Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015

Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί στην Ελλάδα (1912-1923)

Γιάννης Ν. Γκλαβίνας 
Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί στην Ελλάδα (1912-1923) 
από την ενσωμάτωση στην ανταλλαγή, 
Εκδοτικός Οίκος Αντ. Σταμούλη

γράφει ο Νίκος Νικολούδης, 
διδάκτωρ Ιστορίας πανεπιστημίου Λονδίνου

 Η Συνθήκη της Λωζάννης (1923), η οποία έθεσε τέλος σε μια δεκαετία σχεδόν αδιάλειπτων ελληνοτουρκικών πολέμων, κατοχύρωσε την ειρηνική παραμονή της μουσουλμανικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης στην ελληνική επικράτεια. Ταυτόχρονα όμως την κατέστησε μια διαχρονική παράμετρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων θέτοντάς την στο «στόχαστρο» τόσο των τουρκικών σχεδιασμών εις βάρος της χώρας μας σε συνδυασμό μάλιστα με εξελίξεις που συνδέθηκαν με την όξυνση του Κυπριακού ζητήματος, την περίοδο 1955-74), όσο και πολλών  ελληνικών κυβερνήσεων, οι οποίες τείνουν να την αντιμετωπίζουν ως δούρειο ίππο των τουρκικών συμφερόντων. Στη διαμόρφωση αυτής της αντίληψης έχει συμβάλει και το γεγονός ότι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας μας αποτρέπει τη λήψη κάθε είδους «ακραίων» μέτρων απέναντι στη μειονότητα, αντίστοιχων με εκείνα τα οποία κατά καιρούς έλαβε η Τουρκία έναντι των Ελλήνων που ζούσαν στην επικράτειά της. Αυτή όμως η δυνητική πρόθεση μιας «ρεβανσιστικής» προσέγγισης της μειονότητας δεν λαμβάνει υπόψη τους τρόπους αντιμετώπισής της από παλαιότερες ελληνικές κυβερνήσεις και μάλιστα σε περιόδους εθνικά πολύ πιο «ευαίσθητες» από αυτές των τελευταίων δεκαετιών (δηλαδή, πριν από το 1923), όταν μάλιστα ο αριθμός των Μουσουλμάνων που διαβιούσαν στην ελληνική επικράτεια ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον σημερινό.

Τις παλαιότερες φάσεις των προβλημάτων που δημιουργούσε η παρουσία της μουσουλμανικής μειονότητας στο ελληνικό κράτος  θέτει υπόψη μας η πρωτότυπη μελέτη του Γιάννη Γκλαβίνα, διδάκτορα Ιστορίας του ΑΠΘ και σημερινού στελέχους των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Ο συγγραφέας τονίζει εύστοχα ότι ο όρος «μουσουλμανική» προσδιορίζει ακριβέστερα τη μειονότητα, δεδομένου ότι στην περίοδο στην οποία αναφέρεται το έργο του (αλλά και αρκετά αργότερα, θα προσθέταμε, προκειμένου για ένα τμήμα της σύγχρονης μειονότητας της Δυτικής Θράκης) δεν είχε ακόμη διαμορφωθεί μεταξύ των μελών της τουρκική εθνική συνείδηση. Παράλληλα, μέσα από την αφήγησή του αποκαλύπτεται ότι η εκμετάλλευση της μουσουλμανικής μειονότητας κάθε άλλο παρά πρόσφατο φαινόμενο είναι. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα οι Μουσουλμάνοι της οθωμανικής Μακεδονίας και Θράκης βρέθηκαν παγιδευμένοι στη μέγγενη των βαλκανικών εθνικισμών, αντιμέτωποι με την κατάρρευση της οθωμανικής κυριαρχίας στον βαλκανικό χώρο, υπό συνθήκες όμως διαρκώς μεταβαλλόμενες.

Διαβάστε περισσότερα στα "Θέματα Ελληνικής Ιστορίας"

(Πηγή: Θέματα Ελληνικής Ιστορίας

Δεν υπάρχουν σχόλια: