσότερα χρήματα και θα μπορέσουμε να τους αποκαταστήσουμε και να τους ανοίξουμε για το κοινό», δήλωσε η Parvin.

Θεά Γη

Οι Θράκες ήταν ένας λαός με ιδιαίτερη αγάπη στο άλογο, ήταν κτηνοτρόφοι, μεταλλουργοί και χρυσοχόοι, πιστεύεται ότι δεν είχαν δικό τους αλφάβητο και δεν άφησαν γραπτά κείμενα.

Πίστευαν στη μετά θάνατον ζωή και στην αθανασία της ψυχής, και έθαβαν τους βασιλείς τους μαζί με τα άλογα τους, τα σκυλιά τους, τα όπλα και τα κύπελλα τους ακόμη και τα ζάρια τους.

Οι βασιλείς θεωρούνταν οι γιοι της μεγάλης θεάς Μητέρας Γης και τα ταφικά τους έθιμα ήταν άκρως συμβολικά, εξηγεί η Parvin.

«Όταν τελειώσει το ταξίδι του σε αυτόν τον κόσμο, ο βασιλιάς πρέπει να επιστρέψει  στη μήτρα της μητέρας του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύουμε ότι έχτισαν αυτά τα τεχνητά αναχώματα γύρω από τους τάφους τους», είπε.

Εκτός από τους θησαυρούς, οι θαμνώδεις πλέον τύμβοι κρύβουν επίσης μια ποικιλία από εκλεκτά ταφικά μνημεία.

Οι τεράστιοι ογκόλιθοι χτισμένοι από γρανίτη ή τούβλα, αποτελούνται από έναν διάδρομο και έναν ή περισσότερους ταφικούς θαλάμους, με κάθε έναν από αυτούς να αποκαλύπτει το δικό του σχεδιασμό και διακόσμηση.

«Δεν υπάρχουν δύο όμοιοι τάφοι», σημειώνει η Parvin, ανοίγοντας το δρόμο στον προθάλαμο του τάφου στον τύμβο Shushmanets.

Στο εσωτερικό του, ένας λεπτός κίονας συμβάλλει στη στήριξη της θολωτή οροφής του ταφικού θαλάμου, οι τοίχοι του οποίου κοσμούνται με επτά ημικίονες.

Ο τύμβος Ostrusha που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση περιέχει μια σαρκοφάγο που μοιάζει με θάλαμο, λαξευμένο από ένα ενιαίο μπλοκ γρανίτη, το οποίο πιστεύεται ότι ζυγίζει 60 τόνους.

Η οροφή του φέρει ίχνη σχεδίων με μορφές ανθρώπων, ζώων, φυτών και γεωμετρικών σχημάτων. Τα κατάλοιπα άλλων έξι χώρων γύρω από το νεκρικό θάλαμο, δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμη.

Επισκευές έκτακτης ανάγκης

Ο πιο διάσημος τάφος στην κοιλάδα είναι ο τάφος Kazanlak, ο οποίος ήταν ο πρώτος που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου και εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1979.

Ο τάφος είναι κλειστός για επισκέψεις προκειμένου να προστατευθούν οι ευάλωτες τοιχογραφίες, που απεικονίζουν μια νεκρική πομπή και ένα άλογο ιπποδρομιών, αλλά οι επισκέπτες μπορούν να δουν ένα αντίγραφο του ακριβώς δίπλα.

Ο αρχαιολογικός χώρος προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών, αλλά τα τουριστικά έσοδα δεν έχουν μετατραπεί σε πόρους συντήρησης, δήλωσε η αρχαιολόγος Diana Dimitrova.

«Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στη Βουλγαρία η σύνδεση κόβεται και τα χρήματα από τον τουρισμό δεν πάνε σε αποκαταστάσεις και στις αρχαιολογικές ανασκαφές», δήλωσε η Dimitrova, η οποία με τον τέως συζύγο της, αρχαιολόγο Georgy Kitov, έχουν ανασκάψει τους περισσότερους από τους τάφους στην κοιλάδα Kazanlak και είναι αυτοί που ονόμασαν την περιοχή «η Κοιλάδα των Θράκων Βασιλέων».

Η Dimitrova επισήμανε τον τάφο με τους τρεις θαλάμους του βασιλιά Σεύθη Γ’, από τον οποίο προέρχονται τα αντικείμενα για την έκθεση του Λούβρου, ως παράδειγμα του προβλήματος.

Μια καταστροφή που προήλθε από ξένους τουρίστες όταν άνοιξε ο τάφος για το κοινό το 2005, ανάγκασε τους υπεύθυνος να τον κλείσουν προσωρινά, εν αναμονή κονδυλίων για επείγουσες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.

«Οι Θράκες έχουν κατασκευάσει αυτές τις θαυμάσιες μνημειακές κατασκευές για να αντέξουν για πάντα», δήλωσε η Dimitrova.

«Δεν μπορούμε απλά να τους αποκαλύπτουμε και να τους αφήνουμε έτσι».

(Πηγή: Art Daily, Ανασκαφή)

«Λανθασμένη» η θεωρία Ανδρόνικου για τον τάφο του Φιλίππου Β';

H τελευταία κατοικία του μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β', πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν ο Τάφος ΙΙ της Βεργίνας και όχι ο Τάφος Ι όπως πίστευε ο αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος, υποστηρίζει διεθνής μελέτη.

Ερευνητές από την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Γαλλία εξετάζουν αξονικές τομογραφίες και ραδιογραφίες των οστών από τους δύο βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν από τον Ανδρόνικο το 1977.

Ο ανδρικός σκελετός στον Τάφο ΙΙ, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση PNAS, φέρει διαμπερές τραύμα στα οστά του γονάτου, και το μηριαίο οστό είχε σχηματίσει συμφύσεις με την κνήμη στην περιοχή της άρθρωσης: τα οστά πρέπει να ανήκαν σε άνδρα περίπου 45 ετών που κούτσαινε έντονα.

Αυτό, λένε οι ερευνητές, ταιριάζει απόλυτα με τις ιστορικές αναφορές για το τραύμα που είχε υποστεί ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 339 π.Χ.: επιστρέφοντας από εκστρατεία εναντίον του βασιλιά των Σκυθών Ατέα, ο Φίλιππος Β' συνάντησε στρατιώτες της φυλής των Τριβαλλών που αρνήθηκαν να τον αφήσουν να περάσει αν δεν τους έδινε μέρος από τα λάφυρα. Ο Φίλιππος Β΄δέχτηκε τελικά χτύπημα από λόγχη, η οποία μάλιστα διαπέρασε το πόδι του και σκότωσε το άλογό του.

Στον ίδιο τάφο είχαν βρεθεί και τα οστά ενός βρέφους και μιας γυναίκας περίπου 18 ετών. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόκειται για τη νεαρή σύζυγο του Φιλίππου Κλεοπάτρα και το νεογέννητο παιδί τους. Και οι δύο σκοτώθηκαν λίγο μετά τη δολοφονία του βασιλιά το 336 π.Χ.

Όσον αφορά τον Τάφο Ι, η ερευνητική ομάδα υποστηρίζει την άποψη ότι ανήκε στον Φίλιππο Γ' τον Αρριδαίο, ετεροθαλή αδελφό του Αλεξάνδρου, και τη σύζυγό του Ευρυδίκη.

Η τελευταία μελέτη είναι μια ακόμα εξέλιξη στην προσπάθεια οριστικής εξιχνίασης ενός μυστηρίου που διχάζει τους αρχαιολόγους εδώ και 40 χρόνια.

Η άποψη ότι ο Φίλιππος Β΄είχε ταφεί στον Τάφο ΙΙ δεν είναι καινούργια. Έρχεται όμως σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες, όπως αυτή που παρουσίασαν το 2010 τρία βρετανικά πανεπιστήμια, υποστηρίζοντας ότι το ανδρικό κρανίο του Τάφου Ι έφερε κατάγματα στο πρόσωπο, συμβατά με το τραύμα από βέλος που φέρεται να είχε αφήσει τον Φίλιππο τυφλό από το δεξί μάτι -μια αρκετά πειστική ένδειξη.

Η υπόθεση όμως περιπλέκεται περαιτέρω από ελληνική μελέτη του 2014, η οποία επίσης στήριζε τη θεωρία Ανδρόνικου. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, οι ερευνητές δεν βρίσκουν ενδείξεις τραυματισμού στο πρόσωπο. Αντίθετα, παρουσιάζουν ενδείξεις για ένα τρίτο, διαφορετικό τραύμα που φέρεται να είχε υποστεί ο Φίλιππος Β' στο αριστερό χέρι...

Υπάρχει εξάλλου και μια εντελώς διαφορετική θεωρία, την οποία στηρίζει ο παλιός συνεργάτης του Ανδρόνικου Παναγιώτης Φάκλαρης, σύμφωνα με την οποία οι τάφοι της Βεργίνας δεν ανήκαν καν σε βασιλείς.

Όπως φαίνεται, οριστική απάντηση ακόμα δεν υπάρχει...

Πρώτος συγγραφέας της τελευταίας μελέτης είναι ο Αντώνης Μπαρτσιώκας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

(Πηγή: Β. Πρατικάκης, in.gr, Ανασκαφή

Τμήμα αρχαίας αμαξιτής οδού έφερε στο φως αρχαιολογική έρευνα στην παραλία του Μεγάλου Καβουρίου


Τμήμα αρχαίας αμαξιτής οδού μήκους 300μ. έφερε στο φως αρχαιολογική έρευνα, που διενήργησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής Πειραιώς και Νήσων στην παραλία του Μεγάλου Καβουρίου, Βουλιαγμένης.

Αναλυτικότερα, ήρθε στο φως τμήμα αρχαίας αμαξιτής οδού στην έκταση που απλώνεται ανάμεσα στη σημερινή οδό Καβουρίου και τον σύγχρονο παραλιακό πεζόδρομο. Από τη μελέτη της πορείας της οδού συμπεραίνεται ότι η τελευταία συνέδεε τον αρχαίο δήμο των Αιξωνιδών Αλών με το παραλιακό μέτωπο τη περιοχής, όπου ήταν οργανωμένη λιμενική εγκατάσταση. Το σωζόμενο τμήμα οδοποιίας κατασκευάστηκε στο μεγαλύτερο μέρος του σε μία ομαλή λοφοπλαγιά, με άξονα διεύθυνσης Α-Δ. Στο παράκτιο μέτωπο ο αρχαίος δρόμος ακολουθούσε άλλη κατεύθυνση και στρεφόταν προς Ν, με σημείο κατάληξης τη σημερινή ακτογραμμή.

Η οδός ορίζεται από δύο αναλημματικούς τοίχους που περικλείουν και συγκρατούν το κατάστρωμα. Το πάχος των αναλημμάτων της οδού είναι περίπου 60-65 εκ. και το ύψος τους κυμαίνεται από 15 εκ. έως 65 εκ. Το πλάτος της οδού δεν είναι σταθερό και μεταβάλλεται από 1,90 μ. έως 6,10 μ. Το κατάστρωμά της είναι λιθόστρωτο, με μικρούς λίθους σε πυκνή διάταξη, γεγονός που υπαγορεύεται από τη φύση του εδάφους που ήταν μαλακό και αμμώδες και υπήρχε κίνδυνος ο δρόμος να λασπώσει ή να καταστραφεί από νεροσυρμές, για το λόγο αυτό επιβάλλονταν η ενίσχυσή του με λίθους.

Πλησίον του σημείου του δρόμου με το μεγαλύτερο πλάτος, σε άμεση επαφή με το βόρειο ανάλημμά του, εντοπίστηκε ένα κτήριο ορθογώνιας κάτοψης, με διαστάσεις 3,30μ. x 2,50/2,60μ., οι τοίχοι του οποίου σώζονται στο ύψος των θεμελίων. Το λιθόστρωτο δάπεδό του είναι όμοιο με το κατάστρωμα του δρόμου, γεγονός που αποδεικνύει την ταυτόχρονη κατασκευή τους. Δεδομένου ότι ο δρόμος οδηγούσε στο αρχαίο λιμάνι πιθανολογούμε την ύπαρξη «φρουράς» στο χώρο, που θα ήλεγχε τη διέλευση των αμαξών και τη διακίνηση των προϊόντων.

Με βάση τα ευρήματα, την κεραμική και τα νομίσματα, διαπιστώνεται ότι ο δρόμος ήταν σε χρήση όλη τη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ.

Η ανεύρεση του αμαξιτού αυτού δρόμου προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την τοπογραφία, τον τρόπο οργάνωσης και το οδικό δίκτυο του αρχαίου δήμου των Αιξωνίδων Αλών, που ταυτίζεται γεωγραφικά με τις σύγχρονες Δημοτικές Ενότητες της Βούλας και της Βουλιαγμένης. Ο δρόμος στην πορεία προς τα ανατολικά πιθανότατα διασταυρώνονταν με την «Αστική Οδό», η οποία συνέδεε την Αθήνα με το Σούνιο. Η κεντρική αυτή αρτηρία των παράλιων δήμων Αλιμούντος, Ευωνύμου, Αιξωνής και Αιξωνίδων Αλών έχει εντοπιστεί και ανασκαφεί τμηματικά κατά τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών. Σε ό,τι αφορά στην περιοχή της Βούλας έχει εντοπιστεί και ερευνηθεί κυρίως κατά μήκος της Λεωφόρου Βάρης στην περιοχή Πηγαδάκια. Η αστική οδός συναντούσε και την αρχαία παραλιακή οδό που «ακολουθούσε» την ακτή από το Φάληρο ως τη Βούλα. Τμήμα της οδού αυτής αποκαλύφθηκε το 2006 κατά τις εργασίες του τροχιόδρομου στη Βούλα, ενώ ο εντοπισμός νεκροταφείων κατά μήκος της σύγχρονης παραλιακής οδού και κυρίως στο ύψος του Δυτικού Αεροδρομίου επιβεβαιώνουν την πορεία της.

Το οδικό δίκτυο του αρχαίου δήμου των Αιξωνίδων Αλών ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένο και πέρα από τις προαναφερθείσες κεντρικές οδικές αρτηρίες υπήρχαν και δευτερεύουσες που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες μετακίνησης των Αλαιέων εντός των οικισμών, ενώ παράλληλα οδηγούσαν και στο σημαντικότερο ιερό του δήμου, το ναό του Απόλλωνος Ζωστήρος. Η αποκάλυψη του δρόμου στην παραλία του Καβουρίου είναι ιδιαίτερα σημαντική και φωτίζει πτυχές της οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας των κατοίκων και βέβαια της πολεοδομικής τους οργάνωσης.

Οι εργασίες ξεκίνησαν αρχικά στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ «Διάφορες Κατασκευές και Αναπλάσεις στην περιοχή Μεγάλου Καβουρίου Βουλιαγμένης» και στη συνέχεια χρηματοδοτήθηκαν από τον κ. Αθανάσιο Μαρτίνο, η προσφορά του οποίου έδωσε στην Υπηρεσία την ευκαιρία να ολοκληρώσει την έρευνα και παράλληλα τη δυνατότητα να μετατραπεί η παραλία του Μεγάλου Καβουρίου σε ένα ολοκληρωμένο αρχαιολογικό πάρκο.


Όλες οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν με ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής Πειραιώς και Νήσων (πρώην ΚΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) και έγιναν με την επίβλεψη της αρμόδιας για την περιοχή αρχαιολόγου κας Μ. Γιαμαλίδη και τη συνεργασία των αρχαιολόγων Ι. Εβρενόπουλου και Κ. Νταϊφά.

Πηγή: ΥΠΠΟ


Η Αμφίπολη κατέκτησε το πρώτο Διεθνές βραβείο ανασκαφής

του Γιώργου Ροδάκογλου

Μια πολύ σημαντική πρωτιά σε Διεθνές επίπεδο κατέκτησε η ανασκαφή της Αμφίπολης. Η μοναδική Έκθεση Αρχαιολογίας στον κόσμο με έδρα το Capaccio-Paestum στην Ιταλία δίνει το χρυσό μετάλλιο στην Ελλάδα με την οδηγία να επισκεφτούν οι τουρίστες τον τύμβο Καστά.

Η εφημερίδα La Stamba σε ρεπορτάζ κάνει εκτενή αναφορά στην αρχαιολογική έρευνα της διεπιστημονικής ομάδας της Κατερίνας Περιστέρη και κάνει λόγω για τον μεγαλύτερο αρχαίο τάφο που βρέθηκε ποτέ στην Ελλάδα .
Την ίδια ώρα το Υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει ανακοινώσει τίποτα απολύτως για την Ελληνική επιτυχία.
Το ''Διεθνές Βραβείο Αρχαιολογικής ανακάλυψης" της Αμφίπολης έχει προγραμματιστεί να δοθεί στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας πόλης Paestum 29 Οκτωβρίου -1 Νοεμβρίου του 2015.

Τα άλλα τέσσερα αρχαιολογικά ευρήματα υποψήφια για την πρωτιά ήταν:
α)Τα αρχαιότερα ανθρώπινα ίχνη στην Ευρώπη στην Αγγλία
β)Ο Τάφος Khentakawess ΙΙΙ στο Abu Sir στην Αίγυπτο
γ)Ο Τάφος ενός πρίγκιπα των Γαλατών στο Warcq της Γαλλίας
δ) Ο Θησαυρός της Orselina στο καντόνι του Τιτσίνο της Ελβετίας.

«Η ομάδα των Ελλήνων αρχαιολόγων με επικεφαλής την Κατερίνα Περιστέρη έχει βρει το μεγαλύτερο αρχαίο τάφο που βρέθηκε ποτέ στην Ελλάδα. Το ανάχωμα έχει περίμετρο 496 μέτρων. Το σύνολο της βάσης, ένας τέλειος κύκλος, υποστηρίζεται από έναν τοίχο 3 μέτρα ύψος, με μια άριστη ορθομαρμάρωση από εκλεκτό μάρμαρο Θάσου.
Η ομάδα εργάζεται στον τάφο από το 2009, αλλά στις 10 Αυγ 2014 έχει εντοπιστεί και αποκαλύφθηκε μια εντυπωσιακή είσοδος, μια μαρμάρινη πόρτα που φρουρείται από δύο φτερωτές σφίγγες που κάθονται σε ένα υπέρθυρο, και που διατηρεί τα ίχνη της αρχικής μορφής σε χρώματα, κόκκινο, μπλε, μαύρο. Βρέθηκαν οι μοναδικές Καρυάτιδες ένα υπέροχο ψηφιδωτό και ο νεκρικός θάλαμος. Και ένα λιοντάρι που ήταν την κορυφή του λόφου που έκρυβε τον Τάφο. Ένα μοναδικό μνημείο που δεν έχει προηγούμενο στον Ελλαδικό χώρο» γράφει μεταξύ άλλων η La Stamba.

Η "Borsa mediterranea del turismo archeologico" είναι μια έκθεση που σχεδιάστηκε και οργανώθηκε από το Leader Ltd, η οποία από το 1998 λαμβάνει χώρα στο Capaccio-Paestum,μια πόλη στην επαρχία του Σαλέρνο στην Καμπανία της νοτιο-δυτικής Ιταλίας.
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να προωθήσει τόπους και προορισμούς αρχαιολογικού ενδιαφέροντος,
Αρχή της έκθεσης αυτής είναι η προώθηση της εμπορίας του τουρισμού που συμβάλλουν στην εποχική προσαρμογή και την αύξηση των οικονομικών ευκαιριών.
Ο "Borsa mediterranea del turismo archeologico" επιτρέπει την συνάντηση στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς, με τους επαγγελματίες των επιχειρήσεων του τουρισμού, με εμπειρογνώμονες, με ταξιδιώτες, με τους οπαδούς των αρχαιολογικών ανασκαφών και με τα σχολεία.

Από το 2013,ο θεσμός αυτός πραγματοποιείται στην μαγευτική τοποθεσία του Capaccio-Paestum όπου υπάρχει το Αρχαιολογικό Πάρκο, το Εθνικό Μουσείο και η παλαιοχριστιανική βασιλική του Paestum.
Η BMTA είναι η έδρα της μοναδικής Διεθνούς Έκθεσης της Αρχαιολογίας στον κόσμο, στην οποία παίρνουν μέρος 150 εκθέτες, εκ των οποίων 20 από το εξωτερικό.
Η μορφή της εκδήλωσης παρέχει επίσης κάθε χρόνο μια ειδική εμφάνιση από μια χώρα που είναι επίσημη χώρα υποδοχής.
Κάθε έκδοση της ΒΜΤΑ φιλοξενεί διαλέξεις, εκθέσεις αρχαιολογικών θεμάτων ,επιστημονικές συναντήσεις και ανταλλαγές από εργαστηριακές εμπειρίες.
Από το 2005 τιμούνται με το βραβείο "Premio Paestum" εκείνοι που έχουν διακριθεί για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ από το 2007 απονέμεται το βραβείο "Antonella Fiammenghi" στην καλύτερη διατριβή στον αρχαιολογικό τουρισμό.
Η 17η ΒΜΤΑ, προωθείται από την επαρχία του Σαλέρνο , της περιφέρειας της Καμπανίας ,την πόλη Capaccio Paestum και τον ομώνυμο Δήμο, ενώ βρίσκεται υπό την εποπτεία για την αρχαιολογική κληρονομιά των Σαλέρνο , Avellino , Benevento και Caserta .
Η έκδοση του 2014 πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας , με την υποστήριξη της Expo Milano 2015 , το Υπουργείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Πολιτισμού και Τουρισμού , του Υπουργείου Εξωτερικών και με την υποστήριξη της UNESCO και του UNWTO.

(Πηγή: thousandnews.gr)

Αυξάνεται η λίστα της UNESCO με τα τοπία πολιτιστικής κληρονομιάς

Η UNESCO πρόσθεσε στη λίστα της 8 νέα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και πλέον μετρά παραπάνω από 1.000 πολιτιστικά, ιστορικά και φυσικά αξιοθέατα σε όλο τον κόσμο.

Οι νέες προσθήκες περιλαμβάνουν διάσημα τουριστικά μέρη, όπως την οινοπαραγωγική περιοχή της Γαλλίας, Champagne, μέχρι και το μέρος κυνηγιού της Βόρειας Ζηλανδίας.

Το τοπίο κυνηγιού στη Βόρεια Ζηλανδία της Δανίας, όπου οι βασιλιάδες και επιτελείο τους έκαναν κυνήγι με κυνηγόσκυλα τον Μεσαίωνα. Στην περιοχή υπάρχουν ακόμα πέτρινες κολώνες και κυνηγετικά καταφύγια.

Ο Βοτανικός Κήπος της Σιγκαπούρης, βρίσκεται στη καρδιά της πόλης, και είναι ιδιαίτερα σημαντικός για έρευνα και τη διατήρηση της χλωρίδας από το 1875. Η πρόσβαση σε αυτόν είναι ελεύθερη μέχρι τα μεσάνυχτα.

Η Forth Bridge, του ποταμού Forth που φτάνει μέχρι τη Σκωτία, είναι η μεγαλύτερη γέφυρα με «ανοίγματα».

Η ιστορική περιοχή του Baekje, που βρίσκεται στην κεντροδυτική περιοχή της Δημοκρατίας της Κορέας, αποτελείται από οκτώ διαφορετικούς αρχαιολογικούς χώρους. Μερικά από τα γνωστά αξιοθέατα περιλαμβάνουν το φρούριο Gongsanseong και τους βασιλικούς τάφους τις Songsan-ri,αλλά και το βασιλικό παλάτι στην Wanggung-ri.

Οι αποστολές του Σαν Αντόνιο στο Τέξας των ΗΠΑ, χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα και περιλαμβάνουν το Alamo, όπου έγινε η περίφημη μάχη μεταξύ του Μεξικού και των εποίκων του Τέξας που πραγματοποιήθηκε το 1800.

Οι Arab-norman Palermo στη Σικελία είναι μια σειρά από εννέα αστικές και θρησκευτικές δομές που χρονολογούνται από το 1100. Το συγκρότημα περιλαμβάνει δύο παλάτια, τρεις εκκλησίες, μια γέφυρα, και μητροπόλεις του Cefalù και Monreale, με εντυπωσιακές επιχρυσωμένες τοιχογραφίες.

Η Αρχαία πόλη της Εφέσου στέκεται ω παράδειγμα μιας ρωμαϊκής πόλης-λιμάνι, όπου υπάρχουν ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί οικισμοί, αρχαία ρωμαϊκά μνημεία, όπως το Μεγάλο Θέατρο και κάποια ερείπια του Ναού της Αρτέμιδος (ένα από τα επτά Θαύματα του Κόσμου).

Οι πλαγιές, τα σπίτια και τα κελάρια στην Champagne της Γαλλίας, περιλαμβάνουν ιστορικούς αμπελώνες, οινοποιεία, υπόγειες κάβες, καιτον διάσημο δρόμο Epernay, στην Avenue de Champagne.
(Πηγή: iefimerida.gr, Ανασκαφή