Παρακάτω παραθέτω ολόκληρη τη συνέντευξη που μου παραχώρησε η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μαίρη Ματσούκα, για την «Εβδόμη», (δημοσιεύθηκε στο φύλλο της Τετάρτης 9 Απριλίου 2008).
"Το ασφαλιστικό αποτελεί ένα πολιτικά σοβαρό, κοινωνικά ευαίσθητο και τεχνικά πολύπλοκο ζήτημα", τονίζει η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μαίρη Ματσούκα, αναφορικά με το μέγα πρόβλημα που απασχολεί όσο τίποτε άλλο σήμερα
την ελληνική κοινωνία, σημειώνοντας ότι "ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης Καραμανλή δεν αφήνει περιθώρια διόρθωσης αλλά μόνο ....ανατροπής".
-Πώς κρίνετε το ασφαλιστικό που ψηφίσθηκε πρόσφατα;
"Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια διαπίστωση. Οι πολιτικές επιλογές της Νέο - Δεξιάς κυβέρνησης Καραμανλή χαρακτηρίζονται από δύο σημαντικές διαστάσεις, οι οποίες αν και εμφανίζονται ως "αντιφατικές", εντούτοις επί της ουσίας χρησιμοποιούνται μάλλον συμπληρωματικά. Έτσι, από τη μια πλευρά χρησιμοποιεί μια ορολογία η οποία κυριαρχείται από ένα έντονο άρωμα λαϊκισμού, με στόχο την άλωση του "μεσαίου χώρου" ενώ, από την άλλη, ακολουθεί μια σκληρή, κυβερνητική πολιτική, η οποία εκφράζοντας συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα, αποβλέπει στην πλήρη αποδιάρθρωση των υφισταμένων εργασιακών σχέσεων. Η συνειδητή αυτή πολιτική διγλωσσία, αντανακλάται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο στην περίπτωση της διαχείρισης του ασφαλιστικού. Όπως όλοι ξέρουμε πλέον, τα περίφημα τρία "δεν" του Πρωθυπουργού, δεν αποτελούσαν παρά ένα έωλο, πολιτικό τέχνασμα. Αντίθετα, μέσω του ασφαλιστικού η Νέο - Δεξιά κυβέρνηση επιδιώκει να περιορίσει, να περιθωριοποιήσει, να τιμωρήσει τους εργαζόμενους. Η πολιτική αυτή απόφαση ούτε τυχαία είναι ούτε φυσικά αναγκαία. Είναι στρατηγική επιλογή που αποβλέπει στην ισοπέδωση των πολιτικών δικαιωμάτων, στο θρυμματισμό της κοινωνικής αλληλεγγύης, στον περιορισμό του εργασιακού "κόστους". Με δύο λόγια, στη διά βίου εκμετάλλευση....".
-Δεν μπορείτε ωστόσο να παραγνωρίσετε ότι το ασφαλιστικό σύστημα, παρουσιάζει πρόβλημα;
"Αναμφίβολα, το ασφαλιστικό αποτελεί ένα πολιτικά σοβαρό, κοινωνικά ευαίσθητο και τεχνικά πολύπλοκο ζήτημα, γι' αυτό και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Είναι όμως ανεπίτρεπτο, οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι, θύματα ήδη της ανεργίας, των επισφαλών θέσεων εργασίας, της εισοδηματικής ένδειας και ανασφάλειας, να καλούνται και πάλι να καταβάλλουν το τίμημα της "κρίσης του ασφαλιστικού". Η κυβέρνηση Καραμανλή, αφού επί τέσσερα χρόνια επιβάρυνε συνειδητά το ασφαλιστικό σύστημα μέσω της υποχρηματοδότησης, της φοροδιαφυγής, της αύξησης των ιατροφαρμακευτικών τιμών και της καταλήστευσης των αποθεματικών, αποφάνθηκε ότι το ασφαλιστικό βρίσκεται σε κρίση! Αν πραγματικά επιθυμούσε να αντιμετωπίσει με πολιτική σοβαρότητα και κοινωνική ευαισθησία το θέμα του ασφαλιστικού, θα έπρεπε να εφαρμόσει την αντίστροφη πολιτική, από αυτήν που ήδη έχει υιοθετήσει. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Πίσω από τη "φιλολαϊκή" ορολογία που χρησιμοποιεί, η κυβέρνηση επιδιώκει την υλοποίηση των δύο κεντρικών, στρατηγικών επιλογών της: της διατήρησης της εξουσίας και της επιβολής μιας νεοφιλελεύθερης, εργασιακής απορύθμισης".
-Ποιο νομίζετε ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που δημιουργεί η ασφαλιστική μεταρρύθμιση;
"Καταρχήν δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση αλλά για... απορρύθμιση. Όπως παραδέχονται όλοι οι σχετικοί φορείς και παρατηρητές, ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης δεν αντιμετωπίζει τα υφιστάμενα δομικά ζητήματα για αυτό και σε λίγα χρόνια θα απαιτούνται νέες ρυθμίσεις. Υπό αυτό το πρίσμα δε μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεταρρύθμιση. Παράλληλα όμως, μέσω αυτού στοχοποιούνται οι εργαζόμενοι. Έτσι, μετά τις εργασιακές σχέσεις ελαστικοποιείται και το ασφαλιστικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι η "καινοτομία" της νέας ασφαλιστικής νομοθεσίας προσδιορίζεται από το στοιχείο της σταδιακής αποδυνάμωσης του δημόσιου χαρακτήρα της ασφάλισης. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, θεωρώ ότι οι πάντες θίγονται από την κυβερνητική ασφαλιστική (από-) ρύθμιση. Αλλά, μια και θέσατε το ζήτημα "συγκριτικά", θα ήθελα να κάνω και ειδική μνεία στο "γυναικείο ζήτημα". Η Νέο - Δεξιά κυβέρνηση μέσα από το νέο ασφαλιστικό της νόμο επιβαρύνει υπέρμετρα τις γυναίκες ενώ, παράλληλα, τις εμπαίζει με τον πλέον αναίσχυντο τρόπο. Ισχυρίζεται ότι για λόγους ισότητας όφειλε να καταργήσει τις πρόωρες συντάξεις των γυναικών. Σε ποιες περιπτώσεις οι εργαζόμενες δικαιούνταν πρόωρες συντάξεις; Σε τρεις περιπτώσεις: όταν είχαν ανήλικα παιδία, ανάπηρα παιδιά ή ήταν σύζυγοι αναπήρων. Ποια από τις τρεις κατηγορίες καταστρατηγεί την πολιτική ισότητα; Προφανώς καμιά. Όμως η κυβέρνηση για μια ακόμα φορά χρησιμοποιεί τη διαστρέβλωση και τη συκοφαντία, για να εφαρμόσει τα αλλότρια, ταξικά σχέδια της. Αν πραγματικά επιθυμούσε την ισότητα θα έπρεπε να φροντίσει: για την αύξηση του εισοδήματος των γυναικών που εξακολουθεί να υπολείπεται του αντίστοιχου των ανδρών, για την επέκταση της γυναικείας απασχόλησης, για την προστασία των θέσεων εργασίας τους κατά τη διάρκεια της τεκνοποίησης.... Δεν είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για δημογραφική κρίση και ταυτόχρονα να επιβαρύνονται οι γυναίκες με πρόσθετες υποχρεώσεις. Το λογαριασμό των ταξικών και αποτυχημένων επιλογών του οικονομικού φιλελευθερισμού δε θα τον πληρώσουν οι εργαζόμενοι και δη οι γυναίκες".
-Θεωρείτε ότι υπάρχουν περιθώρια διορθώσεων του;
"Μια οικονομική δραστηριότητα έχει αναπτυξιακή προοπτική μόνο όταν στηρίζεται στη δίκαιη (ανα) κατανομή του παραγόμενου πλούτου, στη λειτουργία δημόσιων μηχανισμών πρόνοιας και αλληλεγγύης, στην πολιτική ισότητα. Συνεπώς, ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης Καραμανλή δεν αφήνει περιθώρια διόρθωσης αλλά μόνο ....ανατροπής. Το ΠΑΣΟΚ έχει τοποθετηθεί επί του θέματος όχι μόνο στο επίπεδο αντίθεσης, αλλά κυρίως της θέσης μέσα από την κατάθεση της δικής του πρότασης, η οποία συμπυκνώνεται στο "σεβασμό" του μόχθου εργαζόμενων τόσο κατά την περίοδο της εργασίας όσο και στη διάρκεια της συνταξιοδότησης".
-Ας έρθουμε στο θέμα των εργασιακών σχέσεων, γενικότερα. Στο τέλος του 2007 ψηφίσθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία, η Έκθεση για "την ευελιξία με ασφάλεια" (flexicurity). Τι σημαίνει αυτό για τους εργαζόμενους;
"Καταρχήν οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ καταψήφισαν τη σχετική έκθεση. Η συγκεκριμένη Έκθεση παρουσιάζεται ιδιαιτέρως αρνητική για το μέλλον της εργασίας, με την έννοια ότι επιδιώκει την πλήρη απορύθμιση των αγορών εργασίας σε βάρος των εργαζόμενων. Η συγκεκριμένη Έκθεση σε συνδυασμό με δυο τρεις ακόμα ευρωπαϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις, αποτελούν τους φορείς του "εργασιακού μεσαίωνα" του 21ου αιώνα. Ειδικότερα, η flexicurity αναφέρεται στην έννοια της ευελιξίας, συνδέοντας αυτήν κυρίως με την άρση των περιορισμών σε ότι αφορά τις απολύσεις. Η ασφάλεια λοιπόν -το δεύτερο σκέλος του δίπτυχου- εμφανίζεται ως ένα "δίχτυ προστασίας" υπέρ των απολυθέντων. Καταλαβαίνετε συνεπώς ότι πρόκειται για μια θεμελιώδη πολιτική επιλογή η οποία συνδέεται με το μέλλον της κοινωνικής συνοχής. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για την προώθηση μιας τέτοιου είδους νομοθετικής ρύθμισης; Σε καμιά περίπτωση. Αυτό που επιδιώκει η έκθεση είναι ουσιαστικά η προώθηση των ταξικών επιλογών του οικονομικού φιλελευθερισμού. Από πού προκύπτει αυτή η διαπίστωση; Μα από το γεγονός ότι η "ευελιξία" (επαναλαμβάνω η απελευθέρωση των απολύσεων), κατοχυρώνεται πλήρως ενώ το πραγματικό ζητούμενο, που είναι η "ασφάλεια" δε μπορεί να διασφαλιστεί παρά μόνο επί των συγκεκριμένων εκείνων προϋποθέσεων οι οποίες βρίσκονται σήμερα "υπό κατάργηση": ύπαρξη ενός αποδοτικού κράτους πρόνοιας, δραστηριοποίηση ενός ισχυρού συνδικαλιστικού κινήματος, εφαρμογή υψηλής φορολόγησης, εξασφάλιση μιας σύγχρονης υποδομής εκπαίδευσης, κ.ά... Στη σχετική Ανακοίνωση της Επιτροπής, η επιλογή της πολιτικής της "ευελιξίας με ασφάλεια" προβάλλεται ως αξιόπιστη, επειδή στηρίζεται στα δεδομένα του "δανέζικου μοντέλου". Είναι όμως προφανές ότι η νομιμοποιητική βάση της Επιτροπής είναι έωλη, στο βαθμό που το πρότυπο της Δανίας είναι πολύ "ιδιαίτερο", με την έννοια ότι οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές προδιαγραφές στις οποίες στηρίζεται, δεν υφίστανται στην πλειοψηφία των κρατών μελών της Ένωσης. Αρα, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τελικά μόνο το σκέλος της "ευελιξίας" θα εφαρμοστεί πλήρως από όλες τις χώρες, ενώ η "ασφάλεια", στην πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, θα βρεθεί στο αβέβαιο πεδίο των "καλών προθέσεων". Το τραγικότερο στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι η εφαρμογή της "ευελιξίας με ασφάλεια" εμφανίζεται ως μονόδρομος. Αναφέρεται δηλαδή ότι λόγω παγκοσμιοποίησης, των δημογραφικών αλλαγών και της τεχνολογικής επανάστασης οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να αλλάξουν μέσω της συγκεκριμένης πολιτικής, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κόστος για τους εργαζόμενους...".
-Δεν μπορείτε ωστόσο να παραγνωρίσετε ότι η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των εργασιακών σχέσεων είναι μάλλον επιβεβλημένη. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες δημοσιοποιήθηκαν τα πορίσματα της Επιτροπής για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων του Υπουργείου Απασχόλησης, σύμφωνα με τα οποία προτείνεται η αύξηση του ορίου των απολύσεων, η μετατροπή της πλήρους απασχόλησης σε μερική απασχόληση, ο περιορισμός των αποζημιώσεων απόλυσης κ.ά.... Σημειώνω δε ότι Πρόεδρος της συγκεκριμένης Επιτροπής είναι ο διακεκριμένος καθηγητής και πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Ι. Κουκιάδης.
"Καταρχήν, δεν είναι δυνατόν να χρεωθεί το ΠΑΣΟΚ οποιαδήποτε πολιτική συνεργασία με την κυβέρνηση, ούτε να απολογείται για τις αντιεργατικές θέσεις που προωθούνται από πρόσωπα που κάποτε βρίσκονταν στους κόλπους του. Αν η κυβέρνηση αναζητά τη νομιμοποίηση των απορρυθμιστικών της στρατηγικών, μέσω της χρησιμοποίησης "υπερκομματικών" προσώπων, ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε το εργατικό κίνημα είναι διατεθειμένοι να απεμπολήσουν τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις και να υποκύψουν στις πολιτικές σειρήνες μιας ταξικής συναίνεσης.
Ακόμα, κανείς δεν αμφισβητεί σήμερα την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των εργασιακών σχέσεων. Ωστόσο, το θεμελιώδες ερώτημα που τίθεται είναι: "σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να πραγματοποιηθούν αυτές οι αλλαγές;". Για τους θιασώτες του οικονομικού φιλελευθερισμού το κυρίαρχο πρόσταγμα είναι η ενίσχυση των επιχειρήσεων με παράλληλο, βαθύ "ψαλίδισμα" των δικαιωμάτων των εργαζόμενων, που χαρακτηρίζονται πλέον ως τροχοπέδη της οικονομικής ανάπτυξης! (Για αυτό άλλωστε επιχειρείται και η ανατροπή του εργατικού δικαίου). Η συγκεκριμένη σχολή πολιτικής σκέψης στηρίζει την άποψη ότι τα συμφέροντα του κεφαλαίου ταυτίζονται με αυτά του συνόλου της κοινωνίας! Αντίθετα, από την πλευρά μας, οι σοσιαλιστικές αριστερές δυνάμεις ζητάμε την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων με επίκεντρο τα συμφέροντα των εργαζόμενων (μείωση των ωρών εργασίας με διατήρηση των εισοδημάτων των εργαζόμενων, πολιτικές απασχόλησης των νέων και των γυναικών, προστασία για το σύνολο των εργαζόμενων...). Όλα αυτά δείχνουν ότι η νεοφιλελεύθερη και η σοσιαλιστική αριστερή στρατηγική όχι μόνο δεν έχουν κανένα κοινό στοιχείο, αλλά ότι βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης".
-Ποιο είναι το προφίλ του μέσου Ευρωπαίου εργαζόμενου; Διαφέρει από αυτό του μέσου Έλληνα;
"Σε ένα πολύ γενικό επίπεδο, θα έλεγα ότι οι διαφορές των εργαζομένων (εισοδηματικές - ασφαλιστικές - συνθήκες εργασίας), προσδιορίζονται από το χαρακτήρα των κοινωνικών και πολιτικών ιδιομορφιών κάθε χώρας. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι των χωρών του Βορρά απολαμβάνουν ευρύτερα δικαιώματα από τα αντίστοιχα του μέσου Έλληνα. Αντίστοιχα, ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος απολαμβάνει μεγαλύτερα δικαιώματα σε σχέση με τους εργαζόμενους ορισμένων "Ανατολικών" χωρών... Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι πέρα από τις όποιες υφιστάμενες διαφορές μεταξύ των ευρωπαίων εργαζόμενων, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια τάση "εξίσωσης" των εργασιακών δικαιωμάτων... προς τα κάτω. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι ωθούνται ώστε να βρεθούν στο κοινό εκείνο εργασιακό πεδίο που προσδιορίζεται από την απελευθέρωση των απολύσεων, την επέκταση των επισφαλών θέσεων εργασίας, τη μείωση του εργασιακού "κόστους", την αποδιάρθρωση του κράτους πρόνοιας, την κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος, την παράταση του εργασιακού βίου... Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται η διαμόρφωση κοινού αγώνα των ευρωπαίων εργαζόμενων με στόχο την αντιστροφή των σημερινών τάσεων και την εξίσωσή των δικαιωμάτων τους προς τα πάνω".
-Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα στο μέλλον;
"Η πρόσκαιρη επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς έχει ήδη δημιουργήσει πολλά κοινωνικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά και πολιτικά προβλήματα. Ακόμα και στον τομέα της οικονομίας η παραγωγή του πλούτου σήμερα με το να συσσωρεύεται στα χέρια μιας μικρής μειοψηφίας τείνει να μετουσιωθεί σε δομική κρίση, με απρόβλεπτες συνέπειες. Κατά συνέπεια απαιτείται μια άλλη στρατηγική επιλογή. Δεν είναι εύκολο, είναι όμως αναγκαίο. Οι σοσιαλιστικές δυνάμεις αγωνίζονται για ένα διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο, στο οποίο ο πολίτης - ο εργαζόμενος θα είναι το υποκείμενο της οικονομικής δραστηριότητας και όχι το μέσο. Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής χρήζει της άμεσης, συνειδητής συμμετοχής όλων μας στις πολιτικές εξελίξεις και στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων. Κατά συνέπεια, είναι στο χέρι όλων μας μέσω της λαϊκής συμμετοχής να αλλάξουμε τη ζωή μας, να βελτιώσουμε τον κόσμο".
"Το ασφαλιστικό αποτελεί ένα πολιτικά σοβαρό, κοινωνικά ευαίσθητο και τεχνικά πολύπλοκο ζήτημα", τονίζει η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μαίρη Ματσούκα, αναφορικά με το μέγα πρόβλημα που απασχολεί όσο τίποτε άλλο σήμερα
την ελληνική κοινωνία, σημειώνοντας ότι "ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης Καραμανλή δεν αφήνει περιθώρια διόρθωσης αλλά μόνο ....ανατροπής".-Πώς κρίνετε το ασφαλιστικό που ψηφίσθηκε πρόσφατα;
"Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια διαπίστωση. Οι πολιτικές επιλογές της Νέο - Δεξιάς κυβέρνησης Καραμανλή χαρακτηρίζονται από δύο σημαντικές διαστάσεις, οι οποίες αν και εμφανίζονται ως "αντιφατικές", εντούτοις επί της ουσίας χρησιμοποιούνται μάλλον συμπληρωματικά. Έτσι, από τη μια πλευρά χρησιμοποιεί μια ορολογία η οποία κυριαρχείται από ένα έντονο άρωμα λαϊκισμού, με στόχο την άλωση του "μεσαίου χώρου" ενώ, από την άλλη, ακολουθεί μια σκληρή, κυβερνητική πολιτική, η οποία εκφράζοντας συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα, αποβλέπει στην πλήρη αποδιάρθρωση των υφισταμένων εργασιακών σχέσεων. Η συνειδητή αυτή πολιτική διγλωσσία, αντανακλάται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο στην περίπτωση της διαχείρισης του ασφαλιστικού. Όπως όλοι ξέρουμε πλέον, τα περίφημα τρία "δεν" του Πρωθυπουργού, δεν αποτελούσαν παρά ένα έωλο, πολιτικό τέχνασμα. Αντίθετα, μέσω του ασφαλιστικού η Νέο - Δεξιά κυβέρνηση επιδιώκει να περιορίσει, να περιθωριοποιήσει, να τιμωρήσει τους εργαζόμενους. Η πολιτική αυτή απόφαση ούτε τυχαία είναι ούτε φυσικά αναγκαία. Είναι στρατηγική επιλογή που αποβλέπει στην ισοπέδωση των πολιτικών δικαιωμάτων, στο θρυμματισμό της κοινωνικής αλληλεγγύης, στον περιορισμό του εργασιακού "κόστους". Με δύο λόγια, στη διά βίου εκμετάλλευση....".
-Δεν μπορείτε ωστόσο να παραγνωρίσετε ότι το ασφαλιστικό σύστημα, παρουσιάζει πρόβλημα;
"Αναμφίβολα, το ασφαλιστικό αποτελεί ένα πολιτικά σοβαρό, κοινωνικά ευαίσθητο και τεχνικά πολύπλοκο ζήτημα, γι' αυτό και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Είναι όμως ανεπίτρεπτο, οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι, θύματα ήδη της ανεργίας, των επισφαλών θέσεων εργασίας, της εισοδηματικής ένδειας και ανασφάλειας, να καλούνται και πάλι να καταβάλλουν το τίμημα της "κρίσης του ασφαλιστικού". Η κυβέρνηση Καραμανλή, αφού επί τέσσερα χρόνια επιβάρυνε συνειδητά το ασφαλιστικό σύστημα μέσω της υποχρηματοδότησης, της φοροδιαφυγής, της αύξησης των ιατροφαρμακευτικών τιμών και της καταλήστευσης των αποθεματικών, αποφάνθηκε ότι το ασφαλιστικό βρίσκεται σε κρίση! Αν πραγματικά επιθυμούσε να αντιμετωπίσει με πολιτική σοβαρότητα και κοινωνική ευαισθησία το θέμα του ασφαλιστικού, θα έπρεπε να εφαρμόσει την αντίστροφη πολιτική, από αυτήν που ήδη έχει υιοθετήσει. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Πίσω από τη "φιλολαϊκή" ορολογία που χρησιμοποιεί, η κυβέρνηση επιδιώκει την υλοποίηση των δύο κεντρικών, στρατηγικών επιλογών της: της διατήρησης της εξουσίας και της επιβολής μιας νεοφιλελεύθερης, εργασιακής απορύθμισης".
-Ποιο νομίζετε ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που δημιουργεί η ασφαλιστική μεταρρύθμιση;
"Καταρχήν δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση αλλά για... απορρύθμιση. Όπως παραδέχονται όλοι οι σχετικοί φορείς και παρατηρητές, ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης δεν αντιμετωπίζει τα υφιστάμενα δομικά ζητήματα για αυτό και σε λίγα χρόνια θα απαιτούνται νέες ρυθμίσεις. Υπό αυτό το πρίσμα δε μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεταρρύθμιση. Παράλληλα όμως, μέσω αυτού στοχοποιούνται οι εργαζόμενοι. Έτσι, μετά τις εργασιακές σχέσεις ελαστικοποιείται και το ασφαλιστικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι η "καινοτομία" της νέας ασφαλιστικής νομοθεσίας προσδιορίζεται από το στοιχείο της σταδιακής αποδυνάμωσης του δημόσιου χαρακτήρα της ασφάλισης. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, θεωρώ ότι οι πάντες θίγονται από την κυβερνητική ασφαλιστική (από-) ρύθμιση. Αλλά, μια και θέσατε το ζήτημα "συγκριτικά", θα ήθελα να κάνω και ειδική μνεία στο "γυναικείο ζήτημα". Η Νέο - Δεξιά κυβέρνηση μέσα από το νέο ασφαλιστικό της νόμο επιβαρύνει υπέρμετρα τις γυναίκες ενώ, παράλληλα, τις εμπαίζει με τον πλέον αναίσχυντο τρόπο. Ισχυρίζεται ότι για λόγους ισότητας όφειλε να καταργήσει τις πρόωρες συντάξεις των γυναικών. Σε ποιες περιπτώσεις οι εργαζόμενες δικαιούνταν πρόωρες συντάξεις; Σε τρεις περιπτώσεις: όταν είχαν ανήλικα παιδία, ανάπηρα παιδιά ή ήταν σύζυγοι αναπήρων. Ποια από τις τρεις κατηγορίες καταστρατηγεί την πολιτική ισότητα; Προφανώς καμιά. Όμως η κυβέρνηση για μια ακόμα φορά χρησιμοποιεί τη διαστρέβλωση και τη συκοφαντία, για να εφαρμόσει τα αλλότρια, ταξικά σχέδια της. Αν πραγματικά επιθυμούσε την ισότητα θα έπρεπε να φροντίσει: για την αύξηση του εισοδήματος των γυναικών που εξακολουθεί να υπολείπεται του αντίστοιχου των ανδρών, για την επέκταση της γυναικείας απασχόλησης, για την προστασία των θέσεων εργασίας τους κατά τη διάρκεια της τεκνοποίησης.... Δεν είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για δημογραφική κρίση και ταυτόχρονα να επιβαρύνονται οι γυναίκες με πρόσθετες υποχρεώσεις. Το λογαριασμό των ταξικών και αποτυχημένων επιλογών του οικονομικού φιλελευθερισμού δε θα τον πληρώσουν οι εργαζόμενοι και δη οι γυναίκες".
-Θεωρείτε ότι υπάρχουν περιθώρια διορθώσεων του;
"Μια οικονομική δραστηριότητα έχει αναπτυξιακή προοπτική μόνο όταν στηρίζεται στη δίκαιη (ανα) κατανομή του παραγόμενου πλούτου, στη λειτουργία δημόσιων μηχανισμών πρόνοιας και αλληλεγγύης, στην πολιτική ισότητα. Συνεπώς, ο ασφαλιστικός νόμος της κυβέρνησης Καραμανλή δεν αφήνει περιθώρια διόρθωσης αλλά μόνο ....ανατροπής. Το ΠΑΣΟΚ έχει τοποθετηθεί επί του θέματος όχι μόνο στο επίπεδο αντίθεσης, αλλά κυρίως της θέσης μέσα από την κατάθεση της δικής του πρότασης, η οποία συμπυκνώνεται στο "σεβασμό" του μόχθου εργαζόμενων τόσο κατά την περίοδο της εργασίας όσο και στη διάρκεια της συνταξιοδότησης".
-Ας έρθουμε στο θέμα των εργασιακών σχέσεων, γενικότερα. Στο τέλος του 2007 ψηφίσθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία, η Έκθεση για "την ευελιξία με ασφάλεια" (flexicurity). Τι σημαίνει αυτό για τους εργαζόμενους;"Καταρχήν οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ καταψήφισαν τη σχετική έκθεση. Η συγκεκριμένη Έκθεση παρουσιάζεται ιδιαιτέρως αρνητική για το μέλλον της εργασίας, με την έννοια ότι επιδιώκει την πλήρη απορύθμιση των αγορών εργασίας σε βάρος των εργαζόμενων. Η συγκεκριμένη Έκθεση σε συνδυασμό με δυο τρεις ακόμα ευρωπαϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις, αποτελούν τους φορείς του "εργασιακού μεσαίωνα" του 21ου αιώνα. Ειδικότερα, η flexicurity αναφέρεται στην έννοια της ευελιξίας, συνδέοντας αυτήν κυρίως με την άρση των περιορισμών σε ότι αφορά τις απολύσεις. Η ασφάλεια λοιπόν -το δεύτερο σκέλος του δίπτυχου- εμφανίζεται ως ένα "δίχτυ προστασίας" υπέρ των απολυθέντων. Καταλαβαίνετε συνεπώς ότι πρόκειται για μια θεμελιώδη πολιτική επιλογή η οποία συνδέεται με το μέλλον της κοινωνικής συνοχής. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για την προώθηση μιας τέτοιου είδους νομοθετικής ρύθμισης; Σε καμιά περίπτωση. Αυτό που επιδιώκει η έκθεση είναι ουσιαστικά η προώθηση των ταξικών επιλογών του οικονομικού φιλελευθερισμού. Από πού προκύπτει αυτή η διαπίστωση; Μα από το γεγονός ότι η "ευελιξία" (επαναλαμβάνω η απελευθέρωση των απολύσεων), κατοχυρώνεται πλήρως ενώ το πραγματικό ζητούμενο, που είναι η "ασφάλεια" δε μπορεί να διασφαλιστεί παρά μόνο επί των συγκεκριμένων εκείνων προϋποθέσεων οι οποίες βρίσκονται σήμερα "υπό κατάργηση": ύπαρξη ενός αποδοτικού κράτους πρόνοιας, δραστηριοποίηση ενός ισχυρού συνδικαλιστικού κινήματος, εφαρμογή υψηλής φορολόγησης, εξασφάλιση μιας σύγχρονης υποδομής εκπαίδευσης, κ.ά... Στη σχετική Ανακοίνωση της Επιτροπής, η επιλογή της πολιτικής της "ευελιξίας με ασφάλεια" προβάλλεται ως αξιόπιστη, επειδή στηρίζεται στα δεδομένα του "δανέζικου μοντέλου". Είναι όμως προφανές ότι η νομιμοποιητική βάση της Επιτροπής είναι έωλη, στο βαθμό που το πρότυπο της Δανίας είναι πολύ "ιδιαίτερο", με την έννοια ότι οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές προδιαγραφές στις οποίες στηρίζεται, δεν υφίστανται στην πλειοψηφία των κρατών μελών της Ένωσης. Αρα, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τελικά μόνο το σκέλος της "ευελιξίας" θα εφαρμοστεί πλήρως από όλες τις χώρες, ενώ η "ασφάλεια", στην πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, θα βρεθεί στο αβέβαιο πεδίο των "καλών προθέσεων". Το τραγικότερο στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι η εφαρμογή της "ευελιξίας με ασφάλεια" εμφανίζεται ως μονόδρομος. Αναφέρεται δηλαδή ότι λόγω παγκοσμιοποίησης, των δημογραφικών αλλαγών και της τεχνολογικής επανάστασης οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να αλλάξουν μέσω της συγκεκριμένης πολιτικής, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κόστος για τους εργαζόμενους...".
-Δεν μπορείτε ωστόσο να παραγνωρίσετε ότι η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των εργασιακών σχέσεων είναι μάλλον επιβεβλημένη. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες δημοσιοποιήθηκαν τα πορίσματα της Επιτροπής για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων του Υπουργείου Απασχόλησης, σύμφωνα με τα οποία προτείνεται η αύξηση του ορίου των απολύσεων, η μετατροπή της πλήρους απασχόλησης σε μερική απασχόληση, ο περιορισμός των αποζημιώσεων απόλυσης κ.ά.... Σημειώνω δε ότι Πρόεδρος της συγκεκριμένης Επιτροπής είναι ο διακεκριμένος καθηγητής και πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Ι. Κουκιάδης.
"Καταρχήν, δεν είναι δυνατόν να χρεωθεί το ΠΑΣΟΚ οποιαδήποτε πολιτική συνεργασία με την κυβέρνηση, ούτε να απολογείται για τις αντιεργατικές θέσεις που προωθούνται από πρόσωπα που κάποτε βρίσκονταν στους κόλπους του. Αν η κυβέρνηση αναζητά τη νομιμοποίηση των απορρυθμιστικών της στρατηγικών, μέσω της χρησιμοποίησης "υπερκομματικών" προσώπων, ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε το εργατικό κίνημα είναι διατεθειμένοι να απεμπολήσουν τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις και να υποκύψουν στις πολιτικές σειρήνες μιας ταξικής συναίνεσης.
Ακόμα, κανείς δεν αμφισβητεί σήμερα την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των εργασιακών σχέσεων. Ωστόσο, το θεμελιώδες ερώτημα που τίθεται είναι: "σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να πραγματοποιηθούν αυτές οι αλλαγές;". Για τους θιασώτες του οικονομικού φιλελευθερισμού το κυρίαρχο πρόσταγμα είναι η ενίσχυση των επιχειρήσεων με παράλληλο, βαθύ "ψαλίδισμα" των δικαιωμάτων των εργαζόμενων, που χαρακτηρίζονται πλέον ως τροχοπέδη της οικονομικής ανάπτυξης! (Για αυτό άλλωστε επιχειρείται και η ανατροπή του εργατικού δικαίου). Η συγκεκριμένη σχολή πολιτικής σκέψης στηρίζει την άποψη ότι τα συμφέροντα του κεφαλαίου ταυτίζονται με αυτά του συνόλου της κοινωνίας! Αντίθετα, από την πλευρά μας, οι σοσιαλιστικές αριστερές δυνάμεις ζητάμε την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων με επίκεντρο τα συμφέροντα των εργαζόμενων (μείωση των ωρών εργασίας με διατήρηση των εισοδημάτων των εργαζόμενων, πολιτικές απασχόλησης των νέων και των γυναικών, προστασία για το σύνολο των εργαζόμενων...). Όλα αυτά δείχνουν ότι η νεοφιλελεύθερη και η σοσιαλιστική αριστερή στρατηγική όχι μόνο δεν έχουν κανένα κοινό στοιχείο, αλλά ότι βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης".-Ποιο είναι το προφίλ του μέσου Ευρωπαίου εργαζόμενου; Διαφέρει από αυτό του μέσου Έλληνα;
"Σε ένα πολύ γενικό επίπεδο, θα έλεγα ότι οι διαφορές των εργαζομένων (εισοδηματικές - ασφαλιστικές - συνθήκες εργασίας), προσδιορίζονται από το χαρακτήρα των κοινωνικών και πολιτικών ιδιομορφιών κάθε χώρας. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι των χωρών του Βορρά απολαμβάνουν ευρύτερα δικαιώματα από τα αντίστοιχα του μέσου Έλληνα. Αντίστοιχα, ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος απολαμβάνει μεγαλύτερα δικαιώματα σε σχέση με τους εργαζόμενους ορισμένων "Ανατολικών" χωρών... Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι πέρα από τις όποιες υφιστάμενες διαφορές μεταξύ των ευρωπαίων εργαζόμενων, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια τάση "εξίσωσης" των εργασιακών δικαιωμάτων... προς τα κάτω. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι ωθούνται ώστε να βρεθούν στο κοινό εκείνο εργασιακό πεδίο που προσδιορίζεται από την απελευθέρωση των απολύσεων, την επέκταση των επισφαλών θέσεων εργασίας, τη μείωση του εργασιακού "κόστους", την αποδιάρθρωση του κράτους πρόνοιας, την κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος, την παράταση του εργασιακού βίου... Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται η διαμόρφωση κοινού αγώνα των ευρωπαίων εργαζόμενων με στόχο την αντιστροφή των σημερινών τάσεων και την εξίσωσή των δικαιωμάτων τους προς τα πάνω".
-Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα στο μέλλον;
"Η πρόσκαιρη επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς έχει ήδη δημιουργήσει πολλά κοινωνικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά και πολιτικά προβλήματα. Ακόμα και στον τομέα της οικονομίας η παραγωγή του πλούτου σήμερα με το να συσσωρεύεται στα χέρια μιας μικρής μειοψηφίας τείνει να μετουσιωθεί σε δομική κρίση, με απρόβλεπτες συνέπειες. Κατά συνέπεια απαιτείται μια άλλη στρατηγική επιλογή. Δεν είναι εύκολο, είναι όμως αναγκαίο. Οι σοσιαλιστικές δυνάμεις αγωνίζονται για ένα διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο, στο οποίο ο πολίτης - ο εργαζόμενος θα είναι το υποκείμενο της οικονομικής δραστηριότητας και όχι το μέσο. Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής χρήζει της άμεσης, συνειδητής συμμετοχής όλων μας στις πολιτικές εξελίξεις και στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων. Κατά συνέπεια, είναι στο χέρι όλων μας μέσω της λαϊκής συμμετοχής να αλλάξουμε τη ζωή μας, να βελτιώσουμε τον κόσμο".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου