Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014

Ακολουθώντας τα ίχνη της Ολυμπιάδας στην Πασσαρώνα


Η αρχαία Πασσαρώνα, γενέτειρα της πριγκίπισσας των Μολοσσών και μητέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ολυμπιάδας, τοποθετείται, σύμφωνα με τον «αρχαιολόγο της Ηπείρου», Σωτήρη Δάκαρη, βορειοδυτικά του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από την πόλη. Η συστηματική ανασκαφή αποκάλυψε στην κορυφή ενός λόφου, στο Μεγάλο Γαρδίκι, οχυρωμένη θέση, ενώ στους πρόποδές του βρίσκεται ο αρχαίος ναός που ταυτίστηκε με τον Άρειο Δία.

Η Ολυμπιάδα ήταν κόρη του Νεοπτόλεμου Β’ και γεννήθηκε το 373 π.Χ., πιθανότητα στην πρωτεύουσα των Μολοσσών, Πασσαρώνα. Η γυναίκα με τη δυναμική προσωπικότητα είχε τα ονόματα Πολυξένη στην παιδική της ηλικία, Μυρτάλη όταν παντρεύτηκε, ενώ πήρε το όνομα Ολυμπιάδα μετά τη νίκη του συζύγου της Φιλίππου Β’ στις αρματοδρομίες, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 356 π.Χ. Η έντονη προσωπικότητα της Ολυμπιάδας και η επιρροή της, ακολούθησαν τον γιο της Αλέξανδρο ως το τέλος.

Ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Κώστας Σουέρεφ μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τον ιστορικό χαρακτήρα της Ολυμπιάδας και την αρχαία Μολοσσία.

«Οι γυναίκες και οι κόρες των βασιλέων στη Μολοσσία ήταν συνδεδεμένες με τα Ιερά της περιοχής» αναφέρει «γι’ αυτό οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι, πιθανότατα, η Ολυμπιάδα είχε συνδεθεί άμεσα με το Ιερό του Δία και της Διώνης στη Δωδώνη. Συνάντησε τον Φίλιππο Β’ στο Ιερό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης και οι ιστορικές πηγές υποστηρίζουν την άποψη πως η Ολυμπιάδα μετείχε της προβολής και του Μακεδονικού Βασιλείου, στη σχέση με τον Ηρακλή και τον Δία. Ο Φίλιππος Β’, όταν ήρθε στην Ήπειρο, πρόσθεσε τις παλιές περιοχές των αποικιών στα παράλια του Ιονίου, όπως η Αμβρακία, στο Βασίλειο των Μολοσσών. Λέγεται ότι η Ολυμπιάδα, με τον μικρό της γιο Αλέξανδρο, έμειναν στη Μολοσσία και τη Δωδώνη όταν ο Φίλιππος Β’, σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής, παντρευόταν και άλλες γυναίκες. Όταν ο Αλέξανδρος ανέλαβε τον θρόνο, οι σχέσεις των Μολοσσών και των Μακεδόνων ήταν άριστες. Ο Μ. Αλέξανδρος, στην αρχή της εκστρατείας του επισκέφθηκε πρώτα το Ιερό του Άμμωνα στην Αίγυπτο, το οποίο συνδέεται άμεσα με τον ιδρυτικό μύθο του Μαντείου της Δωδώνης».

Εξάλλου, η Ολυμπιάδα, σύμφωνα με τις πηγές, πρόβαλε τα χθόνια γυναικεία χαρακτηριστικά της Διώνης, εκδοχή της μητέρας Γης, δηλαδή την εξοικείωσή της με τα φίδια. Το γεγονός ότι ο Δίας ενώθηκε μαζί της με τη μορφή φιδιού οδήγησε τον Αλέξανδρο να θεωρεί πως ήταν γιος του Δία. Μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, η Ολυμπιάδα αγωνίστηκε να κρατήσει τη διαδοχή στο θρόνο για τον ανήλικο Αλέξανδρο Δ’, γιο του Μ. Αλέξανδρου και της Ρωξάνης. Εξ όσων γνωρίζουμε, επισημαίνει ο κ. Σουέρεφ, ο Κάσσανδρος, συνόδευσε από τη Βαβυλώνα τον μικρό Αλέξανδρο Δ’ και τη Ρωξάνη στην Μακεδονία και η Ολυμπιάδα ανέλαβε να τους προστατεύσει μέχρι την ενηλικίωση, άλλοτε στην Ήπειρο και άλλοτε στην οχυρωμένη Πύδνα. Ακολούθησαν αιματηρές ίντριγκες, για τη διαδοχή στον θρόνο και η Ολυμπιάδα εξολόθρευσε πιθανούς διεκδικητές.

Ο Κάσσανδρος κατόρθωσε να επιβληθεί τελικά και από επιτηρητής του θρόνου έγινε βασιλιάς και παντρεύτηκε την ετεροθαλή αδελφή του Μ. Αλεξάνδρου, Θεσσαλονίκη. Η Ολυμπιάδα, η οποία όριζε τη Μακεδονική Φρουρά, υποχρεώθηκε να παραδώσει την Αμφίπολη στον Κάσσανδρο, ο οποίος στη συνέχεια οδήγησε στον θάνατο την Ολυμπιάδα στην Πύδνα, με διαταγή να παραμείνει άταφη. Λέγεται, μάλιστα, ότι κάλεσε τους συγγενείς των νεκρών διεκδικητών του θρόνου να τη θανατώσουν με λιθοβολισμό, στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα.

«Η Μολοσσία, αρχικά τοποθετείται στον ευρύτερο χώρο του λεκανοπέδιου μέχρι την Κόνιτσα, ενώ στη συνέχεια περιέλαβε και τη Δωδώνη. Ήταν το βασίλειο των Αιακιδών ή Μολοσσών. Οι πιο σημαντικοί βασιλείς ήταν ο Θαρύπας, ο Αλκέτας, ο Αλέξανδρος Α’, ο Μολοσσός, αδελφός της Ολυμπιάδας, και ο Πύρρος, ανιψιός της Ολυμπιάδας που γεννήθηκε λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου», καταλήγει ο κ. Σουέρεφ.

Σήμερα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, ολοκληρώνονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων οι εργασίες στη Δωδώνη και στη θέση του οχυρού στο Μεγάλο Γαρδίκι, για την προβολή και την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου.

(Πηγή: Μ. Τζώρα, ΑΠΕ-ΜΠΕ, archaiologia.gr)

Δεν υπάρχουν σχόλια: