Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου 2014

Αμφίπολη: Αναζητώντας το «μίτο» της Αριάδνης ή όσα δεν ειπώθηκαν στην ενημέρωση του Σαββάτου

Γράφει ο Θεόδωρος Αν. Σπανέλης


Όσοι είχαν την βεβαιότητα ότι τα μυστικά του λόφου Καστά θα αποκαλυφθούν μέσα σε λίγες εβδομάδες ή λίγους μήνες, μάλλον γελάστηκαν. Τα μυστήρια και οι γρίφοι που πρέπει να λυθούν είναι τόσοι πολλοί που ακόμη και η ανασκαφική ομάδα «δηλώνει» αμήχανη και αφήνεται να παραδέρνει ανάμεσα στην απαίτηση του κοινού που θέλει να μάθει το ποιός είναι θαμμένος ή για ποιόν έγινε αυτό το μεγαλόπρεπο μνημείο και τους δημοσιογράφους από την άλλη πλευρά που προσπαθούν να “κινηθούν” πατώντας επάνω στις αντιφάσεις των δηλώσεων – κύρια της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη – για να βγάλουν την μεγάλη είδηση.

Κάπως έτσι κινήθηκε η παρουσίαση του ανασκαφικού έργου στο λόφο Καστά, το Σαββάτο το πρωί στο αμφιθεατρο του Υπουργείου Πολιτισμού, από την επικεφαλής αρχαιολόγο κ. Περιστέρη, τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή με την καταπληκτική εργασία που εργασία του από την ανασκαφή, μέρος της οποίας παρουσίασε και τον πολιτικό μηχανικό Δημήτρη Εγγλέζο που ως άλλος «spiderman» έχει «δέσει» με τον μεταλλικο ιστό τους, τις υποστηλώσεις, σχεδόν κάθε λίθο μέσα στο μνημείο με σκοπό να εξασφαλίσει την ακεραιότητά του και την ασφάλεια των εργαζομένων. Όσο για την κ. Περιστέρη στην «ενημέρωση» της κινήθηκε με «τουριστικού» χαρακτήρα περιγραφή, εξάλλου και η ίδια το είπε: «Ελάτε να σας ταξιδέψω μέχρι την Αμφίπολη», παρουσιάζοντας εξαιρετικές φωτογραφίες από τα ευρήματα, οι οποίες για πρώτη φορά δόθηκαν στην δημοσιότητα, αλλά χωρίς αυτές να συνοδεύονται από τον ανάλογο επιστημονικό σχολιασμό, έτσι ώστε να δοθούν και απαντήσεις στις δεκάδες απορίες που υπάρχουν. Οι αρχαιολόγοι συνάδελφοι της κ. Περιστέρη της επιφύλαξαν μια ήπια αντιμετώπιση χωρίς στοιχεία αντιπαράθεσης, οπότε αυτό το βάρος το σήκωσαν οι δημοσιογράφοι. Ερωτήσεις πολλές και πιεστικές και απαντήσεις, λίγες και ασαφείς, κύρια από την κ. Περιστέρη… στο επίκεντρο το ζήτημα των οστών και η μη δημοσιοποίηση κάποιας φωτογραφίας τους… Μέχρι που κάπου προς το τέλος και μετά από ένα μπαράζ ερωτήσεων, σημειώθηκε η “έκρηξη” της γεν. Γραμμ. του ΥΠΠΟΑ Λίνας Μενδώνη, η οποία σηκώθηκε εμφανώς δυσαρεστημένη και αφού ξεκαθάρισε ότι δεν είχε σκοπό να μιλήσει, συνέχισε λέγοντας «αποφάσισα να μιλήσω γιατί έχω εκνευριστεί τόσο από τις ερωτήσεις όσο και από τις απαντήσεις»! Καταλυτική η παρέμβασή της, αφού επιτέλους οι δημοσιογράφοι έλαβαν όχι μόνο μια απάντηση τεκμηριωμένη για το τι και το πως της εύρεσης του σκελετού, αλλά είδαν και την πολυπόθητη φωτογραφία.


Η περιδίνηση γύρω από την χρονολόγηση

Για τα όσα ειπώθηκαν από την κ. Περιστέρη, λίγα και ανούσια που δεν προσέθεσαν τίποτα στα όσα ήδη είναι γνωστά δεν έχω σκοπό να αναφερθώ. Γιατί δεν είναι είδηση ούτε ότι υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο να υπάρχουν και άλλοι τάφοι στο λόφο Καστά, ούτε η απάντηση «δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω αλλά ούτε και να το διαψεύσω» στην ερώτηση αν ο τάφος ανήκει, και αν θα βρεθεί μέσα ο μεγάλος Στρατηλάτης!!! Για ακόμη μια φορά η κ. Περιστέρη έδωσε δείγματα της νέας γραμμής που έχει χαράξει, η οποια συνίσταται στο να διαψεύδει όλες τις βεβαιότητες με τις οποίες τροφοδοτούσε το δημόσιο προβληματισμό τους προηγούμενους μήνες, για παράδειγμα “ο τάφος είναι ασύλητος” ή το άλλο “θα βρούμε τα κόκαλα των τυμβωρύχων” ή το άλλο “ανήκει σε μεγάλο στρατηγό”!!!


Εκείνο που ακολουθεί πλέον η κ. Περιστέρη είναι μια περιδίνηση γύρω από ένα σταθερό σημείο: «Το μνημείο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.» και στην συνέχεια παραθέτει χύδην στοιχεία χωρίς να προσπαθήσει ούτε στο ελάχιστο να «στήσει» μια υπόθεση εργασίας, ως στοιχείο συνοχής, για να δοκιμαστούν τα συμπεράσματα που έχουν εξαχθεί από την μέχρι τώρα μελέτη των ευρημάτων. Ουσιαστικά ήμασταν μάρτυρες παρουσίασης ενός αδόμητου λόγου, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, αλλά με μοναδικό σημείο αναφοράς την χρονολόγηση.


Για παράδειγμα δεν μας είπε ότι με τα μέχρι τώρα στοιχεία – μεταξύ των οποίων και τα γράμματα που αποκάλυψε ο κ. Λεφαντζής από το περίβολο του μνημείου, το Α και το Ε, τα οποία είναι σημάδια των μαστόρων – ότι είναι αδιάψευστος μάρτυρας του χρόνου οικοδόμησης καθώς το σχήμα τους – και ειδικά το Ε – μας πηγαίνει στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. – , όπως επίσης δεν έγινε καμία ανάλυση για τις Καρυάτιδες, την ενδυμασία τους, την στάση των χεριών τους κ.λ.π., όσο για το ψηφιδωτό επίσης δεν έγινε καμία ανάλυση των δεκάδων συμβόλων που υπάρχουν και τα οποία μας πηγαίνουν κατ’ ευθείαν στον οίκο των Τιμενιδών και στο πρόσωπο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η κ. Περιστέρη δεν είπε ούτε μια φορά στην παρουσίαση της, ούτε το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ούτε καν το όνομα του Δεινοκράτη – το οποίο τόσες φορές έχει επικαλεστεί κατά το παρελθόν -, δικαίωμα της, θα μπορούσε όμως να δομήσει τα στοιχεία που έχει στην διάθεση της και τα συμπεράσματα θα έβγαιναν αβίαστα…


Αποκαλύψεις και συμπεράσματα

Μετά το κενό της παρουσίασης της κ. Περιστέρη, ευτυχώς είχαμε την εισήγηση του κ. Λεφαντζή που έδωσε πολλές ειδήσεις, αποκάλυψε το ντοκουμέντο της απόπειρας αρπαγής των μαρμάρων της Αμφιπόλεως από τους Βρετανούς, μέχρι που παρουσίασε και όλα εκείνα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν την σχέση του λόφου Καστά με τον λέοντα και τα διάφορα μαρμάρινα μέλη που βρέθηκαν σε μια μεγάλη γεωγραφική περιοχή, με ακτίνα μέχρι το φράγμα της Κερκίνης. Το ίδιο και η εισήγηση του κ. Εγγλέζου που δεν έμεινε στην απλή παράθεση τεχνικών στοιχείων της υποστήλωσης του μνημείου, αλλά έδωσε και απαντήσεις σε αρχαιολογικά ερωτήματα σχετικά με το μνημείο, όπως για παράδειγμα ότι το όρυγμα του τάφου προηγήθηκε της οικοδόμησής του, – στοιχείο στο οποίο θα αναφερθούμε εκτενέστερα σε άλλο άρθρο σχετικά με το τι σημαίνει αυτό – καθώς σε διαφορετική περίπτωση, θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα στατικότητας του μνημείου. Ακόμη, τεκμηρίωσε γιατί το μνημείο δεν επλήγη από «τσουνάμι», έτσι ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η επίχωση να είναι προϊόν φυσικών φαινομένων ή η τεκμηρίωσή του για την επίδραση που είχαν οι σεισμοί στην καταπόνηση του μνημείου.

Η παρουσίαση του Σαββάτου είχε πολλά αρχαιολογικά «κενά» όπως προαναφέραμε αλλά η πλούσια και τεκμηριωμένη σκέψη των κ.κ. Λεφαντζή και Εγγλέζου έχουν προσφέρει πολύ υλικό για προβληματισμό.

Το μνημείο «μιλάει», το ακούμε;

Αλλά σε όλα αυτά το σημαντικότερο είναι το μνημείο, το μέγεθος, το μεγαλείο και η λαμπρότητά του, είναι απαράμιλλα, αν η Αθήνα έχει το Παρθενώνα του χρυσού 5ου αιώνα, η Μακεδονία αποκτάει με την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη το δικό της κορυφαίο σημείο αναφοράς του χρυσού αιώνα των Μακεδόνων. Το έχουμε γράψει και άλλη φορά, ότι μετά την μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ., το πολιτικό, οικονομικό και καλλιτεχνικό κέντρο βάρους, όχι απλά μετατίθεται από τη νότια Ελλάδα στην Μακεδονία,αλλά έχουμε και μια βαθύτερη διεργασία που την μετασχηματίζει από ένα ελληνικό πεπερασμένο βασίλειο σε ένα οικουμενικό κράτος το οποίο αποκτάει στις ημέρες μας– με όσα είναι γνωστά μέχρι τώρα- ως ορόσημο, το μνημείο στον λόφο Καστά.


Το μνημείο είναι μοναδικό και μεγαλειώδες γιατί αποτυπώνει μια κορυφαία στιγμή του τέλους του 4ου αιώνα και αυτή δεν είναι άλλη από τη στιγμή του θανάτου και της θέωσης του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το αν η σορός του θα βρεθεί μέσα έχει λιγότερη σημασία μπροστά στο τι συμβολίζει αυτό το μνημείο. Ο Μέγας Αλέξανδρος “είναι στην Αμφίπολη” και μας περιμένει, αρκεί να ανοίξουμε τα μάτια μας και να τον δούμε. Για να γίνει αυτό χρειάζεται περισσότερη σοβαρότητα και τεκμηρίωση από την ανασκαφική ομάδα και γενικότερα να μην αναλωνόμαστε σε δευτερεύουσας σημασίας συζητήσεις.

Για να μην βιαζόμαστε και για να μην αδικούμε επιστήμονες, ας είμαστε επιεικείς και να τους δώσουμε το χρόνο να ανασυγκροτηθούν και να μας παρουσιάσουν τα συμπεράσματα της μελέτης τους. Το μνημείο έχει να προσφέρει πολύ υλικό και με αυτό θα «μεγαλώσουν» γενιές και γενιές αρχαιολόγων του μέλλοντος. Εκεί θα κριθεί και το μέλλον το δικό μας και της πατρίδας μας, έξω από λάθη, ανεπάρκειες και ελλείψεις του παρόντος.

(Πηγή: xronometro.gr)

Δεν υπάρχουν σχόλια: