"Απόψε στου Τσιτσάνη..."

Ένα μουσικό ταξίδι για το νου και της αισθήσεις προσέφερε το Σαββατοκύριακο ο Μουσικοχορευτικός Σύλλογος Ελευθερούπολης «Το Πράβι» σε όλους αυτούς που γέμισαν ασφυκτικά και τις δύο μέρες το Αμφιθέατρο Δημοκρατίας στην Ελευθερούπολη για να παρακολουθήσουν το αφιέρωμα στο Βασίλη Τσιτσάνη, με τίτλο «Απόψε στου Τσιτσάνη».

Μια βραδιά που μας μετέφερε στα μέσα του 20ου αιώνα, οπότε και έζησε ο μεγάλος Βασίλης Τσιτσάνης, με την τεράστια μουσική παρακαταθήκη που άφησε. Την ιστορική αναδρομή, ως αφηγήτρια, έκανε η πρόεδρος του Συλλόγου Λία Δημητρακούδη, που τόνισε πως «σήμερα θα ταξιδέψουμε στο χρόνο με μια άλλη ματιά. Θα σταματήσουμε σε κείνη την εποχή που οι καλλιτέχνες δεν χρειάζονταν φανταχτερά ρούχα για να τραβήξουν την προσοχή του κοινού, δεν φορούσαν φτερά στην πλάτη, δεν κατέβαιναν από τα ταβάνια.... αλλά από την ίδια τη ζωή. Και όταν πατούσαν στο πάλκο είχαν μέσα τους αρκετό πόνο για να μπορούν να τον τραγουδήσουν και οι ίδιοι. Το σημερινό μας αφιέρωμα είναι σε κάποιον που αξίζει πραγματικά και γι' αυτό τον θυμόμαστε... Τον συνθέτη, το ρεμπέτη, το στιχουργό, τον μαέστρο, τον οργανοπαίχτη, τον τραγουδιστή τον Βασίλη Τσιτσάνη. Πέρασε όλη του τη ζωή πάνω στο πάλκο για να γεμίσει την δική μας ζωή με μελωδία και ρυθμό, να μας συντροφεύσει στον πόνο αλλά και στη χαρά μας. Απόψε θα σας παρουσιάσουμε τη ζωή και το έργο του Βασίλη Τσιτσάνη».

Την αφήγηση της κας Δημητρακούδη πλαισίωσαν 21 τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, που τα ερμήνευσαν η Μικτή Πολυφωνική Χορωδία του Συλλόγου, και σε σόλο εκτελέσεις οι Χρύσα Παπαδοπούλου και Νίκος Παρασκευάς, σε μουσική επένδυση του μουσικού σχήματος του Συλλόγου.

«Πολλοί του έχουν αποδώσει τον τίτλο του πατριάρχη του λαϊκού τραγουδιού. Πηγή έμπνευσης γι αυτόν ήταν οι περιπέτειες του ελληνικού λαού μέσα από ταραγμένες περιόδους όπως ο πόλεμος, η κατοχή ο εμφύλιος και η χούντα. Η φτώχεια, οι αγωνίες του εργάτη αλλά και η αγάπη στα πρόσωπα των γυναικών κυριαρχούσαν στις συνθέσεις του», σημείωσε η αφηγήτρια, τονίζοντας πως «ο Τσιτσάνης εμβαθύνει στα προσωπικά συναισθήματα, δεν είναι απλά περιγραφικός και σαν άλλος σεναριογράφος πλάθει εικόνες ποιητικές για να κάνει ελκυστικό το δημιούργημα του, σαν λαϊκό μυθιστόρημα. Ο ρυθμός και ο δρόμος της μουσικής επένδυσης επιλέγεται προσεκτικά και η ανάπτυξη του τραγουδιού έχει να κάνει άμεσα με το θέμα του στίχου. Το σημείο που διαφοροποιείται από τους άλλους συνθέτες είναι οι εισαγωγές του που είναι περίτεχνες και συχνά πρωτότυπες».

Όπως είπε, «καθιέρωσε νέο ύφος παιξίματος και τραγουδιού, με τον εξευρωπαϊσμό των κλιμάκων, αρμονίες με δεύτερες και τρίτες φωνές, εμπλουτισμένη ενορχήστρωση και καινοτομίες στην ποιητική δομή, όπου για πρώτη φορά το λαϊκό τραγούδι απομακρύνθηκε από τις παραδοσιακές φόρμες του δίστιχου, επισημοποιώντας το ρόλο του ρεφρέν» Ο Τσιτσάνης πετυχαίνει ακόμη έναν άψογο συνδυασμό Ανατολής και Δύσης, κάτι που έκανε πολύ αργότερα με έναν πιο σοφιστικέ και λόγιο τρόπο ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο Χατζιδάκις υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του Τσιτσάνη και συνεργάζεται μαζί του για να γράψει ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του. Το αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι».

«Ο Βασίλης Τσιτσάνης εισήγαγε ένα νέο είδος τραγουδιού, το λεγόμενο «αρχοντορεμπέτικο», το οποίο αποτείνεται σε πλατύτερο κοινό σε αντίθεση με το ρεμπέτικο τραγούδι που ενδιαφέρει ένα περιορισμένο κύκλο ακροατών, κι έτσι γίνεται ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ρεμπέτικου και λαϊκού.

Καθώς, μετά τα μέσα της δεκαετίας του '50, το σκηνικό στο λαϊκό τραγούδι πλατιάς αποδοχής αλλάζει και κυριαρχούν κάποιες αραβικές ή και ινδικές επιρροές, ο Τσιτσάνης πολεμά την “ινδοκρατία” και προσπαθεί να υπερασπιστεί το ελληνικό λαϊκό τραγούδι, μη εγκαταλείποντας το προσωπικό του ύφος. Το ίδιο κάνει και σε επόμενες εποχές που η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αλλάζει ξανά. Το μεγαλείο των τραγουδιών του είναι αδιαμφισβήτητο. Οι μελωδίες του θεωρούνται εξαιρετικά εμπνευσμένες, αν και δεν έγραψε ποτέ τραγούδι ‘στο χαρτί’. Τα πάντα έβγαιναν από την καρδιά και τα βιώματά του», τόνισε.

Κλείνοντας, αυτό το μουσικό ταξίδι, η κα Δημητρακούδη, υπογράμμισε πως «ο Βασίλης Τσιτάνης είχε το προνόμιο όλων των μεγάλων καλλιτεχνών ! Να μπορεί να ζεί στην αιωνιότητα μέσα από τα έργα του. Έργα αγαπημένα χιλιοτραγουδισμένα και για πάντα ζωντανά. Για τους προηγούμενους και για τους επόμενους. Νότες μαγικές, τραγούδια αξέχαστα που θρηνούν τον πόνο και υμνούν τον έρωτα! Έργα που απεικονίζουν σχεδόν πενήντα χρόνια Ελλάδα: Χρόνια προσφυγιάς, πόνου, φτώχειας και νοσταλγίας, χρόνια όμως γεμάτα όνειρα, λεβεντιά και περηφάνια».

Οι συντελεστές

Στη Μικτή Πολυφωνική Χορωδία «Το Πράβι», συμμετείχαν: Σοπράνο: Έλλη Ακριβού, Αγάπη Βασικαρίδου, Μερόπη Γραμμενίδου, Βίκυ Καζόλη, Πόπη Καϊμάκη, Ζαφειρία Κωστοπούλου, Μαρία Μπιτάκου, Αναστασία Νιζάμη, Ευριδίκη Πετσά, Μαρία Ραφαηλίδου, Χριστίνα Σαμαρά, Ελένη Σερεφίδου, Νίτσα Σουπιάδου, Μπέλλα Φωτιάδου και Κική Χατζοπούλου. Άλτο: Φιλιώ Αμαραντίδου, Αθηνά Ζλατάνη, Μαρία Καραμπουγίκη, Εύα Παπαδοπούλου, Φανή Πετρά, Ελένη Πριμπίδου, Καίτη Σκαρτούλη και Σμαρώ Χρυσοστομίδου. Τενόροι: Σουλτάνα Βεβεκλή, Βασίλης Βεργόπουλος, Μίνα Ιατράκη, Δημήτρης Λυμπεράκης, Γιώργος Νοβάκης, και Γιάννης Νοβάκης. Μπάσοι: Θανάσης Βαρίτης, Μπάμπης Εμμανουηλίδης, και Μιχάλης Τσαπακίδης.

Στο μουσικό σχήμα «Το Πράβι» συμμετείχαν: Σάκης Αγανίδης, κρουστά, Ανδρέας Βαρίτης, κιθάρα, Κώστας Ζαμπατέλης, μπουζούκι, Κώστας Μελεμενίδης, μπάσο, Κώστας Μπιτζηλαίος, ακορντεόν, Βίκυ Σωτηριάδου, πιάνο, Γιώργος Τσιακιρίδης, μπουζούκι, Ιουλία Σγουρίδου, ακορντεόν, Χρήστος Σαγώνας, πιάνο. Σόλο τραγούδησαν η Χρύσα Παπαδοπούλου και ο Νίκος Παρασκευάς.