Επτά ελληνικές αποκαλύψεις που άλλαξαν τον αρχαιολογικό κόσμο το 2014

(Πηγή: archaiologia.gr)

Επτά ελληνικές αποκαλύψεις που άλλαξαν τον αρχαιολογικό κόσμο το 2014 επιλέγει ειδικά για τους αναγνώστες του ο ιστότοπός μας. Τα παρακάτω αποτελούν τις πλέον προβεβλημένες περιπτώσεις ευρημάτων. Οι θέσεις όπου διενεργούνται έρευνες με σημαντικά μεν, αδημοσίευτα δε αποτελέσματα είναι εκατοντάδες. Αν και μας είναι αδύνατον να τις απαριθμήσουμε, αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους ακούραστους αρχαιολόγους που εργάζονται με πενιχρά μέσα, ενίοτε ανυπέρβλητα γραφειοκρατικά εμπόδια και αβέβαιη εξέλιξη για να αναδείξουν τον ανυπολόγιστο πολιτιστικό πλούτο της χώρας μας.

Ο τάφος της Αμφίπολης.
Η σημαντικότερη μέχρι στιγμής φάση της πολύχρονης έρευνας του λόφου Καστά στην περιοχή της Αμφίπολης ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2014, με την ανακοίνωση ότι η ανασκαφή του έφερνε σταδιακά στο φως την περίτεχνα διακοσμημένη είσοδο του ταφικού μνημείου στο εσωτερικό του. Στους μήνες που ακολούθησαν, ο κόσμος γνώρισε τον μεγαλύτερο και πλουσιότερο σε υλικά κατασκευής και καλλιτεχνική αξία αρχαίο τάφο της Ελλάδας, ενώ οι ρυθμοί δημοσιοποίησης του υλικού, ο ανεξέλεγκτος δημόσιος σχολιασμός του από ειδικούς και μη και η εκμετάλλευσή του για πολιτικούς σκοπούς αποτέλεσαν παγκόσμια πρώτη, φέρνοντας νέα δεδομένα στη δημόσια αρχαιολογία. Μετά την Αμφίπολη, το ζήτημα της διαχείρισης της αρχαιολογικής πληροφορίας δεν θα είναι ποτέ πια το ίδιο.

Ο θολωτός τάφος της Άμφισσας.
Μοναδικό εύρημα, το πρώτο αυτού του είδους που αποκαλύπτεται στη Φωκίδα και ένα από τα ελάχιστα στη Στερεά Ελλάδα, αποτελεί το ασύλητο ταφικό μνημείο της Μυκηναϊκής περιόδου που αποκαλύφθηκε τον περασμένο Ιούλιο κοντά στην Άμφισσα, κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφών από την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων (υπεύθ. Αθανασία Ψάλτη). Τα κινητά ευρήματα, στα οποία συγκαταλέγονται χρυσά κοσμήματα, ψήφοι από ημιπολύτιμους λίθους, χάλκινα αγγεία και εγχειρίδια και 44 κεραμικά αγγεία με γραπτή διακόσμηση, φανερώνουν τη διαχρονική χρήση του τάφου από τον 14ο αιώνα έως και τα τέλη του 12ου αιώνα π.Χ. Η μελέτη του υλικού αναμένεται να προσφέρει στοιχεία για την εγκατάσταση στην περιοχή της Άμφισσας κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο.

Ταφικό μνημείο στις Αιγές.
Η πολύ πλούσια θέση του βασιλικού μακεδονικού νεκροταφείου των Αιγών (γνωστή και ως Βεργίνα) δεν σταματά να δίνει νέο υλικό. Τελευταίο μεγάλο εύρημα ένας ασύλητος κιβωτιόσχημος τάφος με πλούσιο υπό δημοσίευση υλικό. Ο τάφος αποτελεί σύμφωνα με την ανασκαφέα δρα Αγγελική Κοτταρίδη «μια ευχάριστη εξαίρεση, αφού η νεκρόπολη των Αιγών λεηλατήθηκε άγρια από τους Γαλάτες μισθοφόρους του Πύρρου το 276 π.Χ.».

Η Ατλαντίδα της Δήλου.
Ως βυθισμένα τμήματα της Συνοικίας του Σταδίου της αρχαίας πόλης της Δήλου ταυτίστηκαν κατά την τελευταία υποβρύχια έρευνα ανοικτά του νησιού αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που παλαιότερα είχαν ταυτιστεί με λιμενικές εγκαταστάσεις. Στα ερείπια συγκαταλέγονται οικιστικά κατάλοιπα και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις. Τα ευρήματα των ερευνητών της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών ανακοινώθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο.

Τρίτα Κορομηλιάς.
Μια θέση ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη Νεολιθική Αρχαιολογία της βόρειας Ελλάδας και των κεντρικών Βαλκανίων ανασκάπτεται από τον Μάιο του 2014 (έχοντας εντοπιστεί τον Ιούλιο του 2013) στην περιοχή Τρίτα Κορομηλιάς, κοντά στην Καστοριά. Σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, που ωστόσο δίνουν στοιχεία και για τη διαβίωση των αρχαίων κατοίκων εκεί, μια πολυμελής ομάδα με επικεφαλής τη δρα Γεωργία Στρατούλη ανασκάπτει έναν παραποτάμιο χώρο 30 στρεμμάτων που ορίζεται μέχρι στιγμής ως μια εγκατάσταση ειδικών δραστηριοτήτων με επάλληλες φάσεις χρήσης.

Το άλογο της Χίου.
Την πρώτη γνωστή μέχρι σήμερα ταφή αλόγου στο ΒΑ Αιγαίο αποτελεί η εύρεση σκελετού αλόγου σε αρχαϊκό νεκροταφείο στη θέση Ψωμί της Χίου. Το άλογο βρέθηκε σε στάση ανάπαυσης και μεταφέρθηκε ολόκληρο στα εργαστήρια συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου. Το ίδιο το νεκροταφείο είναι η πρωιμότερη οργανωμένη νεκρόπολη που έχει αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα στη σύγχρονη πόλη της Χίου, γι’ αυτό και η εύρεσή του αποτελεί ορόσημο για την αρχαιολογία της περιοχής.

Ένα ξυλόγλυπτο στο Μετρό.
Σημαντικό εύρημα, για τον λόγο ότι διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση στο «δύσκολο» ελληνικό υπέδαφος, κρίνεται το ξύλινο αγαλμάτιο που εντοπίστηκε στον υπό κατασκευή Σταθμό του Μετρό «Δημοτικό Θέατρο» στον Πειραιά. Η μορφή όρθιου άνδρα ντυμένου με κοντό χιτώνα, που σώζεται ακέφαλη, βρέθηκε εντός στρώματος γκρίζας ιλύος με αρκετή λατύπη, περιβάλλον που βοήθησε στη διατήρησή της.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει σε ό,τι διαδραματίστηκε το 2014 σχετικά με το αρχαιολογικό φαινόμενο που συνοψίζεται στο όνομα Αντικύθηρα. Φέτος πραγματοποιήθηκε η λήξη της έκθεσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αναφορικά με την ιστορική (πρώτη παγκοσμίως) υποβρύχια ανασκαφή στο βυθό των Αντικυθήρων και το πρωτοφανές σε αριθμό και σε σημασία υλικό της. Φετινή ήταν επίσης μια εκ νέου «βουτιά» στον χώρο της ιστορικής υποβρύχιας θέσης με πρωτοποριακό καταδυτικό εξοπλισμό και κάποια ενδεικτικά ευρήματα που δείχνουν ότι ο βυθός των Αντικυθήρων κρύβει ακόμη πολλά μυστικά που περιμένουν απάντηση.

(Πηγή: archaiologia.gr)

Βωμός 3.500 χρόνων στα Πευκάκια!

Εξαιρετικά σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα αποτελεί ο συμποσιακός και τελετουργικός χώρος που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στην διάρκεια ανασκαφών που διενεργήθηκαν στο λιμάνι της αρχαίας Ιωλκού. Το εντυπωσιακό, από κάθε άποψη, εύρημα, χρονολογείται στην μυκηναϊκή περίοδο, συγκεκριμένα στον 13ο π.Χ. αιώνα, και ανήκει στον παραθαλάσσιο αρχαίο οικισμό που αποκαλύπτεται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή των Πευκακίων. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι βρέθηκαν καμένα οστά ζώων, τα οποία μαρτυρούν τελετουργίες 3.500 χρόνων, καθώς και ο πλούτος των κινητών ευρημάτων, των πολυάριθμων, δηλαδή, αγγείων που αποκαλύφθηκαν και σχετίζονται άμεσα με την παρασκευή και διανομή φαγητού στους συνδαιτυμόνες.

Το εντυπωσιακό εύρημα, που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας μέσω του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφικές περιόδους 2010-2011 και παρουσιάστηκε προχθές, στο πλαίσιο του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για το Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, της τελευταίας τριετίας, που πραγματοποιείται στο Βόλο. Οι ανασκαφικές έρευνες που ξεκίνησαν το 2006 στην περιοχή των Πευκακίων, έφεραν στο φως τμήμα του παραθαλάσσιου οικισμού που αποτελεί το λιμάνι της Ιωλκού και συνδέεται άμεσα με το ανακτορικό κέντρο του Διμηνιού, καθώς και τον ανάλογης χρονολόγησης οικισμό που εντοπίστηκε στο Κάστρο των Παλαιών. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι κατά την πρόσφατη ανασκαφική περίοδο ανακαλύφτηκε κτήριο με συμποσιακή και τελετουργική χρήση, το οποίο έρχεται να ενισχύσει την θέση ότι τα ανακτορικά κέντρα οργάνωναν συμπόσια σε ευρεία κλίμακα όχι μόνο στην έδρα τους αλλά και στην περιφέρειά τους, προκειμένου να ενισχύσουν την εικόνα και την κοινωνική τους θέση. 

Το τρίτο τμήμα οικιών που αποκαλύφθηκε πρόσφατα και παρουσιάστηκε στο προαναφερθέν συνέδριο από την επικεφαλής των ανασκαφών και Διευθύντρια της ΙΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Ανθή Μπάτζιου-Ευσταθίου, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα, έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής καμένα οστά ζώων, καμένα αγγεία, δύο εστίες, πολυάριθμα αποθηκευτικά αγγεία, αρκετά εδώδιμα οστρακόδερμα όπως πορφύρες και πίνες, καθώς επίσης δύο μεγάλοι πήλινοι λουτήρες μαζί με ψευδόστομους αμφορείς, οι οποίοι περιείχαν αρωματικά έλαια και βρέθηκαν στον χώρο όπου εντοπίστηκε η δεύτερη εστία. Την τελετουργική και συμποσιακή χρήση του χώρου ενισχύουν παράλληλα τα πολυάριθμα αγγεία μεταφοράς και διανομής τροφίμων που βρέθηκαν, ενώ ανακαλύφθηκαν επίσης πύραυνα, σκεύη δηλαδή, που χρησιμοποιούνταν συνήθως για την μεταφορά κάρβουνου, προκειμένου να παρασκευαστούν τα γεύματα. Το σχήμα πέραν αυτής της οικιακής χρήσης του, έχει συνδεθεί και με τελετουργικές πρακτικές, είτε για την απολύμανση είτε για το κάψιμο θυμιάματος.

Νέα δεδομένα στο φως

«Ο παράλιος οικισμός που ανακαλύπτεται, χρονολογείται την ίδια ακριβώς περίοδο με τον οικισμό του Διμηνιού και του Κάστρου των Παλαιών, οι οποίοι είναι τρεις μυκηναϊκοί οικισμοί γύρω από το Βόλο. Ο συγκεκριμένος οικισμός είναι παραλιακός και έχει σχέση με το εμπόριο και την ναυπήγηση, αποτελούσε δε, το λιμάνι της αρχαίας Ιωλκού» εξηγεί η κ. Μπάτζιου.

Όπως προσθέτει παράλληλα η ίδια «τα κτίρια που αρχίζουν να διαφαίνονται είναι πολύ σημαντικά, διότι δεν είναι απλά μια μυκηναϊκή οικία, αλλά διαπιστώνουμε πρακτικές που εφαρμόζονται στα ανακτορικά κέντρα ή σε οικισμούς, που εξαρτώνται από τα ανακτορικά κέντρα. Τα συμπόσια, προσθέτει η ίδια, είναι μια πρακτική των ανακτορικών κέντρων τον 14ο και 13ο πΧ αιώνα, προκειμένου να στηρίξουν την ανακτορική εξουσία».

Τα αγγεία που βρέθηκαν δεν σχετίζονται μόνο με οικιακή, όπως προαναφέρθηκε, αλλά και με συμποσιακή χρήση, ενώ παράλληλα οι μεγάλοι πήλινοι λουτήρες και οι ψευδόστομοι αμφορείς που βρέθηκαν στο κτίριο που ανακαλύφθηκε, μπορούν να συσχετιστούν με τον εξαγνισμό και την προετοιμασία του σώματος για το συμπόσιο.

Μεταξύ των πολυάριθμων κινητών ευρημάτων περιλαμβάνονται, σημειωτέον, πάρα πολλά αγγεία που σχετίζονται με την μέτρηση και διανομή υγρών, πιθανότατα κρασιού, που είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για συμπόσια. Έχουν βρεθεί επίσης μεγάλα πιθάρια, το ένα εκ των οποίων βρέθηκε ακέραιο στην θέση του, σφραγισμένο με λίθινο καπάκι. Στο εσωτερικό του εντοπίστηκε χώμα σε ύψος 5 εκατοστών από τον πυθμένα και ήδη εξετάζεται, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν περιείχε καρπούς. Δίπλα από το πιθάρι βρέθηκε σέσουλα από θαλάσσιο όστρεο, ενώ παράλληλα βρέθηκαν πάρα πολλά μαγειρικά σκεύη και χύτρες, που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή συμποσίων. Χαρακτηριστικός είναι ως προς αυτό, ο χώρος αποθήκευσης πολλών μαγειρικών σκευών που εντοπίστηκε σε τμήμα του συγκεκριμένου αρχαίου κτιρίου, καθώς και δύο μεγάλα κύπελλα που βρέθηκαν, τα οποία προορίζονταν για μέτρηση τροφίμων και διανομή, όπως μαρτυρούν οι οριζόντιες εγχάρακτες γραμμές που φέρουν.

Στην διάρκεια των ανασκαφών ανακαλύφθηκε επίσης λαβή από πυρσό, όπου τοποθετούνταν ρητίνη και χρησιμοποιούνταν για τον φωτισμό των χώρων όπου πραγματοποιούνταν συμπόσια κατά την αρχαιότητα.

Η έρευνα συνεχίζεται

Τα νέα αρχαιολογικά ευρήματα εντοπίζονται σε πλούσιες επιχώσεις, σε βάθος από ενάμιση έως τρία περίπου μέτρα. Οι ομοιότητες του αρχαιολογικού υλικού με άλλα μυκηναϊκά κέντρα της κεντρικής και νότιας Ελλάδας σε συνδυασμό με τον αρχαιολογικό χώρο του Διμηνίου, δίνουν μια πληρέστερη εικόνα για την μυκηναϊκή περίοδο στην περιοχή του Βόλου.

Οι ανασκαφές διενεργούνται με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ψύχα και του ΙΝΣΤΑΠ, του Ινστιτούτου για την Προϊστορική Έρευνα στο Αιγαίο και εκτιμάται ότι η συνέχισή τους θα προσθέσει νέα σημαντικά δεδομένα στα ήδη υπάρχοντα. «Στενός συνεργάτης όλα αυτά τα χρόνια και πολύτιμος βοηθός είναι ο αρχαιολόγος Δρ. Γρ. Στουρνάρας, ενώ η Προϊσταμένη και το προσωπικό της ΙΓ΄ ΕΠΚΑ, η αρχαιολόγος κ. Π. Τριανταφυλλοπούλου, οι συντηρητές Μάνια Μαργαριτώφ, Μάνος Διονυσίου και Δημ. Παπακυριάκος, είναι πολύτιμοι αρωγοί στο έργο μας» τονίζει η κ. Μπάτζιου.

Όπως επισημαίνει, τέλος, η επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας «στις ανασκαφές που διενεργήσαμε τα προηγούμενα χρόνια αποκαλύφθηκαν δύο τμήματα οικιών και στην διάρκεια της πρόσφατης ανασκαφικής περιόδου, αποκαλύπτεται τρίτο κτήριο, το οποίο μας δίνει πολύ σημαντικά στοιχεία. Ελπίζουμε, καταλήγει η κ. Μπάτζιου, να συνεχιστούν οι ανασκαφικές εργασίες, προκειμένου να αποκτήσουμε πληρέστερη εικόνα του παράλιου μυκηναϊκού οικισμού, που μόλις αρχίζει να αποκαλύπτει την ταυτότητά του».

(Πηγή: Γ. Υδραίου, Εφημερίδα "Ταχυδρόμος", Ανασκαφή) 

Ελαιόλαδο 8.000 ετών βρέθηκε σε αρχαίο αμφορέα

Ίχνη ελαιόλαδου, τα οποία χρονολογούνται από την 6η χιλιετία π.Χ., βρήκαν ερευνητές σε αρχαίο αμφορέα στο Ισραήλ.

"Πρόκειται για το παλαιότερο χρονολογικά στοιχείο για τη χρήση ελαιολάδου στη χώρα και ίσως σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου", δήλωσαν οι υπεύθυνοι των ανασκαφών Ianir Milevski και Nimrod Getzov.  

Η ομάδα των ερευνητών ανακάλυψε τα πήλινα αγγεία τυχαία. Η ανασκαφή στην περιοχή En Zippori είχε ζητηθεί από την κυβέρνηση, πριν ξεκινήσουν οι εργασίες για την επέκταση ενός αυτοκινητόδρομου. Οι έρευνες διήρκεσαν τελικά τρία χρόνια (2011-2013).  

Ελαιόλαδο 8.000 ετών βρέθηκε σε αρχαίο αμφορέα

Από την ανάλυση που έγινε στα οργανικά υπολείμματα που βρέθηκαν πάνω στον πηλό, ανακαλύφθηκε ότι το αγγεία περιείχαν ελαιόλαδο, που χρονολογείται στην πρώιμη χαλκολιθική περίοδο. Συνολικά μελετήθηκαν 20 αγγεία, δύο εκ των οποίων χρονολογούνται περίπου στο 5.800 π.Χ.  

Ελαιόλαδο 8.000 ετών βρέθηκε σε αρχαίο αμφορέα
Τα όστρακα αναλύθηκαν χημικά για ανίχνευση βιολογικών πρώτων υλών
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν προηγούμενη έρευνα που ανέφερε ότι οι άνθρωποι ξεκίνησαν να εκμεταλλεύονται τα ελαιόδεντρα περίπου 8.000 - 6.000 χρόνια πριν. Οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι η βιομηχανία ελαιολάδου άνθησε κάποτε στο αρχαίο βόρειο Ισραήλ, αλλά αυτή είναι η πρώτη απόδειξη ότι αυτό το είδος ελαίου χρησιμοποιούνταν σε τόσο πρώιμο χρόνο.

"Η ενάλια αρχαιολογική ανασκαφή που είχε γίνει στο παρελθόν με επικεφαλής τον Dr. Ehud Galili στα ανοικτά των ακτών του Kafr Samir, νότια της Χάιφα βρέθηκαν υπολείμματα παραγωγής ελαιολάδου από εκείνη την περίοδο, αλλά τώρα, στο Zippori, έχουμε βρει τα πρώτα στοιχεία χρησιμοποίησης ελαίου", αναφέρουν οι ερευνητές.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Israel Journal of Plant Sciences.

(Πηγή: LiFO, The Archaeology News Network, Ανασκαφή) 

Βυζαντινά ναυάγια ρίχνουν φως στην ιστορία της ναυπηγικής

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην Τουρκία, που ξεκίνησαν το 2004, έφεραν στο φως έναν μοναδικό ιστορικό θησαυρό: 37 ναυάγια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οκτώ εκ των οποίων περιγράφονται τώρα σε νέα δημοσίευση.

Τα ναυάγια ανακαλύφθηκαν στην τοποθεσία που ονομάζεται Yenikapi της Κωνσταντινούπολης, εκεί που βρισκόταν το λιμάνι της αρχαίας πόλης. Τα πλοία χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 11ο αιώνα, και βρίσκονται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.

«Ποτέ στο παρελθόν δεν έχει βρεθεί ταυτόχρονα, ένας τόσο μεγάλος αριθμός και είδη καλοδιατηρημένων πλοίων σε μια ενιαία θέση», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Cemal Pulak, από το Ινστιτούτο Ναυτικής Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Texas A&M.

Τα οκτώ ναυάγια που περιγράφονται στη δημοσίευση, και χρονολογούνται από τον 7ο  έως τον 10ο αιώνα, μας δείχνουν ότι οι ναυπηγοί της συγκεκριμένης περιόδου χρησιμοποιούσαν μια πιο περίπλοκη διαδικασία από ό,τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Κάθε ένα από τα πλοία που μελέτησαν οι ερευνητές ενσωμάτωνε χαρακτηριστικά στοιχεία από δύο ναυπηγικές μεθόδους. Στην πρώτη μέθοδο, το κέλυφος του πλοίου κατασκευαζόταν πρώτο, ενώ στην δεύτερη, ο σκελετός του πλοίου και στη συνέχεια το υπόλοιπο μέρος του πλοίου. Η ανάλυση των ερευνητών έδειξε ότι η μετάβαση από την αρχική κατασκευή του κελύφους στην αρχική κατασκευή του σκελετού ήταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη από τον 7ο  αιώνα.

«Μέσα από τη σχολαστική και χρονοβόρα δουλειά της έρευνας αρχίζουμε σιγά-σιγά να καταλαβαίνουμε πώς χτίστηκαν αυτά τα πλοία, πώς τροποποιήθηκαν, ανακατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν», δήλωσε ο  Pulak στο LiveScience. «Με αυτά τα μέσα, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα μυαλά των ναυπηγών και τον σχεδιασμό και την σύλληψη των διαδικασιών τους, προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία της επιστήμης και της μηχανικής».

Από τα οκτώ πλοία που οι ερευνητές μελετούν στη δημοσίευση, έξι από αυτά έχουν χαρακτηριστεί ως «στρογγυλά πλοία», το οποίο σημαίνει ότι η προώθησή τους εξαρτιόταν κυρίως ή εξ ολοκλήρου από πανί. Το μήκος των πλοίων αυτών κυμαινόταν γύρω στα 8 - 14,7 μέτρα ενώ τα συγκεκριμένα ήταν μεταξύ 2,5 και 5 μέτρων.

Τα άλλα δύο πλοία που μελέτησαν οι ερευνητές  ήταν γαλέρες - μακρά, πλοία με κωπηλάτες, μήκους περίπου 30 μέτρων και πλάτους 4 μέτρων. Μεταξύ των 37 ναυαγίων που ανακαλύφθηκαν στο Yenikapi, υπήρχαν συνολικά έξι βυζαντινές γαλέρες, «…τα πρώτα ναυάγια αυτού του είδους που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ από τη βυζαντινή περίοδο», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές στη δημοσίευση τους.

Μέχρι εκείνη την στιγμή, οι βυζαντινές γαλέρες μας ήταν γνωστές μόνο από βιβλία και έργα τέχνης που χρονολογούνται από την ίδια περίοδο, αν και τέτοιες πηγές ερμηνεύονται δύσκολα. Ως εκ τούτου, τα καλοδιατηρημένα κατάλοιπα αυτών των πλοίων στο Yenikapi διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη μελέτη των αρχαιολόγων για τα βυζαντινά πλοία, δηλώνουν οι ερευνητές.

«Μέχρι πρόσφατα, μεγάλο μέρος των πληροφοριών σχετικά με τα βυζαντινά πλοία έχει προκύψει από τα πολλά ποντοπόρα πλοία μεσαίου μεγέθους που έχουν ανασκαφεί στην περιοχή της Μεσογείου» δηλώνει ο Pulak. «Το Yenikapi μας έδωσε ένα ευρύ φάσμα από μικρές βάρκες, αλιευτικά σκάφη, χρηστικά σκάφη ακόμη και πολεμικά πλοία, όλα προερχόμενα από την ίδια την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», πρόσθεσε.

Ένα μεγάλο μουσείο στην Κωνσταντινούπολη έχει ήδη σχεδιαστεί για να εκθέσει πολλά από τα ναυάγια, αναφέρει ο Pulak. «Ωστόσο, η αποκατάσταση της ξυλείας του κύτους κάθε πλοίου θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετά χρόνια».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο 8 Δεκεμβρίου 2014 στο International Journal of Nautical Archeology.


(Πηγή: A. Blaszczak-Boxe, LiveScience, Ανασκαφή)

Εγκύκλιος επί τη Ανατολή του Νέου Έτους 2015

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες

Τὸ νέο ἔτος 2015, πού ἀνατέλλει ἀπὸ σήμερα στὸ στερέωμα τῆς ἱστορίας μας, δίνει, ὅπως ἀνέκαθεν συμβαίνει, τὴν εὐκαιρία νὰ ἀπευθύνωμε ὁ ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον ἐγκάρδιες εὐχές. Τί ἄλλο μποροῦμε νὰ κάνωμε μπροστὰ στὸ ἄγνωστο τοῦ χρόνου, παρὰ νὰ εὐχηθοῦμε μὲ ἀγάπη μεταξὺ μας ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ  καὶ νἆναι εὐτυχισμένο καὶ χαρούμενο τὸ νέο ἔτος;

Αὐτὰ μὲν ὡς ἁπλοὶ ἄνθρωποι. Ὡς χριστιανοὶ ὅμως, πού πρέπει νὰ ἔχωμε κάποια ἰδιαίτερη ἄποψη καὶ γνώμη, μὲ ὁδηγὸ τὸ Εὐαγγέλιο, γιὰ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου, μὲ διαφορετικὸ μάτι ἀτενίζομε τὴν ἀνατολὴ τοῦ καινούργιου χρόνου. «Οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. 13,14). Ἀπὸ τὴν φιλοσοφία τῆς πίστεώς μας ἔχομε πάντοτε κατὰ νοῦν, ὅτι εἴμαστε «ὁδῖτες», ὁδοιπόροι καὶ ὄχι μόνιμοι κάτοικοι τοῦ κόσμου. Μέρα μὲ τὴν ἡμέρα πρὸς τὰ ἀλλοῦ κατευθυνόμεθα.

Ἑπομένως κάθε Πρωτοχρονιά, ὅπως καὶ σήμερα, εὐχόμεθα σωστὰ ὁ ἕνας στὸν ἄλλον ὑγεία, χαρά, εὐτυχία, οἰκονομικὴ εὐημερία στὴν πατρίδα μας καὶ στὸν καθένα, ἀλλὰ παράλληλα δὲν ξεχνοῦμε καὶ τὸν πραγματικό, τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τῆς παρουσίας μας ἐπάνω στὴ γῆ. Δὲν ξεχνᾶμε ἐπίσης, ὅτι «ὁ κόσμος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ, ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα» (Α΄ Ἰωάν. 2,17).

Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ὡς Ἐπίσκοπός σας, «ἀγρυπνῶν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, ὡς λόγον ἀποδώσων» (Ἑβρ. 13,17), ὑπεύθυνος γιὰ τὴν πνευματική σας πρόοδο, πέρα ἀπὸ τὶς καθιερωμένες προσωπικὲς Εὐχὲς γιὰ ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ ἀπὸ κάθε ἄποψη ΧΡΟΝΙΑ, σᾶς εὔχομαι ἐγκαρδίως ἐπίσης τὸ νέο ἔτος 2015 νὰ εἶναι γιὰ τὸν καθένα σας ἔτος πνευματικῆς προόδου καὶ προκοπῆς. Νὰ μὴν εἴμαστε μόνο τυπικά, ἐξωτερικὰ χριστιανοί, ἀλλὰ καὶ οὐσιαστικὰ, εὐσυνείδητοι κατὰ πάντα χριστιανοί. Νὰ γνωρίσωμε καλύτερα τὸ περιεχόμενο τῆς πίστεώς μας καὶ νὰ ἀγωνισθοῦμε νὰ προσαρμόσουμε ὅλη τὴ ζωὴ μας στὶς ἐπιταγὲς τῆς ἁγίας μας Θρησκείας.

Πιστοὶ χριστιανοί, πιὸ κοντὰ στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ πιὸ μακρυὰ ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ κόσμου. Πιὸ κοντὰ στὶς χαρὲς, πού μᾶς δίνει ἡ ἁγνὴ καὶ εὐλογημένη πίστη μας καὶ πιὸ μακρυὰ ἀπὸ τὶς ἡδονὲς τὶς πρόσκαιρες καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἐπιβλαβεῖς αὐτοῦ του κόσμου. Ἀρκετὰ μὲ τὴ φωτιὰ τῆς ἁμαρτίας. Πιὸ κοντὰ στὴ δροσιὰ τοῦ Πνεύματος.

ΕΥΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ χριστιανοὶ ἂς εἶναι ὅλων μας τὸ σύνθημα καὶ ὁ ἀγώνας γιὰ τὸ νέο ἔτος. Καὶ ἂς εἴμαστε ἀπόλυτα βέβαιοι ὅτι ὅσο καλύτερα ἐκτελοῦμε τὰ πνευματικά μας καθήκοντα καὶ ὅσο μεγαλύτερο ἐνδιαφέρον δείχνωμε γιὰ τὴ ψυχὴ μας, τόσο μεγαλύτερη θὰ εἶναι καὶ ἡ Εὐλογία τοῦ Θεοῦ. «Ζητεῖτε, μᾶς εἶπε τὸ ἀψευδὲς στόμα τοῦ Κυρίου μας, τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.. καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6,33). Γένοιτο, Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες!

 Διάπυρος προς Θεόν εὐχέτης σας

†Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ  ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Στις 25 Ιανουαρίου οι εκλογές, δεν εξελέγη Πρόεδρος

Ούτε ψήφο παραπάνω δεν κατάφερε να πάρει στην τρίτη ψηφοφορία η υποψηφιότητα του Σταύρου Δήμα. Ως εκ τούτου Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν εκλέγεται, η Βουλή διαλύεται και η χώρα οδεύει σε πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 25 Ιανουαρίου, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός.

Μόλις έγινε η ανακοίνωση του αποτελέσματος από τον πρόεδρο της Βουλής, Βαγγέλη Μεϊμαράκη, ξεκίνησε φραστική επίθεση από την πλευρά των χρυσαυγιτών βουλευτών, οι οποίοι άρχισαν να βρίζουν και να φτύνουν τον Στάθη Μπούκουρα και να φωνάζουν προς την κυβέρνηση «Τελειώσατε», «Ο Σαμαράς θα πάει φυλακή».

Υπέρ του Σταύρου Δήμα ψήφισαν 168 βουλευτές, δηλαδή όσοι και στη δεύτερη ψηφοφορία, γεγονός που σημαίνει ότι οι προσπάθειες του Μεγάρου Μαξίμου να αλλάξουν στάση κάποιοι βουλευτές δεν απέδωσαν καρπούς.

Σε δήλωσή του μετά το τέλος της ψηφοφορίας ο κ. Δήμας είπε ότι περίμενε το αποτέλεσμα και ότι παραμένει ψύχραιμος.

Τον Σταύρο Δήμα ψήφισαν οι 155 βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, όπως και οι 13 ανεξάρτητοι της δεύτερης ψηφοφορίας: Χρήστος Αηδόνης, Σπύρος Λυκούδης, Κατερίνα Μάρκου, Γιώργος Νταβρής, Γρηγόρης Ψαριανός, Γιάννης Κουράκος, Βασίλης Οικονόμου, Μίκα Ιατρίδη, Παναγιώτης Μελάς, Κώστας Γιοβανόπουλος, Γιώργος Κασαπίδης, Στάθης Μπούκουρας και Χρυσοβαλάντης Αλεξόπουλος.

(Πηγή: in.gr)

Εγκύκλιος επί τη εορτή των Χριστουγέννων 2014

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ Ἀδελφοί καί Πατέρες,

«ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ἐξαπέστειλε ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός…» (Γαλ. 4,4)

Αὐτὰ τὰ θεόπνευστα λόγια, ἀκούσαμε πάλι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, στὸν Ἀπόστολο τῆς Θείας Λειτουργίας τῆς σημερινῆς μεγάλης ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Τὰ λόγια αὐτὰ ἀπὸ τὴν πρὸς Γαλάτας Ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀποτελοῦν τὸ ἐπίσημο σχόλιο τῆς Ἐκκλησίας, καλύτερά του Ἁγίου Πνεύματος, γιὰ τὴν Ἐνανθρώπιση τοῦ Κυρίου μας. Γι’αὐτό ἀξίζουν πολύ νά τά προσέξωμε.

Πότε, λοιπόν, ἦλθε στὴ γῆ ὡς Ἄνθρωπος ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ; Ἦλθε πρὶν δύο χιλιάδες χρόνια, ὅταν εἶχε ἔλθει ὁ κατάλληλος καιρός. Ὅταν συμπληρώθηκε ὁ χρόνος, τὸν ὁποῖον εἶχε ὁρίσει ἡ Θεία Πρόνοια. Τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία μας ἦταν μέσα στὸ Νοῦ τοῦ Θεοῦ μας. Ὅταν οἱ προπάτορές μας, οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι, ἁμάρτησαν μέσα στὸν Παράδεισο, ἀπὸ ἐκείνη τὴ στιγμὴ ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς σχεδιάζει τὴ σωτηρία μας. Ἤδη, σύμφωνα μὲ τὴν Ἁγία Γραφή μας, ἀναγγέλλει μυστηριωδῶς τὸ σχέδιο τῆς σωτηρίας μας στὸν πονηρὸ ὄφι, ὁ ὁποῖος πρωταγωνίστησε στὸ δρᾶμα τοῦ Παραδείσου: «…καὶ ἔχθραν θήσω, τοῦ εἶπε, ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον του σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς. Αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν» (Γένεσις 3,15).

Πράγματι μυστηριώδη, προφητικὰ λόγια, πού ἀκούσθηκαν στὴν αὐγὴ τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας καὶ τὰ ὁποῖα προέλεγαν, προανακήρυτταν τὸ μυστικὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Πέρασαν ἀπὸ τότε ἑκατοντάδες, χιλιάδες χρόνια. Ἀπὸ τὴν ἐξορία τῶν Πρωτοπλάστων μέχρι τὴ Γέννηση στὴ Βηθλεὲμ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐξήθηκαν οἱ ἄνθρωποι, κατακυρίευσαν τὴ γῆ, χωρίσθηκαν σὲ ἔθνη καὶ λαούς, δημιούργησαν πολιτισμούς, αἱματοκυλίσθηκαν μὲ ἄπειρους πολέμους, καταπάτησαν τὸ Νόμο τοῦ Θεοῦ μὲ μύριους τρόπους, ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ τὴν Ἀλήθειά του καὶ βρέθηκαν μόνοι καὶ ἔρημοι νὰ τριγυρνοῦν μέσα στὸ πυκνὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καὶ τῆς ἀθείας. «Μετήλλαξαν τὴν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ψεύδει, καὶ ἐσεβάσθησαν καὶ ἐλάτρευσαν τὴ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα…». Βρέθηκαν οἱ δυστυχεῖς ἄνθρωποι μὲ «ἀδόκιμον νοῦν..πεπληρωμένοι πάση ἀδικία» καὶ κακία (Ρωμ.1, 25.28.29).

Ἔτσι, σύμφωνα μὲ τὸ Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος τὸ εὐγενέστερο, τὸ ἀνώτερο, τὸ θεοειδὲς καὶ θεόπλαστο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἡ κορωνίδα τῆς Κτίσεως, ἔφθασε μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου σὲ τόση τραγικὴ καὶ ἀξιοθρήνητη κατάσταση. Εὐτυχῶς ὅμως γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος ὑπῆρχε τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ ἐπάνω του, καὶ ὅταν ἰλιγγιωδῶς ἀπομακρυνόταν ἀπὸ τὸ Θεό, δὲν ἔφυγε οὔτε στιγμὴ ὁ ἀκοίμητος Ὀφθαλμὸς τῆς Θείας Πρόνοιας. Ἤ γιὰ νὰ ἐκφρασθοῦμε καλύτερα, ἀπὸ ἐπάνω ἀπὸ τὸν ἀποστάτη καὶ ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο, τὸν ἄθεο καὶ διεφθαρμένο, δὲν ἔφυγε ποτέ τὸ στοργικὸ βλέμμα τῆς θεικῆς Ἀγάπης.

Αὐτὸ τὸ σημεῖο ἀπὸ τὴν μυστικὴ Ἱστορία τῶν Χριστουγέννων ἂς κρατήσωμε στὸ πνεῦμα καὶ τὴ ψυχή μας. Ἀκόμη, δηλαδή, καὶ ὅταν μὲ τὶς πράξεις μας φεύγομε μακρυὰ ἀπὸ τὴν Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ κινδυνεύομε νὰ κρημνισθοῦμε στὰ σκοτεινὰ βάραθρα τῆς ἁμαρτίας, ἂς μὴ τὸ ξεχνᾶμε ποτέ: ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει. Γὶ αὐτὸ καὶ ὅταν ἔκρινε κατάλληλο τὸν καιρὸ καὶ τὴν ἐποχὴ «ἐξαπέστειλε ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός…»γιὰ νὰ μᾶς σώση καὶ νὰ μᾶς ἐπαναφέρη στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ, στὸ σπίτι τὸ Πατρικό, τὴν ἁγία Του Ἐκκλησία.

Ἰδού, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ συνεορταστές, τί δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε σήμερα πού ἀξιούμαστε νὰ γιορτάσουμε τὴν μητρόπολι τῶν ἑορτῶν μας, τὰ ἅγια Χριστούγεννα. Νὰ μὴ μᾶς διαφεύγη τὸ βασικὸ αὐτὸ νόημα: ὅτι ὁ Θεὸς παρακολουθεῖ κατὰ πόδας τὴ ζωή μας. Ἀκόμη καὶ ὅταν Τὸν προσβάλλομε μὲ τὶς ἁμαρτίες μας. Καὶ περιμένει τὴν κατάλληλη στιγμή, τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, γιὰ νὰ ἐπέμβη νὰ μᾶς δώση χέρι βοηθείας νὰ σηκωθοῦμε, νὰ ἔλθωμε κοντά Του, στὴ Λύτρωση καὶ τὴ Σωτηρία.

Εἴθε ὁ δι’ ἠμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου ἐνανθρωπήσας Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς νὰ μᾶς σκέπη πάντοτε μὲ τὴν αἰώνια Ἀγάπη Του. Ἀμὴν!

 ΔΙΑΠΥΡΟΣ  ΠΡΟΣ ΘΕΟΝ ΕΥΧΕΤΗΣ ΣΑΣ

† Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Σωστική ανασκαφική έρευνα στον Κλείτο Κοζάνης: Η νεολιθική κοινότητα στο χώρο και στο χρόνο

Στο πλαίσιο των Αιγαιακών Διαλέξεων που διοργανώνονται σε συνεργασία με το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών πραγματοποιήθηκε διάλεξη της κ. Χριστίνα Ζιώτα (Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας), την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2014 και ώρα 19:00, στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών (Μητσαίων 9, Αθήνα).

Ο αρχαιολογικός χώρος του Κλείτου βρίσκεται στη λεκάνη της Κίτρινης Λίμνης, σε μικρή απόσταση από την πόλη της Κοζάνης. Κατοικήθηκε από το δεύτερο μισό της 6ης ως τη 2η χιλιετία π.Χ. αλλά και στα ιστορικά χρόνια. Από το 2006 ως το 2010 διενεργήθηκε σωστική έρευνα στη θέση εν όψει της επέκτασης του λιγνιτωρυχείου της ΔΕΗ, η οποία κάλυψε 75 στρέμματα και αποκάλυψε δύο νεολιθικούς οικισμούς («Κλείτος 1», «Κλείτος 2»), κατάλοιπα της Εποχής του Χαλκού, υστερορωμαϊκούς τάφους, ένα λιθόκτιστο κτίριο ιστορικών χρόνων και πλήθος κινητών ευρημάτων, που χρονολογούνται από την Ελληνιστική ως την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο.

Ο «Κλείτος 1» είναι επίπεδος αραιοκατοικημένος οικισμός που εκτείνεται σε 20 περίπου στρέμματα και ορίζεται από τάφρους και ξύλινους περιβόλους. Κατοικήθηκε στην πρώιμη Νεότερη Νεολιθική Εποχή (δεύτερο μισό 6ης και αρχές 5ης χιλιετίας π.Χ.) και ανασκάφηκε σε όλη του σχεδόν την έκταση. Αποκαλύφθηκαν δέκα μεγάλα, τετράπλευρα οικήματα, κατασκευασμένα με ξύλινο σκελετό επενδυμένο με πηλό. Οι τοίχοι θεμελιώνονταν σε τάφρους, ήταν επιχρισμένοι και έφεραν αυλακωτή και γραπτή διακόσμηση. Στο εσωτερικό τους βρέθηκαν πηλόκτιστες κατασκευές με τροφοπαρασκευαστικό και αποθηκευτικό προορισμό, πήλινα σκεύη, εργαλεία και αγγεία. Τα σπίτια καταστράφηκαν από φωτιά και σε κανένα δε διατηρήθηκαν περισσότερες από τρεις οικοδομικές φάσεις.

Ανάμεσα στα οικήματα και γύρω από τον οικοδομημένο χώρο βρέθηκαν μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, απορριμματικοί λάκκοι και 30 τουλάχιστον κατασκευές, θερμικές και μη. Οι περισσότερες είναι κυκλικές κι έχουν δάπεδο από πηλόχωμα και βότσαλα, με την τελική του επιφάνεια επιχρισμένη με πηλό και σε πολλά σημεία καμένη. Εντοπίστηκε επίσης ένας λάκκος-πηγάδι, με ακέραια αγγεία και κομμάτια ένυδρου ξύλου στον πυθμένα του και ερευνήθηκαν 16 νεολιθικές ταφές. Πρόκειται για ενταφιασμούς και μια ταφή καμένων οστών μέσα σε αγγείο. Είναι ατομικές, εκτός από μια διπλή ταφή, ενήλικου και παιδιού.

Ο οικισμός «Κλείτος 2» απέχει λιγότερο από 100 μ. Εκτείνεται σε 2.5 στρέμματα, έχει μία έως τρεις οικιστικές φάσεις και κατοικήθηκε κυρίως στην ύστερη Νεότερη και στην Τελική Νεολιθική. Έχει πιο συμπαγή μορφή, περιορισμένους ελεύθερους χώρους και κατοικίες με πηλόκτιστες θερμικές κατασκευές και αποθηκευτικά αγγεία στο εσωτερικό τους. Ανασκάφηκαν τέσσερα πασσαλόπηκτα οικήματα με τοίχους θεμελιωμένους σε ορύγματα. Εντός και εκτός των ορίων του οικισμού εντοπίστηκαν 14 ταφές, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν δευτερογενείς ταφές καμένων οστών σε αγγεία.

Από τη Μέση Εποχή του Χαλκού διατηρήθηκε μια καμπυλόγραμμη τάφρος, που περιείχε τεράστιες ποσότητες κεραμικής κι ένας αποθέτης με παρόμοιο περιεχόμενο. Επίσης, ένας λάκκος με κατάλοιπα τελετουργικής δραστηριότητας. Δεν εντοπίστηκε ο οικισμός της μέσης Εποχής του Χαλκού, αλλά είναι πιθανό να καταστράφηκε από μεταγενέστερες επεμβάσεις στο χώρο.

(Πηγή: Αιγεύς, Ανασκαφή) 

Επισκέψιμος και πάλι ο τάφος της Nefertari

Η Αίγυπτος σχεδιάζει να ανοίξει εκ νέου το βασιλικό τάφο της Nefertari, συζύγου του Ramesses II (ο οποίος βασίλευσε από το 1279 π.Χ. μέχρι το 1213 π.Χ.), σε τακτική βάση μετά το οκταετές κλείσιμό του λόγω των ανησυχιών που υπήρχαν για την κατάσταση των τοιχογραφιών του αρχαιολογικού χώρου.

Ο αρχαίος τόπος ταφής στην Κοιλάδα του Βασιλισσών ήταν ανοικτός για δέκα ημέρες στα μέσα Οκτωβρίου στα πλαίσια εορτασμού της 110ης επετείου της ανακάλυψής του από τον Ιταλό αρχαιολόγο Ernesto Schiaparelli. Μιλώντας σε εκδήλωση στο Λονδίνο τον περασμένο μήνα, ο υπουργός τουρισμού της Αιγύπτου, Hisham Zazou, πρότεινε ο αρχαιολογικός χώρος να παραμείνει μόνιμα ανοιχτός. «Θέλω να επεκταθεί η παρούσα περίοδος μόνιμα, έτσι ώστε να είναι ανοιχτός κάθε μήνα», δήλωσε ο Zazou, προσθέτοντας ότι ο τάφος θα είναι ανοικτός ένα Σαββατοκύριακο το μήνα για περιορισμένο αριθμό τουριστών. Η πρόσβαση είχε περιοριστεί στους 150 επισκέπτες πριν κλείσει το 2006.

Η τουριστική βιομηχανία της Αιγύπτου υποφέρει μετά τα γεγονότα του 2011, με μόλις 7,1 εκατομμύρια επισκέπτες από τον Ιανουάριο έως το Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με τα 14,7 εκατομμύρια του 2010, σύμφωνα με δηλώσεις του Zazou. Αν και υπάρχει αύξηση του τουρισμού σε θέρετρα γύρω από την Ερυθρά Θάλασσα, παραμένει χαμηλός ο αριθμός στα πολιτιστικά αξιοθέατα της χώρας. Οι αρχές της Αιγύπτου ελπίζουν τώρα να προσελκύσει πάλι τους επισκέπτες στην κοιλάδα του Νείλου, ανοίγοντας για το κοινό νέες αρχαιολογικές θέσεις.

Ο τάφος της Nefertari είναι γνωστός για τις πολύχρωμες τοιχογραφίες του που απεικονίζουν την βασίλισσα μαζί με θεότητες. Ωστόσο, η κατάσταση των εξαιρετικά καλά διατηρημένων τοιχογραφιών επιδεινώθηκε γρήγορα μετά την ανακάλυψη του τάφου και κυρίως λόγω της ανόδου της στάθμης της υγρασίας και του αλατιού, που μεταφέρθηκε κυρίως μέσω της αναπνοής των τουριστών. Από το 1986 έως το 1992 το Ινστιτούτο Συντήρησης του Getty εφάρμοσε επείγοντα μέτρα συντήρησης για τη σταθεροποίηση των τοιχογραφιών. Ο τάφος άνοιξε ξανά το 1995, αλλά οι ανησυχίες επανήλθαν με αποτέλεσμα το κλείσιμό του για το κοινό το 2006, αν και το υπουργείο αρχαιοτήτων επέτρεπε την πρόσβαση σε αυτόν για ιδιωτικές ξεναγήσεις.

Το Getty παρακολουθεί τακτικά τον τάφο τα τελευταία χρόνια, και σύμφωνα με εκπρόσωπο του ινστιτούτου, δεν υπήρξε «καμία εμφανής υποβάθμιση της κατάστασης ως αποτέλεσμα της ύπαρξης επισκεπτών ή υγρασίας που να προκλήθηκε από τους επισκέπτες». Υπήρξαν όμως φυσικές φθορές, τις οποίες το Getty «αποδίδει σε εργασίες μαγνητοσκόπησης στον τάφο».


(Πηγή: The Archaeology News Network, Ανασκαφή) 

Ανακαλύφθηκε η είσοδος του Μεγάλου Παλατιού του Ηρώδη

Οι αρχαιολόγοι του Εβραϊκού πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ ανακάλυψαν μια μοναδική βασιλική είσοδο στο Παλάτι του Ηρώδη. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ένας διάδρομος μήκους 20 μέτρων με ένα πολύπλοκο σύστημα από καμάρες, παρέχοντας στον βασιλιά και τη συνοδεία του ένα απευθείας πέρασμα στην αυλή του παλατιού. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, αποκαλύφθηκε ο αρχικός προθάλαμος του παλατιού, που είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες.

Αρχαιολόγοι από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Εβραϊκού πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ ανακάλυψαν μια μνημειακή είσοδο στο Παλάτι του Ηρώδη που βρίσκεται στο Ηρώδειο Εθνικό Πάρκο του Ισραήλ. Το μοναδικό συγκρότημα αποκαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές που πραγματοποιεί τα τελευταία χρόνια το The Herodium Expedition στη μνήμη του αρχαιολόγου Ehud Netzer, ως μέρος ενός σχεδίου για την ανάπτυξη του αρχαιολογικού χώρου προκειμένου να γίνει επισκέψιμος στο κοινό.

Το κύριο χαρακτηριστικό της εισόδου είναι ένας εντυπωσιακός διάδρομος με ένα πολύπλοκο σύστημα τόξων που εκτείνονται σε πλάτος τριών διαφορετικών επιπέδων. Αυτά τα τόξα ενισχύουν τα τεράστια πλευρικά τοιχώματα του διαδρόμου, παρέχοντας στον βασιλιά και τη συνοδεία του ένα απευθείας πέρασμα του στην αυλή του παλατιού. Χάρη στην υποστήριξη από τα τόξα, μήκους 20 μέτρων και ύψους 6 μέτρων, ο πλατύς διάδρομος σώζεται σε ύψος 20 μέτρων.

Οι αρχαιολόγοι Roi Porat, Yakov Kalman και Rachel Chachy αναφέρουν ότι ο διάδρομος χτίστηκε ως μέρος σχεδίου του Ηρώδη που ήθελε να μετατρέψει το Ηρώδειο σε ένα τεράστιο τεχνητό λόφο σε σχήμα ηφαιστείου, ένα τεράστιο και εντυπωσιακό μνημείο που το σχεδίαζε για τον εορτασμό του αρχιτέκτονα-βασιλιά.

Παραδόξως, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, έγινε φανερό ότι ο τοξωτός διάδρομος δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ στην πραγματικότητα, καθώς πριν την ολοκλήρωσή του θεωρήθηκε περιττός. Αυτό φαίνεται να συνέβη όταν ο Ηρώδης, έχοντας επίγνωση του επικείμενου θανάτου του, αποφάσισε τη μετατροπή του συνολικού συγκροτήματος στην κορυφή του λόφου σε ένα τεράστιο ταφικό μνημείο, ένα βασιλικό ταφικό μνημείο σε μια επική κλίμακα.
Όποια και αν είναι η περίπτωση, ο διάδρομος επιχωματώθηκε κατά τη διάρκεια κατασκευής του μεγάλου τεχνητού λόφου στο τέλος της βασιλείας του Ηρώδη. Το επάνω τμήμα της νέας μνημειακής κλίμακας που εκτείνεται από τη βάση του λόφου μέχρι την κορυφή του, κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια αυτής της οικοδομικής φάσης και φαίνεται να έχει χτιστεί πάνω του.

Οι ανασκαφείς επισημαίνουν ότι όχι μόνο επιχωματώθηκε ο τοξωτός διάδρομος κατά τη διάρκεια κατασκευής του λόφου-μνημείου, αλλά και όλες οι κατασκευές που είχε χτίσει μέχρι τότε ο Ηρώδης στις πλαγιές του λόφου, όπως το Βασιλικό Θέατρο που αποκαλύφθηκε κατά την ανασκαφική περίοδο του 2008.

Το μόνο οικοδόμημα που δεν επιχωματώθηκε ήταν μια υπέροχη κατασκευή που θυμίζει μαυσωλείο, και έχει αναγνωριστεί από τον Netzer και την αρχαιολογική αποστολή ως ο τάφος του Ηρώδη. Μαζί με τον μνημειώδη κωνικού σχήματος λόφο, αποτελούσε ένα μοναδικό βασιλικό ταφικό συγκρότημα.

Κατά τη διάρκεια των φετινών ανασκαφών αποκαλύφθηκε ο αρχικός προθάλαμος του εντυπωσιακού παλατιού, που είχε μπλοκαριστεί όταν ο τοξωτός διάδρομος θεωρήθηκε περιττός. Αυτός ο χώρος, διακοσμημένος με υπέροχες τοιχογραφίες, είχε μια θαυμάσια είσοδο που οδηγούσε στο εσωτερικό του και προσέφερε αποδεικτικά στοιχεία για την περίοδο της Μεγάλης Επανάστασης (66-71 Κ.Ε.), όπως εβραϊκά νομίσματα της εξέγερσης και προσωρινές κατασκευές.

Επιπλέον, οι ανασκαφές στο θολωτό διάδρομο αποκάλυψαν εξίσου εντυπωσιακά στοιχεία από την περίοδο της επανάστασης Bar Kokhba (132-135/6 Κ.Ε.): κρυμμένες σήραγγες μέσα στην περιοχή κατασκευασμένη από τους επαναστάτες ως μέρος του ανταρτοπόλεμου που εξαπέλυσαν εναντίον των Ρωμαίων. Με υποστήριξη εν μέρει από ξύλινους δοκούς, αυτές οι σήραγγες οδηγούσαν από το φρούριο στην κορυφή του λόφου μέσω κρυφών ανοιγμάτων στον διάδρομο εισόδου.

Στο μέλλον, σύμφωνα με τον κ. Shaul Goldstein, διευθυντής του Israel's Nature and Parks Authority, η ανασκαφή του θολωτού διαδρόμου θα δίνει στους επισκέπτες  άμεση πρόσβαση στο παλάτι-φρούριο του Ηρώδη στην κορυφή του λόφου, δηλαδή με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που εισερχόταν ο Ηρώδης πριν από 2.000 χρόνια. Υπάρχουν επίσης σχέδια για την παροχή άμεσης πρόσβασης στους επισκέπτες στις δομές της πλαγιάς, όπως στο Βασιλικό Θέατρο και στο Μαυσωλείο, μέσω μιας νεώτερης μνημειακής κλίμακας, στην κορυφή του λόφου.

(Πηγή: The Archaeology News Network, Ανασκαφή) 

Τα αποτελέσματα της δεύτερης ψηφοφορίας για Προεδρο της Δημοκρατίας

Τους 168 ψήφους συγκέντρωσε η εκλογή του Σταύρου Δήμα για Προέδρος της Δημοκρατίας στην δεύτερη ψηφοφορία που έγινε σήμερα σύμφωνα με τα αποτελέσματα. Παρών ψήφισαν 131 και μια βουλευτής ήταν απών.
Ειδικόετρα υπέρ της εκλογής του Σταύρου Δήμα για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, τάχθηκαν, κατά τη σημερινή δεύτερη προεδρική εκλογή, 168 εκπρόσωποι του ελληνικού κοινοβουλίου. «Παρών» ψήφισαν 131 βουλευτές. Θετικά στην δεύτερη ψηφοφορία για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας ψήφισαν οι  Μελάς, Χρυσοβαλάντης, Αλεξόπουλος, Κασαπίδης, Γιοβανόπουλος και Μίκα Ιατρίδη Έτσι άΑκαρπη απέβη και η δεύτερη ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή για την εκλογή του Σταύρου Δήμα στην Προεδρία της Δημοκρατίας, με αισθητή ενίσχυση, ωστόσο, της μερίδας των βουλευτών που τον υπερψηφίζουν.  Απουσίασε από την ψηφοφορία η Μ.Κόλλια -Τσαρουχά. Υπενθυμίζεται πως για την εκλογή Προέδρου από τη σημερινή ψηφοφορία, απαιτούνταν 200 θετικές ψήφοι.

(Πηγή: www.dikaiologitika.gr)

Η γεωφυσική διασκόπηση και η γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά στην Αμφίπολη.

Από το υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώθηκαν τα εξής:

Η γεωφυσική διασκόπηση και η γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά στην Αμφίπολη ξεκίνησαν την 11η Νοεμβρίου 2014 και διεξήχθησαν με αποσπασματικό χαρακτήρα, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Την ερευνητική ομάδα αποτελούν ο επικεφαλής  καθηγητής Γρηγόρης Τσόκας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής ΑΠΘ, ο καθηγητής Παναγιώτης Τσούρλος, ο αν. καθηγητής Γιώργος Βαργεμέζης, μεταπτυχιακοί φοιτητές και άλλο επιστημονικό προσωπικό του Εργαστηρίου. Συμμετέχουν, επίσης: Ο ιζηματολόγος αν. καθηγητής Γιώργος Συρίδης, ο παλαιοσεισμολόγος καθηγητής. Σπύρος Παυλίδης και ο γεωλόγος του ΥΠΠΟ Δρ. Ευάγγελος Καμπούρογλου.       

Η έρευνα επικεντρώθηκε στη δημιουργία μοντέλου του εδάφους της εποχής, πριν από την παρέμβαση για την ανέγερση της θόλου. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκαν γεωλογικές και τεκτονικές παρατηρήσεις καθώς και αριθμός ηλεκτρικών τομογραφιών. Οι πρόσφατες αποχωματώσεις και τα προγενέστερα σκάμματα προσέφεραν χώρο παρατηρήσεων για απτές και αδιαμφισβήτητες αποδείξεις της θέσεως και των χαρακτηριστικών των γεωλογικών σχηματισμών. 

Σ αυτή την φάση ερευνήθηκε το υπέδαφος στο χώρο γύρω από τη θόλο, δηλαδή το πρανές βόρεια, όπως και τα άνδηρα που σχηματίστηκαν από την προηγηθείσα ανασκαφή, στα ανατολικά και δυτικά της. Η διασκόπηση των χώρων πραγματοποιήθηκε εφαρμόζοντας την μέθοδο της  ηλεκτρικής τομογραφίας και σε πολύ μικρή έκταση τη μέθοδο του ραντάρ υπεδάφους (γνωστής και ως GPR – Ground Penetrating Radar) λόγω των μεθοδολογικών περιορισμών, στις συγκεκριμένες γεωλογικές και αρχαιολογικές συνθήκες. 

Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι ο λόφος έχει μικτή δομή με το μεγαλύτερο τμήμα του να είναι φυσικό, ενώ η ανθρωπογενής επίχωση συνιστά σχετικά μικρό τμήμα. Η θόλος φαίνεται ότι εδράστηκε και ανεγέρθηκε εντός ορύγματος, το οποίο  διανοίχτηκε στους γεωλογικούς σχηματισμούς των πρανών του προϋπάρχοντος λόφου, που περατώνεται λίγα μέτρα βόρεια της θόλου.

Η γεωφυσική διασκόπηση έδωσε απεικονίσεις του εσωτερικού του λόφου, όπου εντοπίστηκαν αντιστατικές δομές, οι οποίες διερευνήθηκαν περαιτέρω. Σε μία περίπτωση βόρεια της θόλου,  η αφαίρεση των χωμάτων αποκάλυψε ότι η υπεδάφια δομή που απεικονίστηκε με τις ηλεκτρικές τομογραφίες ήταν φακός άμμου, δηλαδή φυσικός σχηματισμός. Η περίπτωση αυτή φαίνεται στο συνημμένο σχήμα. Στην οριζόντια τομογραφική απεικόνιση για υψόμετρο των 93μ., τα θερμά χρώματα δείχνουν τις περιοχές με υψηλή ειδική ηλεκτρική αντίσταση και αντίστοιχα τα ψυχρά χρώματα τις περιοχές με χαμηλή. 

Οι τομογραφίες που έδωσαν αυτή την εικόνα διεξήχθησαν στη επιφάνεια του εδάφους, πριν από την αφαίρεση των χωμάτων και η οποία ήταν υψηλότερα του επιπέδου των 93μ. Τα σημεία, όπου έπρεπε να γίνει περαιτέρω διερεύνηση, σημειώνονται ως «σημεία ενδιαφέροντος». Η λευκή γραμμή στην οριζόντια τομογραφική απεικόνιση σημειώνεται και επί του εδάφους. (φωτό 1) Είναι φανερό ότι η ανωμαλία της τομογραφίας οφείλεται στον αμμώδη γεωλογικό σχηματισμό. Σημειωτέον ότι οι ανωμαλίες με τις υψηλές τιμές αντίστασης, οι οποίες φαίνονται στο βόρειο τμήμα της οριζόντιας τομής δεν αξιολογούνται, επειδή είναι μέσα στους φυσικούς σχηματισμούς.    

Στη συγκεκριμένη φωτογραφία φαίνεται ότι το αρχαίο όρυγμα περατώνεται σε μικρή απόσταση βόρεια της θόλου, το βορειότερο τμήμα της οποίας υποδεικνύεται και από το πλαστικό κάλυμμα το οποίο διακρίνεται. 

Ντ. Κινγκ κατά Σκοπιανών: «Προτείνω να γίνουν τα Σκόπια επαρχία της Μακεδονίας με φόρο 25%»

«Η πρότασή μου είναι ότι τα Σκόπια θα μπορούσαν να γίνουν μια επαρχία της Μακεδονίας αν πλήρωναν έναν φόρο π.χ. 25%» έγραψε ειρωνικά η Κίνγκ η οποία έχει δηλώσει πολλάκις ότι τα Σκόπια δεν υπήρξαν ποτέ Μακεδονία.

Αυτή είναι η νέα απάντηση της Αμερικανίδας αρχαιολόγου, Ντόροθι Κινγκ στις συνεχείς επιθέσεις των Σκοπιανών εναντίον της.

Σε ανάρτησή της στο twitter η αμερικανίδα αρχαιολόγος λέει επίσης: «Η αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε πολλές επαρχίες. Η πρότασή μου είναι ότι τα Σκόπια θα μπορούσαν να γίνουν μια επαρχία της Μακεδονίας αν πλήρωναν έναν φόρο π.χ. 25%. Ή μήπως το 25% είναι πολύ λίγο για αυτή την τιμή; Μήπως το 50% και οι ναοί για τον Αλέξανδρο σε κάθε πολη;» αναρωτήθηκε με προφανή ειρωνική χροιά.

Η Ντόροθι Κίνγκ δεν σταμάτησε όμως εκεί: «Αν θέλουν να υιοθετήσουν την ιστορία με βάση τη δική τους λογική ας είναι τουλάχιστον αυθεντικοί... Αν θέλεις να συμμετέχεις, τότε να πληρώσεις» έγραψε.

Και κατέληξε με το ίδιο δηκτικό ύφος: «Προφανώς δεν μιλάω για την επέκταση της Ελλάδας ώστε να τους περιλάβει. Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν έκανε αυτή την τιμή στις κατακτήσεις του».

(Πηγή: www.imerisia.gr, www.thousandnews.gr)

Η Ολυμπιάδα στο επίκεντρο της Αμφίπολης

του Γιώργου Ροδάκογλου

Φουντώνει το σενάριο ότι ο τάφος της Αμφίπολης ανήκει στην Ολυμπιάδα. Αν και οι επίσημες πηγές του υπουργείου Πολιτισμού το διαψεύδουν, το site «Αμφίπολη» με άρθρο του θεωρεί δεδομένο το γεγονός, επικαλούμενο τα αποτελέσματα των ανθρωπολογικών εξετάσεων. Βάση αυτών προσδιορίζει, στο 54 έτος την ηλικία της νεκρής και αποδίδει τον τάφο στην μητέρα του Μέγα Αλέξανδρου Ολυμπιάδα.

«Θα είναι έκπληξη για μας εάν στον τάφο της Αμφίπολης είναι θαμμένη η Ολυμπιάδα. Θα πρέπει τότε η ίδια να είχε ετοιμάσει τον τάφο της» υποστηρίζει η αρχαιολόγος καθηγήτρια του ΑΠΘ Χρυσούλα Παλιαδέλη. Στο ίδιο άρθρο γίνεται αναφορά για τα αποτελέσματα της ηλεκτρικής τομογραφίας που διενεργεί ο καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας. Το άρθρο υποστηρίζει ότι υπάρχουν άλλες δύο είσοδοι που εντοπίστηκαν στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης. Η μία από αυτές μάλιστα βρίσκεται στα βορειοδυτικά. Σύμφωνα με το άρθρο μια νέα αλληλουχία θαλάμων φαίνεται να εντοπίστηκε στη δεύτερη είσοδο του ταφικού μνημείου. Οι πηγές αναφέρουν ότι οι νέοι θάλαμοι παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τους προηγούμενους θαλάμους, καθώς είναι ανηφορικοί σε αντίθεση με τους θαλάμους που έχουν ήδη ανασκαφεί κι έχουν κατηφορική κλίση. Η κυρία Παλιαδέλη πάντως δηλώνει έκπληκτη στο ενδεχόμενο τα οστά του τάφου της Αμφίπολης να ανήκουν σε γυναίκα. «Θα ήταν έκπληξη εάν ο τάφος ανήκει σε γυναίκα διότι η νεκρή δεν θα ήταν κάποια τυμβωρύχος αλλά κάποιο σημαίνων πρόσωπο. Ο Κάσσανδρος δολοφόνησε άγρια την Ολυμπιάδα. Πάντως τα έως τώρα ευρήματα μάλλον παραπέμπουν σε ανδρική ταφή και όχι σε γυναικεία, αλλά ποτέ δεν ξέρεις στην αρχαιολογία. Θα δούμε κάντε λίγη υπομονή». Το Υπουργείο Πολιτισμού προέβη ί σε ανακοινώσεις ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες εκτός από την ηλεκτρική τομογραφία ,δεν αποκλείεται ο τύμβος Καστά να σκαναριστεί και με μηχανήματα εντοπισμού μετάλλων. Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές τα πρώτα αποτελέσματα των ανθρωπολογικών εξετάσεων αναμένεται να ανακοινωθούν περίπου στις 20 Ιανουαρίου Ωστόσο το σενάριο της Ολυμπιάδας θα υφίσταται ως ένα πολύ πιθανό σενάριο εάν οι ανθρωπολογικές εξετάσεις δείξουν γυναικεία ταφή στο μεγαλοπρεπές μνημείο της Αμφίπολης.

Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού

"Επειδή, χτες και σήμερα, διακινούνται στο διαδίκτυο ανυπόστατες "πληροφορίες" και εικασίες, σχετικά με το οστεολογικό υλικό, που βρέθηκε στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, ανακοινώνονται τα εξής: Η μελέτη του οστεολογικού υλικού, που βρέθηκε στον τέταρτο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά, ανατέθηκε σε διεπιστημονική ομάδα, που συγκροτείται από ειδικούς επιστήμονες των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου. Το ερευνητικό πρόγραμμα αποσκοπεί στη σύγχρονη προσέγγιση της αρχαιολογίας του θανάτου. Με αφετηρία το άτομο, που εκπροσωπείται από τα σκελετικά κατάλοιπα του τύμβου Καστά, θα διερευνηθεί -με συστηματικό και επιστημονικά δεοντολογικό τρόπο- το ανθρωπολογικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο του πληθυσμού της Αμφίπολης. Η ανάλυση του συγκεκριμένου υλικού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την ολιστική προσέγγιση ενός δείγματος τριακοσίων περίπου σκελετών, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης και καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από το 1000 π.Χ έως 200 π.Χ. Τα αποτελέσματα-όπως φύλο, ηλικία, ανάστημα-της μακροσκοπικής μελέτης του οστεολογικού υλικού, από τον τέταρτο χώρο του ταφικού συγκροτήματος, θα ανακοινωθούν εντός του Ιανουαρίου. Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος, το οποίο είναι διετές, θα εφαρμοστούν οι αναγκαίες σύγχρονες αναλυτικές μέθοδοι. Τα αποτελέσματα των ερευνών του συνολικού υλικού θα ολοκληρωθούν σε διάστημα είκοσι μηνών".

(Πηγή: thousandnews.gr)

Μελέτη οστεολογικού υλικού που βρέθηκε στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης

Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε τα εξής:

Επειδή, χτες και σήμερα, διακινούνται στο διαδίκτυο ανυπόστατες “πληροφορίες” και εικασίες, σχετικά με το οστεολογικό υλικό, που βρέθηκε στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, ανακοινώνονται τα εξής:

Η μελέτη του οστεολογικού υλικού, που βρέθηκε στον τέταρτο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά, ανατέθηκε σε διεπιστημονική ομάδα, που συγκροτείται από ειδικούς επιστήμονες των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου. Το ερευνητικό πρόγραμμα αποσκοπεί στη σύγχρονη προσέγγιση της αρχαιολογίας του θανάτου. Με αφετηρία το άτομο, που εκπροσωπείται από τα σκελετικά κατάλοιπα του τύμβου Καστά, θα διερευνηθεί -με συστηματικό και επιστημονικά δεοντολογικό τρόπο- το ανθρωπολογικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο του πληθυσμού της Αμφίπολης.

Η ανάλυση του συγκεκριμένου υλικού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την ολιστική προσέγγιση ενός δείγματος τριακοσίων περίπου σκελετών, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης και καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από το 1000 π.Χ έως 200 π.Χ.

Τα αποτελέσματα-όπως φύλο, ηλικία, ανάστημα-της μακροσκοπικής μελέτης του οστεολογικού υλικού, από τον τέταρτο χώρο του ταφικού συγκροτήματος, θα ανακοινωθούν εντός του Ιανουαρίου.

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος, το οποίο είναι διετές, θα εφαρμοστούν οι αναγκαίες σύγχρονες αναλυτικές μέθοδοι. Τα αποτελέσματα των ερευνών του συνολικού υλικού θα ολοκληρωθούν σε διάστημα είκοσι μηνών.

Η απάντηση της Μακρή σε Τατσόπουλο και Ψαριανό

Απάντηση στα όσα έχουν ακουστεί τις τελευταίες ώρες σχετικά με τη φωτογραφία που δείχνει τον Πέτρο Τατσόπουλο να κρατά το παλτό της Ραχήλ Μακρή και τον Γρηγόρη Ψαριανό να το μυρίζει, δίνει η ανεξάρτητη βουλευτής.  

Η φωτογραφία που κάνει το γύρο του διαδικτύου, τραβήχτηκε την Τετάρτη στη βουλή, κατά τη διάρκεια της πρώτης ψηφοφορίας για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

"Η φύση είναι σοφή. Όταν επέρχεται οποιαδήποτε είδους ανικανότητα ενός οργάνου, προσπαθεί να αντικαταστήσει τα αποτελέσματα της λειτουργίας του από άλλα όργανα λιγότερο ή περισσότερο σχετικά" ανέφερε η ανεξάρτητη βουλευτής σε στενούς της συνεργάτες σχολιάζοντας τη φωτογραφία, σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr.

"Δεν μπορώ να σκεφτώ, βέβαια, ποιανού οργάνου δυσλειτουργία ή ανικανότητα αντικαθιστά η γλώσσα, παράγοντας δηλώσεις για τακτοποίηση της μισής Αθήνας ή η μύτη λαμβάνοντας αγχωμένες βαθιές εισπνοές από ένα γυναικείο παλτό…. Και για όσους δεν κατάλαβαν οι πιθανώς ανίκανοι μυρίζουν σαν τον σκύλο" τους έλεγε η κυρία Μακρή απαντώντας έτσι στους κ.κ. Τατσόπουλο και Ψαριανό.

(Πηγή: enikos.gr)

Ο Ψαριανός, ο Τατσόπουλος, το... παλτό και οι αντιδράσεις

Ερωτηματικά και πολλά αρνητικά σχόλια προκάλεσαν οι φωτογραφίες, απο τη χθεσινή ψηφοφορία, που κάνουν τον γύρο του διαδικτύου, με πρωταγωνιστές τον Γρηγόρη Ψαριανό, τον Πέτρο Τατσόπουλο και το... παλτό της Ραχήλ Μακρή.

Photo/Marios Lolos

Στις φωτογραφίες απεικονίζεται ο Πέτρος Τατσόπουλος να περιφέρει το παλτό της Ραχήλ Μακρή γελώντας μαζί με τους συναδέλφους, ανεξάρτητους βουλευτές όπως ο Μάρκος Μπόλαρης, ο Σπύρος Λυκούδης και Γρηγόρης Ψαριανός.

Κανείς δεν γνωρίζει πού ακριβώς είναι το αστείο, ωστόσο στη συνέχεια ο Γρηγόρης Ψαριανός φαίνεται να σκύβει και να… μυρίζει (!) το παλτό της Ραχήλ Μακρή, κάτι που προκαλεί και πάλι γέλια μέχρι δακρύων στο πηγαδάκι…

Το περιστατικό σχολιάστηκε εκτενώς στα social media με δηκτικά σχόλια για τους βουλευτές, πρωταγωνιστές του περιστατικού.

(Πηγή: Το Ποντίκι)

«Βόμβα» Χαϊκάλη: «Μου έταξαν 2-3 εκατομμύρια ευρώ για να ψηφίσω Πρόεδρο»

Απόπειρα χρηματισμού προκειμένου να ψηφίσει Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατήγγειλε ο βουλευτής των ΑΝΕΛ, Παύλος Χαϊκάλης.

Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε στην πρωινή εκπομπή του ΑΝΤ1, η απόπειρα χρηματισμού του έγινε σε συναντήσεις του πριν από δύο εβδομάδες, έχει στην κατοχή του σχετικό οπτικοακουστικό υλικό το οποίο το έδωσε στον Λάκη Λαζόπουλο, ενώ δήλωσε ότι έχει δώσει κατάθεση στον Εισαγγελέα Εφετών, Παναγιωτόπουλο και ήταν γνώστης ο προϊστάμενος κ. Ντογιάκος.

«Υπήρχε ένα ποσό 700.000 ευρώ, διακανονισμό του δανείου μου και συμβόλαιο με διαφημιστικές. Δηλαδή 2 – 3 εκατομμύρια ευρώ. Υπάρχει και οπτικό αλλά και ακουστικό υλικό και είναι ανατριχιαστικό» ανέφερε ο κ. Χαϊκάλης.

«Αυτά τα στοιχεία έχουν κατατεθεί και στον εισαγγελέα», σημείωσε.

Η αντίδραση ΣΥΡΙΖΑ

«Τα όσα ακούσαμε από τον κ. Λαζόπουλο και εν συνεχεία επιβεβαιώθηκαν από τον κ. Χαϊκάλη προσδίδουν δραματική τροπή στην υπόθεση για το ενδεχόμενο χρηματισμού βουλευτών» σημείωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Πάνος Σκουρλέτης.

«Σήμερα αποκαλύπτεται με στοιχεία όπως φαίνεται και μεσούσης της διαδικασίας για την προεδρική εκλογή, ότι υπήρξε προσπάθεια αποστασίας» τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, καλώντας τις εισαγγελικές αρχές που έχουν τα στοιχεία που τους παραδόθηκαν από τον Παύλο Χαϊκάλη να ενημερώσουν τους πολιτικούς αρχηγούς, καθώς όπως κατέληξε «επηρεάζεται μία κορυφαία πολιτική διαδικασία».

(Πηγή: Το Ποντίκι)

Πλαταμώνας: αποκαλύφθηκαν νεκροταφείο και οικισμός με αψιδωτά κτήρια

Η σωστική ανασκαφική έρευνα που διενεργεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας, στο πλαίσιο κατασκευής της νέας εθνικής οδού ΠΑΘΕ –τμήμα Μαλιακός-Κλειδί Ημαθίας–, αποκάλυψε πρόσφατα στη θέση «Ρέμα Ξυδιάς» (περιοχή Πηγή Αρτέμιδος) του Πλαταμώνα νεκροταφείο και οικισμό της Ύστερης Εποχής Χαλκού (μέσα 2ης χιλιετίας π.Χ.).

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας Σοφίας Κουλίδου:

«Η θέση χρησιμοποιήθηκε κατ’ αρχήν ως νεκροταφείο με μέχρι στιγμής δεκαεννέα αποκαλυμμένους κιβωτιόσχημους τάφους. Αρκετοί περιείχαν πλούσια κτερίσματα, όπως αγγεία (χειροποίητα και τροχήλατα μυκηναϊκού ρυθμού), χάλκινους κρίκους, οστέινες χάντρες, πήλινα “σφονδύλια” ή βαρίδια, χάλκινα μαχαίρια, έναν σφραγιδόλιθο κ.ά.. Κάποιοι από τους τάφους είχαν ιδιαίτερα μικρό μέγεθος και προφανώς περιείχαν παιδικούς ενταφιασμούς.

»Μετά την ταφική χρήση και ίσως παράλληλα με αυτήν κατασκευάστηκαν στην ίδια θέση αρχιτεκτονήματα τα οποία φέρνει τώρα στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Πρόκειται για δύο αψιδωτά κτήρια και μνημειακούς τοίχους (ίσως περιβόλους) που πιθανόν οριοθετούν τον οικιστικό χώρο. Το πρώτο αψιδωτό κτήριο σώζεται στο επίπεδο των λίθινων θεμελίων του και έχει μήκος περίπου 10 μ. . Η ανωδομή του θα ήταν κατασκευασμένη από πλιθιά, ίχνη των οποίων διατηρήθηκαν στο στρώμα καταστροφής του. Κατά τη διάρκεια της χρήσης του το αψιδωτό κτήριο επεκτάθηκε με την προσθήκη κτηρίου ορθογώνιας κάτοψης με μεσοτοιχία. Στο εσωτερικό των κτηρίων εντοπίστηκαν οι πασσαλότρυπες των πασσάλων που στήριζαν τη στέγη, ίχνη από πήλινες χρηστικές κατασκευές, πληθώρα αγγείων, χειροποίητων αλλά και τροχήλατων μυκηναϊκού ρυθμού, καθώς και λίθινα και πήλινα τέχνεργα. Εξωτερικά τους εντοπίστηκαν δύο πιθάρια που σώθηκαν τοποθετημένα στη θέση τους.

»Δεύτερο αψιδωτό κτήριο εντοπίστηκε δίπλα στο πρώτο και παράλληλα προς αυτό. Σώζεται επίσης στο επίπεδο των λίθινων θεμελίων του, ενώ συνεχίζεται η αρχαιολογική διερεύνησή του. Σε απόσταση λίγων μέτρων νότια των κτηρίων αποκαλύφθηκαν δύο μνημειακοί τοίχοι-περίβολοι με αδιευκρίνιστη μέχρι στιγμής χρήση οι οποίοι σχετίζονται με πληθώρα καλής ποιότητας τροχήλατης μυκηναϊκού ρυθμού κεραμικής και τμημάτων πιθαριών.

»Ο αψιδωτός τύπος κτηρίου (οικία;) έχει καταγωγή από τη Μέση Εποχή του Χαλκού (αρχή 2ης χιλιετίας π.Χ.) και δεν έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στην περιοχή του μακεδονικού Ολύμπου. Το παράδειγμα του ρέματος Ξυδιά αποτελεί πιθανώς τοπική επιβίωση του τύπου στην Ύστερη Εποχή Χαλκού, όταν στους γνωστούς οικισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας κυριαρχεί πλέον ο ορθογώνιος μακρόστενος τύπος κτηρίου (“μέγαρο”).

»Τα αψιδωτά κτήρια του ρέματος Ξυδιά αποτελούν σπάνιο δείγμα οικιστικής αρχιτεκτονικής σε μία περιοχή όπου σπανίζουν τα οικιστικά κατάλοιπα της Ύστερης Εποχής Χαλκού (1600-1050 π.Χ.). Επιπλέον, ο συσχετισμός τους με πληθώρα κεραμικής μυκηναϊκού τύπου και ρυθμού επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά την ένταξη της περιοχής στον θεσσαλικό-ευβοϊκό πολιτιστικό κύκλο. Με την αποκάλυψη αυτή εμπλουτίζονται και συμπληρώνονται οι πληροφορίες για τη ζωή και τον θάνατο κατά την Ύστερη Εποχή Χαλκού στην περιοχή, οι οποίες είχαν πρόσφατα αποκτηθεί από τις ανασκαφές κυρίως νεκροταφείων στο πλαίσιο των μεγάλων εθνικών έργων της σιδηροδρομικής γραμμής και του αυτοκινητόδρομου.

»Τέλος οι νέες αυτές ανακαλύψεις αποτελούν μία σπουδαία ευκαιρία για τη μελέτη των κοινωνικών δομών σε μία χρονολογική περίοδο (αρχή της Ύστερης Εποχής Χαλκού/μέσα 2ης χιλιετίας π.Χ.) κατά την οποία η οικιστική αρχιτεκτονική αρχίζει να αντικατοπτρίζει τον σταδιακό σχηματισμό μίας κοινωνικής ιεραρχίας – σε αντιπαραβολή με τη μεσοελλαδική περίοδο που δεν διαφαίνεται η ύπαρξη σαφών κοινωνικών διαφοροποιήσεων. Στην περίπτωση μάλιστα που τα αψιδωτά κτήρια συνδέονται λειτουργικά με τους παρακείμενους κιβωτιόσχημους τάφους, είναι δυνατόν να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για τις ταφικές πρακτικές των μέσων της 2ης χιλιετίας π.Χ.

»Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας έχει συμπράξει με το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων που είναι ο κύριος του έργου, με τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου Α.Ε., καθώς και με την Κοινοπραξία Μαλιακός-Κλειδί (MKC JV), ώστε το πρώτο αψιδωτό μαζί με το πρόσκτισμά του να μεταφερθούν και να αναδειχθούν στο αρχαιολογικό Πάρκο Λειβήθρων. Στον ίδιο χώρο θα παρουσιαστούν όλες οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο της κατασκευής της νέας εθνικής οδού ΠΑΘΕ (τμήμα Μαλιακός-Κλειδί Ημαθίας) προσφέροντας στον επισκέπτη του πάρκου την πληρέστερη δυνατή πληροφόρηση για τον αρχαίο πολιτισμό της περιοχής του Μακεδονικού Ολύμπου».

(Πηγή: archaiologia.gr)

Μεγάλες εκθέσεις στη Θεσσαλονίκη με τα ευρήματα του μετρό

Ξεπερνούν τις 13.000 τα ευρήματα από τις ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη, που διεξήχθηκαν για την κατασκευή του μετρό και ήδη προετοιμάζονται οι δύο εκθέσεις, που θα αναδείξουν τα λαμπρότερα από αυτά. 

Γιατί πράγματι ανάμεσά τους βρίσκονται εννέα χρυσά στεφάνια, κοσμήματα, ειδώλια, χιλιάδες εξαιρετικής τέχνης αγγεία, εργαλεία, όπλα κλπ. Οι εκθέσεις θα πραγματοποιηθούν τον επόμενο χρόνο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού καλύπτοντας χρονολογικά τις δύο μεγάλες ιστορικές περιόδους της πόλης. Οι Θεσσαλονικείς και οι επισκέπτες της πόλης θα έχουν έτσι την ευκαιρία να γνωρίσουν το σπουδαίο παρελθόν, που κρύβεται κάτω από τα πόδια τους λίγα μέτρα μόλις από την επιφάνεια του εδάφους. Και ίσως να δικαιολογήσουν τότε την αναστάτωση, που έχει προκληθεί στην πόλη, εν μέρει και από τις ανασκαφές ως ένα είδος ανταπόδοσης της ταλαιπωρίας που υπέστησαν. Όπως άλλωστε είχε συμβεί και με τις ανασκαφές στην Αθήνα χάρη του μετρό, τα ευρήματα από τις οποίες παρουσιάστηκαν σε μία εξαιρετική έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με τον εύστοχο τίτλο «Η Πόλη κάτω από την Πόλη».

Οι εκθέσεις διοργανώνονται από τις αρμόδιες Εφορείες Κλασικών Αρχαιοτήτων και Βυζαντινών, οι οποίες είχαν το βάρος των ανασκαφών κάτω από αντίξοες συνθήκες και πιέσεις. Με την αφορμή μάλιστα της ανάδειξης των αρχαίων θα υπάρχει και η επιστημονική μελέτη τους. Έτσι:

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης η έκθεση θα περιλαμβάνει τα ευρήματα των ανασκαφών της ΙΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, τα οποία ήταν ιδιαίτερα πλούσια καθώς προήλθαν από τα δύο αρχαία νεκροταφεία της πόλης: Το γνωστό ως Δυτικό νεκροταφείο, μέρος του οποίου αποκαλύφθηκε σε δύο σταθμούς του μετρό, τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και τον σταθμό Πλατεία Δημοκρατίας και το Ανατολικό, το οποίο συνέπεσε με τον σταθμό Συντριβάνι. Συγκεκριμένα:

Από τα τέλη του 4ου π. Χ. αιώνα ως τα τέλη του 3ου μ. Χ. χρησιμοποιήθηκε το Δυτικό νεκροταφείο, όπως αποκαλύφθηκε από την έρευνα στον Νέο Σιδηροδρομικό σταθμό, που έφερε στο φως 193 τάφους και ταφικούς περιβόλους. Στην διακλάδωση του σταθμού Δημοκρατίας προς Σταυρούπολη εντοπίσθηκαν άλλοι 218 τάφοι, καθώς και τμήματα τοίχων - ταφικών περιβόλων, λιθοσωροί, λάκκοι και πηγάδια. Στον ίδιο τον σταθμό Δημοκρατίας εξάλλου αποκαλύφθηκε το τμήμα του νεκροταφείου προς το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης.

Εντυπωσιακός ήταν ο αριθμός των τάφων, 1150, στο σταθμό Συντριβάνι, που συμπίπτει με το Ανατολικό νεκροταφείο. Σ΄ αυτούς θα πρέπει να προστεθούν 1100 ακόμη τάφοι, που εντοπίσθηκαν στην διασταύρωση τροχιογραμμών του σταθμού ενώ και στις δύο περιπτώσεις τα ευρήματα συμπληρώνονται από διάφορα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, τοίχους αγωγούς κλπ. Οικιστικά και οικοδομικά κατάλοιπα εξάλλου αποκαλύφθηκαν και στους σταθμούς Αγία Σοφία, Πανεπιστήμιο, Ευκλείδη ενώ στο Αμαξοστάσιο της Πυλαίας εντοπίσθηκε για πρώτη φορά ένα τμήμα πολίσματος πριν από τον Κάσσανδρο, ο οποίος, όπως είναι γνωστό ένωσε όλα τα πολίσματα της περιοχής και δημιούργησε την νέα πόλη.

Από αυτές τις ανασκαφές ήρθαν στο φως τα χρυσά στεφάνια, που είχαν εναποτεθεί δίπλα στους νεκρούς ως κτερίσματα, μαζί με χιλιάδες άλλα βεβαίως. Εδώ εξ άλλου οι αρχαιολόγοι συνάντησαν όλες τις ταφικές πρακτικές, όπως την καύση, τον ενταφιασμό, τον εγχυτρισμό.

Η ιστορία της Θεσσαλονίκης από τον 4ο μ. Χ. ως τα νεώτερα χρόνια θα αναδειχθεί στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού με 1000 περίπου αντικείμενα αυτής της περιόδου που έφερε στο φως η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Δικαιωματικά τον πρώτο λόγο εδώ έχει ο περίφημος μαρμαρόστρωτος δρόμος - decumanus των Ρωμαίων, Μέση Οδός ή Λεωφόρος των Βυζαντινών - που αποκαλύφθηκε σε μήκος 77 περίπου μέτρων στο σταθμό Βενιζέλος κάτω από την σημερινή Εγνατία έχοντας δίπλα του πολυτελείς κατοικίες, εργαστήρια και κοινωφελή έργα.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν κοσμήματα, όπως χρυσά, χάλκινα και ασημένια δακτυλίδια, επιστήθιοι σταυροί, γυάλινα και χάλκινα βραχιόλια, επίσης νομίσματα διαφόρων εποχών, λυχνάρια, γυάλινα φιαλίδια, πλήθος αγγείων αλλά και χρηστικά αντικείμενα από τα καταστήματα, τα εργαστήρια ή τα σπίτια κ. α.

Θα αναδειχθούν όμως και δύο παλαιοχριστιανικοί ναοί που εντοπίσθηκαν στις περιοχές των δύο αρχαίων νεκροταφείων. Πρόκειται για έναν παλαιοχριστιανικό ναό με ταφικό πρόσκτισμα, ο οποίος εντοπίσθηκε στις παρυφές του Δυτικού αρχαίου νεκροταφείου λίγο έξω από την πλατεία Δημοκρατίας κτισμένος μάλιστα πάνω σε ένα συγκρότημα αποθηκών της ύστερης αρχαιότητας. Ο ναός αυτός καταστράφηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα ενδεχομένως από τις επιδρομές των Σλάβων. Στην έκθεση θα αναδειχθεί ολόκληρος ο καμαροσκεπής τάφος του 4ου αιώνα μ. Χ. Ευρήματα εξάλλου θα αναδειχθούν και από την τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική που εντοπίσθηκε στο σταθμό Συντριβάνι (Ανατολικό αρχαίο νεκροταφείο).

Να σημειωθεί τέλος ότι η έκθεση θα περιλαμβάνει και τους μετέπειτα αιώνες της ιστορίας της πόλης, από το Βυζάντιο στην κατάληψή της από τους Τούρκους και από εκεί στην απελευθέρωσή της.

(Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα, Ανασκαφή)

Η αθηναϊκή «Θεά των Φιδιών»

Μια μυστηριώδης «Θεά των Φιδιών» ζωγραφισμένη σε κεραμική πλάκα που ανακαλύφθηκε το 1932 στην ανασκαφή της αρχαίας Αγοράς στην Αθήνα μπορεί να απεικονίζει την Δήμητρα, την αρχαία ελληνίδα θεά της συγκομιδής.

Η θεά, που συνδέεται και με τη λατρεία των νεκρών, πλαισιώνεται από δύο φίδια ζωγραφισμένη σε κεραμική πλάκα από τερακότα και σε μέγεθος ενός κομματιού χαρτιού από σημειωματάριο. Τα χέρια της που βρίσκονται πάνω από το κεφάλι της, της προσέδωσαν το αμερικάνικο παρατσούκλι «Η θεά του touchdown» χάρη στην ομοιότητα της στάσης με εκείνη ενός διαιτητή ράγκμπι όταν κατακυρώνει ένα τέρμα. Η θεά είναι βαμμένη με κόκκινο, κίτρινο και μπλε-πράσινο χρώμα σε κεραμικό θραύσμα, ενώ μόνο το κεφάλι της έχει αποδοθεί τρισδιάστατα. Αυτό το ασυνήθιστο έργο τέχνης βρέθηκε μέσα σε ένα συνονθύλευμα από χαλίκια και άλλα πήλινα θραύσματα το 1932 στην αρχαία Αθηναϊκή Αγορά.

Η σημαντική σύλληψη, ωστόσο, είναι ότι η θεά του φιδιού δεν προέρχεται από την αρχαία Αγορά. Τα χαλίκια και τα θραύσματα των ειδωλίων ήταν πληρωτικό υλικό, που εισήχθησαν από άγνωστη θέση προκειμένου να οικοδομηθεί μια διαδρομή ή ένας δρόμος τον 7ο αιώνα π.Χ.

«Δεν είναι μόνο ότι η θεά του φιδιού είναι αγνώστων στοιχείων, είναι και άστεγη», δήλωσε ο ερευνητής της μελέτης Michael Laughy του Washington and Lee στη Βιρτζίνια. «Αναμείχθηκε στο υλικό κατασκευής του χωματόδρομου, αφού οι κατασκευαστές του, την πήραν κατά πάσα πιθανότητα από κάποιο κοντινό σημείο που βρισκόταν το αρχικό ιερό της».

Ξεχασμένη προσφορά

Μαζί με την κεραμική πλάκα της θεάς των φιδιών, βρέθηκαν και μικρά πήλινα ειδώλια ή αφιερώματα ανθρώπων, αρμάτων, ασπίδων, υφαντικά βάρη, τμήματα αξόνων και κεραμικών δίσκων, τα περισσότερα από τα οποία θα μπορούσαν να χωρέσουν στην παλάμη του ενός χεριού. Τα πήλινα ειδώλια χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου ως προσφορές στα ιερά των θεών και θεοτήτων, δηλώνει ο Laughy στο LiveScience μετά την παρουσίαση ευρημάτων του στο ετήσιο συνέδριο του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής.

«Κανονικά», προσθέτει, «τα αναθήματα θεωρούνταν ιερά και μόλις αφαιρούνταν από τα ιερά θάβονταν σε λάκκο. Έτσι, αν και είναι τυπικό να βλέπουμε εκθέματα εκτός γεωγραφικής θέσης στην Αθήνα, η οποία έχει χτιστεί για χιλιάδες χρόνια, είναι παράξενο να βλέπουμε αφιερώματα να χρησιμοποιούνται ως υλικό πλήρωσης σε δρόμο».

«Η ανίχνευση της αρχικής πηγής αυτής της πλήρωσης είναι δύσκολη. Μέχρι σήμερα, οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν ότι τα ειδώλια προέρχονται από τη λατρεία των νεκρών, συνδέοντας τα αντικείμενα που βρέθηκαν στην Αθήνα με αυτά που βρέθηκαν σε τάφο της Εποχής του Χαλκού έξω από την πόλη. Αλλά όλα τα στοιχεία σε αυτό το τάφο δεν ταιριάζουν με αυτά που βρέθηκαν στην Αγορά της Αθήνας», δηλώνει ο Laughy.

Εκτοπισμένη θεά

Το πιθανότερο, σύμφωνα με την ανάλυση του Laughy, είναι ότι η πλαισιωμένη από φίδια γυναίκα να αποτελεί μια αναπαράσταση και προσφορά προς μια θεά. Οι αναθηματικές καταθέσεις σε ιερά των θεών περιλαμβάνουν κεραμικούς δίσκους, πήλινα άλογα, πλάκες και ασπίδες καθώς και γυναικεία ειδώλια. Αυτά τα αναθήματα ταιριάζουν με τα ευρήματα που αποκαλύφθηκαν στην Αθήνα.

«Ειδικότερα, τα ιερά που ήταν αφιερωμένα στη Δήμητρα και την Αθηνά, τη θεά της σοφίας και του πολέμου, δείχνουν τις ομοιότητες στους τύπους των ειδωλίων που βρέθηκαν σε αυτά. Η θεά Δήμητρα είναι ισχυρή υποψήφια, καθώς υπήρχε ιερό αφιερωμένο σε αυτή τον 7ο αιώνα π.Χ., μόλις λίγα λεπτά με τα πόδια από την Αγορά της Αθήνας. Ήταν το μόνο ιερό όπου είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Έλληνες αφιέρωσαν υφαντικά βάρη και σφονδύλια και τα οποία βρίσκονται πλέον ως υλικό πλήρωσης σε αρχαία υπολείμματα στην Αθήνα. Επίσης, το σημείο του ιερού, άγνωστο γιατί, καταργήθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ., με αποτέλεσμα την παραγωγή σωρού συντριμμιών που στη συνέχεια μεταφέρθηκαν προκειμένου να κατασκευαστούν οι δρόμοι της αρχαίας Αγοράς», αναφέρει ο Laughy.

Τέλος, οι σύντροφοι της απεικονιζόμενης θεάς παραπέμπουν επίσης στη Δήμητρα, η οποία συνδέεται ιδιαίτερα με την εικονογραφία του φιδιού.

«Τα φίδια και η Δήμητρα παρουσιάζονται ευτυχισμένοι μαζί σε εικόνες του 7ου αιώνα», είπε ο Laughy.

Ο Laughy προειδοποίησε ότι οι αποδείξεις που συνδέουν τη θεά Δήμητρα με το ειδώλιο είναι περιστασιακές. Ωστόσο, είπε, τα στοιχεία είναι ισχυρά και υποδεικνύουν ότι η απεικονιζόμενη φιγούρα δεν είναι μια απλή γυναίκα που σχετίζεται με το θάνατο, αλλά μια θεά. Αν αυτή είναι η Δήμητρα, η πλάκα με την θεά του φιδιού θα είναι μία από τις παλαιότερες απεικονίσεις που έχουν ποτέ βρεθεί για τη συγκεκριμένη θεότητα.

«Είτε έτσι είτε αλλιώς, η θεά του φιδιού είναι «εντυπωσιακή», είπε ο Laughy. «Είναι ένα από τα πρώτα πολύχρωμα έργα ζωγραφικής που έχουν βρεθεί στην Αθήνα. Είναι ένα καταπληκτικό έργο τέχνης», προσθέτει.

(Πηγή: S. Pappas, LiveScience, Ανασκαφή)

Οι τύµβοι του Μεγανησίου

Στα πλαίσια της 3ης συνάντησης του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2014, στις 19:00 στο Αμφιθέατρο Α. Αργυριάδη (Κεντρικό Κτήριο Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημίου 30), η Δρ. Ολυμπία Βικάτου,  Προϊσταµένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος θα πραγματοποιήσει ομιλία με θέμα: «Οι τύµβοι του Μεγανησίου».

Το Μεγανήσι, στα ανατολικά της Λευκάδας, είναι το µεγαλύτερο νησί του εσωτερικού αρχιπελάγους του Ιονίου, που εκτείνεται µεταξύ Λευκάδας, Ιθάκης και των δυτικών ακαρνανικών ακτών. Το Ν∆ άκρο του νησιού αποτελεί η χερσόνησος «Πόδι», µια στενή λωρίδα γης µήκους 6,5χλµ. µε απότοµα κατακόρυφα πρανή και λίγες ελαιόφυτες εκτάσεις στις πλαγιές της, ακατοίκητη και απροσπέλαστη µέχρι το 2011.

Στη χερσόνησο αυτή το 2011 εντοπίστηκαν κατόπιν υπόδειξης κατοίκου του νησιού επτά τύµβοι, που είχαν λαθρανασκαφεί. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας & Λευκάδας πραγµατοποίησε ανασκαφική έρευνα σε σύντοµες περιόδους κατά τα έτη 2011, 2013 και 2014, µε ιδιαίτερα σηµαντικά αποτελέσµατα, καθώς προέκυψαν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατοίκηση του χώρου κατά το τέλος της Μυκηναϊκής περιόδου. Συγκεκριµένα, ερευνήθηκαν συνολικά 15 τύµβοι Υποµυκηναϊκής εποχής, οι οποίοι εντοπίστηκαν σε σηµεία κοντά στην κορυφογραµµή και στις πλαγιές. Πρόκειται για εντυπωσιακά µνηµεία, κατασκευασµένα σε περίοπτη θέση µε απεριόριστη θέα προς το Ιόνιο, τα ευρήµατα των οποίων οδηγούν στο συµπέρασµα ότι ανήκαν σε πολεµιστές. Επιπλέον, σε µικρό ευλίµενο πλάτωµα κοντά στη θάλασσα, στη θέση «Μυλί», ερευνήθηκαν οικιστικά κατάλοιπα, πλησίον ενός από τους τύµβους. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι επίσης η ύπαρξη κεραµικής της µυκηναϊκής – υποµυκηναϊ-ής περιόδου στα πλέον απόκρηµνα σηµεία της χερσονήσου, στις θέσεις «Καστρί», «Τούρλο» και «Σαµάρια». Τα µέχρι τώρα δεδοµένα αποτελούν τα πρώτα δείγµατα για µια νέα αρχαιολογική θέση του τέλους της µυκηναϊκής εποχής και των Σκοτεινών αιώνων, που περιλαµβάνει µια ιδιότυπη εκτεταµένη νεκρόπολη και µία εγκατάσταση. Η περίοδος αυτή παραµένει άγνωστη ακόµα στη γειτονική Λευκάδα, το πλησιέστερο νησί µε το οποίο έχει την πλέον άµεση επικοινωνία, όπου τα τελευταία µόλις χρόνια έχουν προκύψει δεδοµένα της τελευταίας µυκηναϊκής περιόδου. Αποκαλύπτεται ωστόσο έντονα σε ένα µικρό νησί που βρισκόταν πάνω στα σηµαντικά θαλάσσια περάσµατα του Ιονίου τοποθετώντας το Μεγανήσι, µετά την Κεφαλονιά, την Ιθάκη και την Αιτωλοακαρνανία, στο χάρτη της «Πολιτιστικής Κοινής» της ∆υτικής Ελλάδας.

(Πηγή: Αιγεύς, Ανασκαφή)

«Ναι» από ΚΑΣ σε μελέτη ανάδειξης αρχαιοτήτων στο σταθμό "Βενιζέλου"

Υπέρ της μελέτης ανάδειξης αρχαιοτήτων εντός του ανασχεδιασμένου σταθμού «Βενιζέλου», στο πλαίσιο των εργασιών για την κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης, γνωμοδότησαν ομόφωνα τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Η μελέτη, που για να υλοποιηθεί προϋποθέτει την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στην ίδια θέση, σε ποσοστό που διατηρεί την ενότητα και σε πολύ μεγάλο βαθμό (85%) το σύνολο των ευρημάτων, ήρθε στο ΚΑΣ μετά από διαβούλευση και συνεννόηση της Αττικό Μετρό και του δημάρχου της Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη.

Πρόκειται για την επικαιροποιημένη προμελέτη που είχε εγκριθεί τον περασμένο Ιανουάριο και αφορούσε τον συγκερασμό δύο εκ των έξι λύσεων που είχαν παρουσιαστεί τότε και οι οποίες είχαν εκπονηθεί από το ΑΠΘ (καθηγητές Α. Αλεξοπούλου και Γ. Παπακώστα) και την Αρχαιολογική Υπηρεσία (σε συνεργασία με την Αττικό Μετρό).

Τα μέλη του ΚΑΣ γνωμοδότησαν θετικά, έχοντας παρακολουθήσει, εκτός από το ιστορικό της υπόθεσης, που σε επίπεδο μελετών πηγαίνει πίσω δύο χρόνια, και το σκεπτικό της ανάδειξης των αρχαιοτήτων έτσι όπως παρουσιάστηκαν μέσα από τη συγκεκριμένη πρόταση. Παράλληλα άκουσαν τις τοποθετήσεις της διοίκησης της Αττικό Μετρό, που τόνισε ότι γίνεται προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος με τον καλύτερο τρόπο, η οποία απαιτεί τη βοήθεια όλων, του δημάρχου της Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, συμβούλων του, καθώς και των εκπροσώπων του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Η μελέτη

Σύμφωνα με τη μελέτη ανάδειξης, η πρόσβαση στις αρχαιότητες που βρίσκονται στο -1 επίπεδο του σταθμού «Βενιζέλου» θα γίνεται μέσω κυλιόμενων σκαλών και από τις δύο εισόδους του σταθμού. Πριν από το συγκεκριμένο επίπεδο, θα προηγείται μεσοπάτωμα (στο οποίο θα μπορεί κανείς να μεταβεί με σταθερές κλίμακες), που θα λειτουργεί τόσο ως «μπαλκόνι» θέασης προς τις αρχαιότητες όσο και ως γέφυρα που θα διέρχεται κάτω από την Εγνατία, δίνοντας την ευκαιρία σε επιβάτες και μη να έρχονται σε άμεση επαφή με τα ευρήματα.

Στη συνέχεια, στον υπό διαμόρφωση αρχαιολογικό χώρο στο -1 επίπεδο, ένας κατά μήκος διάδρομος, μια ράμπα, που δεν θα «πατά» σε αρχαία, θα εξυπηρετεί τους επισκέπτες του μνημείου, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της βυζαντινής Μέσης Οδού, την οποία θα έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να θαυμάσουν, αλλά και να περπατήσουν, αποκτώντας έτσι βιωματική σχέση. Εξάλλου, όπως σημειώθηκε, είναι αποδεδειγμένο ότι δεν υπάρχει κίνδυνος απόσπασης αρχαίου υλικού από αυτή την εγγύτητα.

Στο επίπεδο των αρχαιοτήτων, αλλά και στο μεσοπάτωμα, θα διαμορφωθούν χώροι για την έκθεση κινητών ευρημάτων, ενώ η απόσπαση των αρχαιοτήτων, που για να πραγματοποιηθεί προϋποθέτει ειδική μελέτη η οποία θα πρέπει να πάρει το «πράσινο φως» του ΚΑΣ, εξασφαλίζει και τη διενέργεια ανασκαφικών ερευνών για τον εντοπισμό πιθανών αρχαιότερων στρωμάτων, της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής.

Ενστάσεις στην παρέμβαση Μπουτάρη

Μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης τόνισε ότι για την καθυστέρηση στα έργα του Μετρό Θεσσαλονίκης δεν ευθύνονται ούτε τα αρχαία ούτε το ΥΠΠΟ, δήλωσε, δε, ότι η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική «προμελέτη» είναι μια πολύ καλή λύση κοινής αποδοχής, αλλά ως προς την απόσπαση ή μη των αρχαιοτήτων θα κληθεί Βρετανός εμπειρογνώμονας για να δώσει τη γνώμη του χωρίς χρήματα.

Στο σημείο αυτό προέκυψε συζήτηση και παρεμβάσεις από τα μέλη του ΚΑΣ που από τη μία σημείωναν ότι η νέα απόφαση δεν πρέπει να βρεθεί πάλι υπό αίρεση (σ.σ. οι δύο προηγούμενες υπουργικές αποφάσεις για το θέμα έχουν προσβληθεί από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, με την υπόθεση της δεύτερης να εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον Φεβρουάριο του 2015) και από την άλλη τόνιζαν ότι η μέθοδος της απόσπασης είναι άκρως επιστημονική, που έχει αξιοποιηθεί σε εξαιρετικά σημαντικά ευρήματα πολλές φορές.

Επίσης, συμπλήρωσαν ότι δεν κατανοούν όλη αυτή τη συζήτηση και καθυστέρηση, εφόσον από την αρχή είχε γίνει σαφές -και από ανεξάρτητους επιστήμονες, όπως του ΤΕΕ και του ΑΠΘ- ότι η απόσπαση ήταν μονόδρομος.

Όπως είπε και η γγ του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη, αν είχε υλοποιηθεί η απόφαση του 2013 για την απόσπαση των αρχαιοτήτων και τη μεταφορά τους στο στρατόπεδο Παύλου Μελά ή αλλού, σήμερα το θέμα της επανατοποθέτησής τους θα είχε προχωρήσει, η πόλη δεν θα είχε ταλαιπωρηθεί δύο χρόνια, οι υπολήψεις σοβαρών επιστημόνων δεν θα είχαν θιχτεί και «τα αρχαία δεν θα είχαν ευτελιστεί από συζητήσεις που τα χρησιμοποίησαν για αλλότριους σκοπούς».

Τέλος, για την εφαρμογή της συγκεκριμένης μελέτης, με την οποία συμφώνησε και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (που περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία της και τα βυζαντινά), ετέθησαν οι εξής όροι: Να προηγηθεί τρισδιάστατη σάρωση που θα αποτελέσει τη βάση για την εκπόνηση μελέτη απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, η μελέτη αυτή να κατατεθεί στο ΚΑΣ και να υπάρξει μέριμνα από πλευράς Αττικό Μετρό για την ανάδειξη στους υπόλοιπους ελεύθερους χώρους του Μετρό παλαιότερων αρχαιοτήτων που πιθανόν εντοπιστούν.

(Πηγή: Το Βήμα, Ανασκαφή)