Η βουλγαρική κατοχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918), ήταν η σκληρότερη ίσως για την Ανατολική Μακεδονία και τον πληθυσμό της, που πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Το Παλαιοχώρι υπέστη πολλά δεινά από τον κατακτητή, και πολλοί Παλαιοχωρινοί έχασαν τη ζωή τους από την πείνα, από βασανιστήρια τόσο στο χωριό όσο και κατά τη διάρκεια της ομηρίας τους στη Βουλγαρία. Η δύσκολη αυτή περίοδος έληξε στις αρχές Οκτωβρίου 1918 οπότε και ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε την περιοχή του Παγγαίου.
Στοιχεία για την κατάσταση του χωριού αλλά και για τους αιχμαλώτους, μας δίνει η αναφορά της 4ης Ιανουαρίου 1919, του τότε ιερέα του χωριού Οικονόμου π. Απόστολου, σε απάντηση αιτήματος της Ιεράς Μητροπόλεως Ελευθερουπόλεως.
Όπως αναφέρει στο σημείωμα, αιχμαλωτίστηκαν 98 άνδρες από το Παλαιοχώρι, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στη Βουλγαρία. Από αυτούς επέστρεψαν οι 68 και αναμένονταν άλλοι 5, ενώ 25 πέθαναν στη Βουλγαρία.
Σε άλλη παράγραφο αναφέρει πως οι ζημιές στο χωριό είναι ανυπολόγιστες, αρχικά στα ζώα που εκλάπησαν, βόδια, αγελάδες, μουλάρια, άλογα, γαϊδούρια, κατσίκια και πρόβατα, και φυσικά στις οικοσκευές, έπιπλα χρήματα κ.λπ. που ανέρχονται σε τριακόσιες χιλιάδες δραχμές περίπου.
Χαρακτηριστικά αναφέρει πως "οι αποθανόντες εις Βουλγαρίαν είναι όλοι νεαράς ηλικίας, οι γυναίκες των έμειναν χήρες, άλλες με δύο τέκνα και άλλες με τρία και λοιπά καθώς και οι όμηροι εύρον τα σπίτια των άδεια και υστερούνται τον επιούσιον άρτον, όθεν παρακαλούμε την αιδεσιμότητα όπως ενεργήσει εις τας αρχάς του ίνα φροντίσουσιν προς βοήθειαν των ταλαίπωρων χριστιανών, που προπάντων δεν έχουν ζώα να καλιεργήσωσιν γην".
Σε νεότερη επιστολή προς τον αρχιερατικό επίτροπο της Μητρόπολης (μια και ο Μητροπολίτης απαγχονίστηκε από τους Βουλγάρους το 1917), την 1η Μαρτίου 1919, την οποία υπογράφει ο εφημέριος αλλά και ο Πάρεδρος της Κοινότητας Θεόδωρος Μάρκου, δίνεται απάντηση για τις ζημιές που προκλήθηκαν από τους Βουλγάρους.
Συγκεκριμένα αναφέρεται: α)"εκκλησία κατεστραμμένη", αξίας 1000 δραχμών, β) "σχολείον κατεστραμμένον επίσης εσωτερικώς", αξίας 1000 δραχμών, γ) "οικία χρησιμοποιημένη ως φυλάκιον καταστραφείσα εντελώς" αξίας 4.000 δραχμών.
Τέλος, σε ένα τρίτο έγγραφο - αυτή τη φορά της Μητρόπολης προς τον Γενικόν Διοικητήν της Ανατ. Μακεδονίας - της 20ης Μαρτίου 1919, περιλαμβάνεται ονομαστική κατάσταση των ιερέων της Μητρόπολης που επέστρεψαν από τη Βουλγαρία, όπου παρέμειναν επί 15μηνο ως όμηροι. Μεταξύ αυτών είναι και ο εφημέριος του Παλαιοχωρίου π. Απόστολος Γρηγορίου.
Με λίγα λόγια, τις δύο πρώτες αναφορές για τους ομήρους και τις ζημιές συνέταξε ο εφημέριος του Παλαιοχωρίου Οικονόμος π. Απόστολος Γρηγορίου, ο οποίος ήταν και ο ίδιος όμηρος στη Βουλγαρία και επέστρεψε στα τέλη του 1918.
[Σημείωση: Τα παραπάνω έγγραφα προέρχονται από το αρχείο της Ιεράς Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως (Α.Β.Ε. 72,180, Α.Ε.Ε. ΕΚΚΛ. 1) που φυλάσσεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους - Αρχεία Ν. Καβάλας]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου