«Δεν γλιτώνεις από τις ρίζες σου, όσο και να τις ξεριζώνεις»

Έμαθα χθες το ευχάριστο νέο. Ότι το βιβλίο «Χάρτες», του φίλου συγγραφέα Θόδωρου Γρηγοριάδη είναι υποψήφιο για το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» για το 2008, στην κατηγορία καλύτερης συλλογής διηγημάτων.. Πρόκειται για ένα βιβλίο που ξεχώρισε από πολύ νωρίς. Κυκλοφόρησε το περασμένο φθινόπωρο.

Παρακάτω δημοσιεύω τη συνέντευξη που μου παραχώρησε ο Θόδωρος Γρηγοριάδης για το περιοδικό «Service», και δημοσιεύτηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2007.


ΘΟΔΩΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ: «Δεν γλιτώνεις από τις ρίζες σου, όσο και να τις ξεριζώνεις»


Εβδομήντα αυτοτελείς ιστορίες, σύντομες, λιτές, με το δικό της νόημα η κάθε μία. Ιστορίες μιας παρέας φίλων που περιφέρονται σε χωριά σε κωμοπόλεις, σε συνοικίες και πόλεις, στις ερημιές και στις ξενητιές, στις ουτοπίες και τις δυστοπίες της φαντασίας τους. Ιστορίες ευτράπελες, μελαγχολικές, ερωτικές, διεγερτικές, απρόβλεπτες, ιστορίες ανθρώπων που πάλεψαν με την καθημερινότητα, που αγαπήθηκαν και μισήθηκαν, που ενέδωσαν στις προκλήσεις αλλά και εγκλωβίστηκαν στα προσωπικά τους αδιέξοδα.

Μετά από δύο χρόνια και κάτι, ο γνωστός Παγγαιορείτης συγγραφέας Θόδωρος Γρηγοριάδης επιστρέφει. Αυτή τη φορά με μια συλλογή ιστοριών, τους «Χάρτες», που κυκλοφορεί τον Οκτώβριο από τις εκδόσεις Πατάκη. Ο Θόδωρος Γρηγοριάδης μας μιλά γι’ αυτή τη συγγραφική του δουλειά που ως κάτι διαφορετικό, έρχεται να ταράξει, και πάλι, τα νερά της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.

-Τι είναι οι χάρτες;

"Είναι ένα ψηφιδωτό ζωής, φτιαγμένο από μικρές αφηγήσεις που καλύπτουν τις τρεις τελευταίες δεκαετίες".

-Είναι κάτι πρωτόγνωρο για σας η έκδοση μιας συλλογής ιστοριών;

"Το 1991 είχα εκδώσει τα διηγήματα της συλλογής «Ο αρχαίος Φαλλός». Περιελάμβαναν όμως και μία νουβέλα. Έκτοτε δημοσίευσα σκόρπια διηγήματα σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Στους χάρτες όμως δούλεψα από την αρχή, δεν συμπεριέλαβα τα δημοσιευμένα διηγήματα".

-Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Τι είναι η κάθε μια;

"Κάθε ενότητα αφορά έναν διαφορετικό τόπο όπου διαδραματίζονται οι ιστορίες. Ξεκινάνε από τα μικρά χωριά, περνάνε στις πόλεις, ξεπερνάνε τα σύνορα. Και στο τέλος δραπετεύουν και σε φανταστικές τοποθεσίες".

-Γιατί προτιμήσατε αυτόν τον διαχωρισμό;

"Ανέκαθεν οι τόποι καθόριζαν τα βιβλία μου, την πλοκή τους, καθόριζαν τις πράξεις των χαρακτήρων μου. Αυτή τη φορά θέλησα να επικεντρωθώ ακόμη περισσότερο αν και ορισμένες φορές δεν τηρούνται τα όρια αφού και οι ίδιοι οι άνθρωποι μετακινούνται συνεχώς".

-Αυτό το βιβλίο σας κρύβει κάτι ανατρεπτικό;

"Δεν ξέρω. Είναι μια πρόταση θα έλεγα, είναι οργανωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να θυμίζει μυθιστόρημα αλλά και να διατηρεί την αυτονομία κάθε μικρής ιστορίας. Υπάρχει όριο λέξεων σε κάθε διήγημα και μια αριθμητική ισορροπία διηγημάτων σε κάθε μέρος. Πολλοί χαρακτήρες, άπειρα γεγονότα και περιστατικά, όπως είναι η ζωή και καθημερινότητά μας. Μόνον που εδώ επικεντρώνονται γύρω από τις εμπειρίες και γνώσεις μια παρέας".

-Κατά καιρούς σας έχουν «καταλογίσει» ότι σε όλα σας τα βιβλία αναφέρεστε στη βόρεια Ελλάδα. Σε αυτό το βιβλίο, υπάρχουν αναφορές στην περιοχή;

"Μάλλον πολλές. Ειδικά οι ιστορίες των χωριών και των μικρών πόλεων. Θεσσαλονίκη, Ξάνθη, Έβρος, σύνορα, μπόλικο πράγμα. Στην ενότητα «πόλεις και συνοικίες» μπαίνω και στα άβατα των νοτίων με την Αθήνα, την Πάτρα. Στην ενότητα «ξενητιές και εξορίες» έχουμε το Λος Άντζελες, το Βερολίνο, την Αδριανούπολη, την Σμύρνη, το Λονδίνο. Με δεδομένο ότι οι τρεις -αινιγματικοί αφηγητές- είναι βορειοελλαδίτες αντιλαμβάνεσαι ότι η σκοπιά είναι και πάλι βορειοελλδίτικη. Μάλιστα ο ένας από τους αφηγητές είναι Καβαλιώτης. Δεν γλυτώνεις από τις ρίζες σου όσο και να τις ξεριζώνεις. Απομένουν κάτι φυλίζια, έτσι λέγαμε στα καπνά, τις κορυφές που απέμεναν μετά το μάζεμα".

-Σεμινάρια και φέτος;

"Αρχίζουμε στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών ένα καινούργιο κύκλο λογοτεχνικών σεμιναρίων. Το 2001, όταν είχαμε ολοκληρώσει τον πρώτο τριετή κύκλο, υποσχεθήκαμε να ξαναρχίσουμε όταν θα μπούνε στο καινούργιο κτίριο. Έτσι ξεκινάμε με δημιουργικές αναγνώσεις μυθιστορημάτων, ξένης λογοτεχνίας προς το παρόν. Συνεργαζόμαστε και στο διαδίκτυο όπου η Βιβλιοθήκη διατηρεί ένα δημοφιλές σάιτ. Γίνεται καλή δουλειά εκεί πέρα και είναι ανοικτοί σε προτάσεις".

-Προλαβαίνετε ΝΕΑ, Πάσπορτ, επιτροπές λογοτεχνικών βραβείων;

"Ναι, πέσανε αρκετά αλλά όλα έχουν σχέση με διάβασμα και λογοτεχνία. Στα ΝΕΑ μου ζητάνε εβδομαδιαία συνεργασία αλλά είναι αδύνατο να προλαβαίνω, έπειτα παρουσιάζω βιβλία που θα μου αρέσουν γενικά. Όσο κρατήσει, σίγουρα όταν βουτήξω σε καινούργιο βιβλίο θα παραμερίσω λιγάκι τα υπόλοιπα. Πάνω απ’ όλα τα βιβλία πρέπει να βάζεις το δικό σου".