Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η εισήγηση της Μαρίας Στεργίδου, ψυχολόγου του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών του Δήμου Καβάλας, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, από το Δήμο Καβάλας και τη Δημοτική Επιτροπή Ισότητας των Φύλων, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Λυκείου Ελληνίδων Καβάλας.
Στην εισήγησή της η Μαρία Στεργίδου ανέφερε:
"Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.
"Βία είναι η άσκηση σωματικής ή άλλης δύναμης, ή η χρησιμοποίηση απειλών με σκοπό την επιβολή της θέλησης κάποιου".
Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που βρίσκεται σε έξαρση στη σημερινή εποχή, υπό το βάρος των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που επικρατούν.
Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε είδους σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος του θύματος από τον πρώην ή νυν σύζυγο ή σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του, και είναι αυτή που αναφέρεται στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών(77%) που ζητούν βοήθεια.
Στατιστικά Στοιχεία για την Ελλάδα:
• 1 στις 3 γυναίκες έχουν υποστεί για κάποια περίοδο της ζωής τους βία.
• Η βία κατά των γυναικών είναι κυρίως υπόθεση ενδοοικογενειακή, καθώς το 68% των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση είναι έγγαμες.
• Το 16% των γυναικών που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι αλλοδαπές.
• Από το σύνολο των αλλοδαπών γυναικών - θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, περίπου τέσσερις στις δέκα προέρχονται από τα Βαλκάνια.
• Η αντίληψη ότι η κακοποιημένη γυναίκα είναι συνήθως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος, δεν επιβεβαιώνεται. 7 στις 10 γυναίκες - θύματα είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομική κατάσταση, καθώς 6 στις 10 γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση βρίσκονται σε μέτρια ή καλή οικονομική κατάσταση.
• Περισσότεροι από τους μισούς δράστες είναι δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ένας στους δέκα εκ των δραστών είναι άνεργος.
Είναι καθήκον της κοινωνίας να αναδείξει ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση αλλά ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα. Η άσκηση βίας κατά των γυναικών παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και στη χώρα μας αναγνωρίζεται και τιμωρείται ως έγκλημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων λειτουργεί την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 από το 2010 σε 24ωρη βάση παρέχοντας ψυχοκοινωνική στήριξη σε γυναίκες-θύματα βίας, στην οποία όμως φτάνει μικρό μόνο μέρος των περιστατικών, τα οποία αφορούν ενδοοικογενειακή βία. Έχουμε ενδείξεις ότι πολύ περισσότερα είναι τα τραγικά περιστατικά γυναικών που υφίστανται κακοποίηση, ακόμη και καθημερινά, αλλά δεν φτάνουν ποτέ στο σημείο της καταγγελίας.
Επιπλέον, έχει σχεδιάσει και προχωρήσει στην ίδρυση δομών για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Πρόκειται για 25 Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών και 19 Ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους, στις Περιφέρειες και σε μεγάλους Δήμους όλης της χώρας.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ
Oι ψυχολογικές συνέπειες της βίας αναφέρονται από τις γυναίκες ως πιο σημαντικές ακόμα και από τις σωματικές. ΄Οσο πιο σοβαρή είναι η κακοποίηση, έρευνες έχουν δείξει ότι τόσο σοβαρότερα και εντονότερα είναι τα συμπτώματα, που είναι τα εξής:
- τάση προς τον αλκοολισμό
- τάσεις αυτοκτονίας
- κατάθλιψη (το 70 % έστω και ελαφριάς μορφής και άλλες ψυχικές διαταραχές (1 στις 5 γυναίκες που κακοποιούνται εμφανίζει κάποια ψυχική διαταραχή)
- διαταραχές ύπνου
- έντονες εικόνες και μνήμες από τα συμβάντα κακοποίησης (μετατραυματική διαταραχή)
- διαρκής αίσθηση κινδύνου
- άγχος
- διαρκές αίσθημα αβοηθησίας (μαθημένη ανημποριά)
- ενοχικό σύνδρομο για ό,τι συμβαίνει.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Το ερώτημα γιατί μια γυναίκα αποδέχεται στη σχέση της κακοποίηση έχει γίνει αντικείμενο πολλών ερευνών.
Δύο θεωρητικές προσεγγίσεις κυριαρχούν στη διερεύνηση του θέματος αυτού:
- Η πρώτη εστιάζει στις ψυχολογικές επιπτώσεις της κακοποίησης που δίνουν στη γυναίκα χαρακτήρα θύματος (Walker and Browne, 1985). Προοδευτικά η γυναίκα παίρνει απόφαση ότι η κατάσταση που ζει είναι μη αναστρέψιμη και παραδίνεται στο φαύλο αυτό κύκλο. Επειδή δημιουργείται σχέση εξάρτησης με το σύντροφο, παραμένει παθητική και εναποθέτει τις ελπίδες της στη δική του παρά στη δική της αλλαγή.
- Η δεύτερη προσέγγιση υποστηρίζει ότι η γυναίκα που παραμένει στη σχέση κακοποίησης συνεκτιμώντας τους κινδύνους που εμπεριέχει η απόφαση της να φύγει η να παραμείνει στο σπίτι αναπτύσσει τεχνικές επιβίωσης και προστασίας εκείνης και των παιδιών της όταν υπάρχουν. (Gondolf and Fischer,1988, harway, 1993).H προσέγγιση αυτή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους εξωτερικούς παράγοντες (κοινωνικούς, οικονομικούς, διαπροσωπικούς, πολιτισμικούς οι οποίοι κρατούν τη γυναίκα σε σχέση κακοποίησης. Οικονομική εξάρτηση από το σύζυγο, στιγματισμός από την κοινωνία, ενοχικό σύνδρομο στέρησης του πατέρα από τα παιδιά, ανησυχία για το μέλλον των παιδιών, δυσκολία εύρεσης εργασίας, έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, φόβος εκδίκησης από το σύντροφο.
Είναι σημαντικό ότι όλο και μεγαλύτερος γίνεται ο αριθμός των γυναικών που αποφασίζουν να σπάσουν τη σιωπή και να ζητήσουν βοήθεια. Αυτό είναι το πρώτο και σημαντικό βήμα. Η μετέπειτα πορεία είναι σίγουρα δύσκολη. Συνήθως δεν είναι σταθερή και γραμμική. Παρατηρείται παλινδρόμηση, επιστροφή στο νοσηρό περιβάλλον και ο κύκλος της βίας επαναλαμβάνεται.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ
Από τις 3 Ιουνίου 2013 ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας στο Δήμο Καβάλας.
Παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες σε γυναίκες, όπως:
• Συμβουλευτική και Ψυχοκοινωνική στήριξη σε θύματα βίας
• Παραπομπή σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες
• Πρόληψη ενδοοικογενειακής βίας σε ομαδικό, οικογενειακό και ατομικό επίπεδο
• Παροχή υποστήριξης για ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοεικόνας.
• Νομική Συμβουλευτική
• Ενημέρωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα
• Υποστήριξη στην εύρεση εργασίας
Το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών στελεχώνεται από ειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό: Κοινωνική Λειτουργό Ψυχολόγο και Νομικό Σύμβουλο.
Απευθύνεται όχι μόνο πολίτες του Δήμου Καβάλας αλλά σε όλους τους κατοίκους της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας. Επιπλέον δύναται να εξυπηρετεί κατοίκους των Περιφερειακών Ενοτήτων Δράμας, Ξάνθης αλλά και οποιαδήποτε γυναίκα απευθυνθεί για βοήθεια.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο ρόλος του ψυχολόγου στα συμβουλευτικά κέντρα είναι συμβουλευτικός και όχι θεραπευτικός, αφού οι γυναίκες που απευθύνονται σε αυτά θεωρούνται εξ ορισμού επιστημονικά μη κλινικές περιπτώσεις. Σίγουρα όμως τις περισσότερες φορές στις συνεδρίες με τα περιστατικά προκύπτουν ζητήματα που ο σύμβουλος καλείται με την επιστημονική του ετοιμότητα να διαχειριστεί. Μπορεί να διακρίνει ότι υποβόσκει κάποια ψυχιατρική διαταραχή. Σε αυτή την περίπτωση και αφού βεβαιωθεί γι’ αυτό, οφείλει να κάνει την παραπομπή της συμβουλευόμενης σε αρμόδιο φορέα. Συχνά οι γυναίκες που ζουν μια κατάσταση βίας έχουν αντιδράσεις τέτοιες που στιγματίζονται από τον κοινωνικό περίγυρο ως ψυχικά άρρωστες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπισή τους.
Είναι σημαντικό να μην επιστρέψουν πίσω στο σύστημα που τις απορρίπτει, διότι αυτό θα προκαλέσει σε εκείνες ακόμα μεγαλύτερη ψυχολογική αστάθεια και απογοήτευση. Τροχοπέδη επιπλέον σε κάθε συμβουλευτική παρέμβαση είναι το γεγονός ότι τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου είναι εξαιρετικά δύσκολο να τροποποιηθούν.
Όταν ολοκληρωθεί η διαχείριση του αρχικού αιτήματος, οι συνεδρίες περατώνονται . Παρόλ’ αυτά ξεκαθαρίζεται στις συμβουλευόμενες ότι η πόρτα του συμβουλευτικού κέντρου παραμένει ανοιχτή γι’ αυτές.
Οι βασικοί στόχοι της συμβουλευτικής διαδικασίας είναι:
- η ελάττωση του ψυχικού άγχους
- η ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης της συμβουλευόμενης και η βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό της, που θα της δίνει τη δυνατότητα να κτίζει πιο υγιείς σχέσεις με τους άλλους
- η αλλαγή των γνωστικών σχημάτων της συμβουλευόμενης και η αποβολή επαναλαμβανόμενων, δυσλειτουργικών μοτίβων συμπεριφοράς .
- Η ώθηση στη λήψη αποφάσεων που θα αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο
Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της συμβουλευτικής είναι η ισχυρή θέληση της ίδιας της συμβουλευόμενης. Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι να της αναδείξει τη θετική κατεύθυνση, όχι να της επιβάλλει τρόπους ζωής και πορείας. Να της προσδώσει συναισθηματική άνεση, να την αποδεχθεί άνευ όρων και να εξασφαλίσει την τήρηση της εχεμύθειας και της επιστημονικής δεοντολογίας. Να θεμελιώσει και να εδραιώσει μια σχέση εμπιστοσύνης.
Ο ψυχολόγος καλείται από την πλευρά του αφενός να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο επαγγελματικής εξουθένωσης και αφετέρου να παραμείνει αντικειμενικός και να διαχειριστεί τον ψυχολογικό φόρτο που δημιουργούν οι καταστάσεις ζωής των συμβουλευόμενων. Ουδόλως επιτρέπεται να φτάσει στο άλλο άκρο και να γίνει με τον καιρό ψυχρός στην αντιμετώπιση των περιστατικών, από συνήθεια .
Από την έναρξη λειτουργίας του έως τώρα στο Κέντρο έχουν απευθυνθεί 30 συνάνθρωποί μας από 18 έως 73 ετών, εκ των οποίων ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο ένας είναι άντρας. Τα 16 από τα 30 περιστατικά έχουν ολοκληρώσει το συμβουλευτικό κύκλο, ενώ τα 14 είναι ενεργά. Mε τον όρο ολοκλήρωση του συμβουλευτικού κύκλου εννοώ ότι αντιμετωπίστηκε η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που δημιούργησε η βία και σε κάποιες περιπτώσεις που κρίθηκε απαραίτητο, έγινε παραπομπή σε κάποια άλλη υπηρεσία.
Ένα επιπλέον στοιχείο είναι ότι οι 17 από τους 30 συμβουλευόμενους προέρχονται από χωριά του νομού Καβάλας.
Το αισιόδοξο παράδειγμα της Χ. : η Χ. ήρθε στο συμβουλευτικό κέντρο, απελπισμένη από τα αδιάκοπα περιστατικά βίας από το σύζυγό της στο σπίτι, έχοντας κάνει στο παρελθόν αρκετές απόπειρες αυτοκτονίας.
Δύο μήνες μετά, μετά από κάποιες παλινδρομήσεις και με την υποστήριξη των δύο ενήλικων παιδιών της έχει καταφέρει να μείνει σταθερή στην απόφασή της να απομακρυνθεί από τον άνθρωπο αυτό.
Πλέον κατοικεί σε ένα άλλο σπίτι και έκανε αίτηση διαζυγίου. ΄Εγινε επικοινωνία με το σύζυγό της. Ο σύζυγός της αν και στην αρχή ήταν αρνητικός και την απειλούσε πλέον έχει αποδεχτεί την κατάσταση και παρακολουθεί συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης για να καταλάβει τι τον οδήγησε σε αυτή τη συμπεριφορά.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ, Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι μονοδιάστατο και ουδόλως αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Η οικογένεια είναι ένα σύστημα και όταν νοσεί ένα μέρος του συστήματος, νοσεί και ολόκληρο. Η ψυχολογική παρέμβαση προχωρά και στην αξιολόγηση της ανάγκης των παιδιών αλλά και συντρόφων των συμβουλευόμενων για βοήθεια και υποστήριξη.
Όταν μιλάμε για βία μεταξύ δύο συντρόφων, αναφερόμαστε σε επιθετικές και καταναγκαστικές συμπεριφορές, που μπορεί να οδηγήσουν σε σωματικό τραυματισμό, ψυχολογική ή σεξουαλική κακοποίηση, καταδίωξη, αποστέρηση ή εκφοβισμό και οι οποίες διαπράττονται από τον ένα από τους δύο γονείς και έχουν ως στόχο τον έλεγχο του ενός συντρόφου από τον άλλον.
Με τον όρο έκθεση του παιδιού σε ενδοοικογενειακή βία εννοούμε το παιδί που: α) βλέπει ή ακούει ένα γονιό να βλάπτεται, να απειλείται ή και να δολοφονείται, β) βιώνει τις βραχυ-πρόθεσμες ή μακρο-πρόθεσμες συνέπειες της βίας χωρίς να είναι μάρτυρας των βίαιων δράσεων, γ) χρησιμοποιείται από το δράστη για να εκφοβίσει το ενήλικο θύμα, ή δ) εξαναγκάζεται από το δράστη να συμμετέχει στην κακοποίηση του θύματος.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι σπάνια, καθώς υπολογίζεται ότι 3.3 – 10 εκατομμύρια παιδιά ανά έτος εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία, ενώ (για να βρούμε και ένα σημείο κοινής επαφής με το θέμα της παιδικής κακοποίησης) παιδιά που εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία, με τους τρόπους που αναφέρθηκαν ανωτέρω, συχνά εμφανίζουν τις ίδιες συναισθηματικές αντιδράσεις με τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί σωματικά ή συναισθηματικά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η κακοποίηση των παιδιών είναι 15 φορές πιθανότερη σε οικογένειες όπου παρατηρούνται φαινόμενα βίας μεταξύ των συντρόφων. Επιπλέον, στο 45-63% των περιπτώσεων κακοποιημένων παιδιών, κακοποιείται και η μητέρα τους ενώ μητέρες που κακοποιούνται από τον σύντροφό τους, κακοποιούν τα παιδιά τους σε διπλάσιο ποσοστό απ’ ό, τι εκείνες που δεν υφίστανται βία.
Πείραμα Bandura Βοbo doll
Ο Bandura και η ομάδα του παρατηρούσαν τα παιδιά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού τους.
Τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει έναν ενήλικο να επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά προς την κούκλα, επέδειξαν σημαντικά περισσότερες μιμητικά επιθετικές ενέργειες προς την κούκλα από τις άλλες δύο ομάδες παιδιών.
Η ομάδα των παιδιών που παρατήρησαν ένα ενήλικο που δεν κακοποιούσε την κούκλα, έδειξαν τη λιγότερη επιθετικότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες.
Αυτή η μελέτη έδειξε ότι η επιθετικότητα αλλά και οι μη επιθετικές τάσεις μπορούν να μαθευτούν και μέσα από μοντέλα μίμησης.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία της ανατροφής ενός παιδιού μέσα σε ένα σταθερό, ασφαλές, με σαφείς ρόλους για τα μέλη του οικογενειακό περιβάλλον, μέσα στο οποίο το ίδιο θα νιώθει αποδοχή και αγάπη. Είναι σαφές ότι κάθε οικογενειακή δυσλειτουργία (μία τέτοια είναι και η βία μεταξύ των γονέων, αφού συχνά συνδυάζεται με ψυχική νόσο ενός γονέα και διάλυση της οικογένειας) συχνά οδηγεί στην εμφάνιση σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων και ψυχικών διαταραχών στο παιδί.
O AΝΔΡΑΣ ΟΧΙ ΩΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΑΛΛΑ ΩΣ ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΣ
Πάντα επιχειρείται επικοινωνία, όταν είναι εφικτό, με τους συντρόφους των συμβουλευόμενων.
Το ότι παλεύουμε εναντίον της βίας κατά των γυναικών δε σημαίνει ότι βάζουμε τους άνδρες απέναντι. Σημαίνει ότι αγωνιζόμαστε ώστε να ελαχιστοποιηθούν τέτοια φαινόμενα. Υπάρχει φυσικά και η άλλη πλευρά που ποτέ δεν πρέπει να αγνοούμε. Πολλοί άνδρες πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Δεν εννοούμε μόνο τη σωματική βία, όσο την ψυχολογική και την παραμέληση.
Και οφείλουμε να ακούμε και την άλλη πλευρά ώστε να είμαστε αντικειμενικοί.
Ένα πολύ σημαντικό εύρημα είναι ότι η ψυχολογική κακοποίηση του άνδρα πολλές φορές δεν ασκείται αποκλειστικά από τη σύζυγο αλλά και από άλλα μέλη της οικογένειας καταγωγής της. Έτσι από τους παντρεμένους άνδρες που εξετάστηκαν χωριστά το 76,8% δηλώνει ότι ψυχολογική βία δέχτηκε και από τη μητέρα, τον πατέρα ή άλλο μέλος της οικογένειας της συζύγου, ενώ συμφωνεί με αυτό το 57% των γυναικών.
Στην ψυχολογική βία που αντιμετωπίζουν οι διαζευγμένοι ή οι εν διαστάσει άνδρες περιλαμβάνεται και το σύνδρομο της γονικής αποξένωσης κατά το οποίο η γυναίκα στρέφει εναντίον του πατέρα το παιδί ή τα παιδιά τους. Στην έρευνα ( Παπάνης Ε, Η αυτοεκτίμηση των παιδιών από χωρισμένους γονείς) διεφάνη ότι αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό στις ελληνικές οικογένειες.
Οι περισσότερες μελέτες μέχρι τώρα έχουν εσφαλμένα επικεντρωθεί στις περιπτώσεις που ο άνδρας είναι αποκλειστικά θύτης ή μόνο θύμα. Η συνηθέστερη όμως περίπτωση είναι η εμφάνιση αμοιβαίας βίας στο ζευγάρι και τότε η διαχωριστική γραμμή θύτη και θύματος είναι θολή. Οι ρόλοι γίνονται συμπληρωματικοί και φαίνεται ότι υπάρχει ένα άδηλο νοσηρό συμβόλαιο μεταξύ των συντρόφων.
Είμαστε κατά της βίας γενικότερα, όχι μόνο κατά της έμφυλης βίας.
Ο στόχος είναι ένας: να καταπολεμηθεί η βία και τα δύο φύλα να κάνουν αυτό για το οποίο προορίζονται: να ζουν αρμονικά συμπληρώνοντας το ένα το άλλο.
ΔΙΚΤΥΩΣΗ
H έννοια της δικτύωσης είναι από τις σημαντικότερες διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των Συμβουλευτικών Κέντρων και των Ξενώνων Φιλοξενίας Γυναικών.
Ως εργαζόμενη σε συμβουλευτικό κέντρο θεωρώ απαραίτητη τη συνεργασία με φορείς της τοπικής κοινωνίας, για παραπομπή των περιστατικών όπου απαιτείται και ενημέρωση.
΄Εχει γίνει ήδη γνωστοποίηση της δομής του συμβουλευτικού κέντρου σε άλλες υπηρεσίες και συνεργασία με κάποιες από αυτές με στόχο την υποστήριξη των συμβουλευόμενων σε διάφορους τομείς (οικονομικά, νομικά κ.ά. ζητήματα). Επικοινωνία με συλλόγους και οργανώσεις.
Ένα τέτοιο δίκτυο θα μπορεί να αναλάβει υπεύθυνα και αποτελεσματικά δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας στο κρίσιμο ζήτημα της βίας. ΄Ηδη στο Συμβουλευτικό Κέντρο του Δήμου Καβάλας έχει σχεδιαστεί και πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα πρόγραμμα δράσεων σε συνεργασία με άλλους φορείς, με πρώτο προσανατολισμό τα σχολεία (ενημέρωση των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη βία α ανά τάξη).
Το άλλο επίπεδο της δικτύωσης, μεταξύ των συμβουλευτικών κέντρων και των Ξενώνων φιλοξενίας είναι επίσης απαραίτητο για καλή συνεργασία και κοινή γραμμή. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τους κανόνες λειτουργίας και να είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν γνώσεις και απόψεις. Να έχουν κοινά οράματα και στόχους. Είμαστε ήδη σε επικοινωνία με άλλα Συμβουλευτικά Κέντρα της χώρας. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και με τους Ξενώνες Φιλοξενίας.
Μόνο μέσω της συνεργασίας και των συντονισμένων δράσεων το όραμα για μια καλύτερη κοινωνία μπορεί να πάρει σάρκα και οστά και το σύνθημα « Δεν είσαι η μόνη, δεν είσαι μόνη» να γίνει βίωμα.
Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Επειδή διατυπώνονται κατά καιρούς αρκετά ερωτήματα σχετικά με το αν τα στελέχη του συμβουλευτικού κέντρου κινδυνεύουμε από κάποιο εξαγριωμένο συγγενή συμβουλευόμενης θέλω να ξεκαθαρίσω ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα. Υπάρχει εξάλλου άμεση διασύνδεση με την αστυνομία. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις επιχειρείται επικοινωνία με το συγγενικό περιβάλλον των συμβουλευόμενων και πολλές φορές ακόμα και με τον ίδιο το φερόμενο ως δράστη της κακοποίησης, όπως προαναφέρθηκε. Δεν πρέπει εξάλλου να περνάει στον κόσμο η αντίληψη ότι το εργασιακό μας περιβάλλον δεν είναι απόλυτα ασφαλές και προστατευμένο. Πρέπει τα άτομα να ενθαρρύνονται στο να απευθύνονται στο κέντρο.
Σε αυτό το σημείο θέλω να ευχαριστήσω τους φορείς και τις υπηρεσίες που βρίσκονται κοντά μας και μας υποστηρίζουν, το Δήμο Καβάλας και τις υπηρεσίες του, την Πρόνοια, το Δικηγορικό Σύλλογο, την Αστυνομική Διεύθυνση και πολλούς επαγγελματίες ιδιώτες, γιατί μας στηρίζουν έμπρακτα. Επίσης τις εκπροσώπους των γυναικείων οργανώσεων και συλλόγων που αγκάλιασαν το κέντρο. Θα ήταν παράλειψη να λησμονήσω να αναφερθώ στα άλλα δύο στελέχη του συμβουλευτικού κέντρου, την κοινωνική λειτουργό κ. Στεφανία Μιλτσακάκη και το νομικό σύμβουλο κ. Αθανάσιο Δέλιο, που έχουν καταλυτική παρουσία, ευχαριστώντας τους από καρδιάς για την άψογη έως τώρα συνεργασία μας. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα.
Στην εποχή μας που η επικοινωνία των ανθρώπων γίνεται κυρίως μέσω διαδικτύου, το επιστημονικό προσωπικό του Συμβουλευτικού Κέντρου του Δήμου Καβάλας, στο οποίο έχω τη χαρά να ανήκω, επιλέγει την αμεσότητα στην επικοινωνία με ανθρώπους που μας εμπιστεύονται την ίδια τους τη ζωή και περιμένουν κατευθύνσεις ώστε να τη βελτιώσουν. Αυτός είναι ο πρωτεύων μας στόχος.
Η προσπάθεια για να ανακαλύψουν την κρυμμένη χαρά στη ζωή τους και να ξανακάνουν όνειρα, ο επιστημονικός μας πόθος.
Η ανάκτηση της χαμένης τους ελπίδας και το χαμόγελό τους ο οδηγός για τη μετέπειτα πορεία τους.
Τα μαθήματα ζωής που μας δίνουν αυτοί οι άνθρωποι η ηθική ικανοποίηση και το διαρκές κίνητρο να συνεχίζουμε με σεβασμό στον άνθρωπο και την αξιοπρέπειά του.
Η απόφαση κάθε ανθρώπου να βγει από τον εφιάλτη της βίας και να αλλάξει τη ζωή του αποτελεί ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ και νίκη για το άτομο, την οικογένεια και την κοινωνία.
Γι’ αυτό από τη θέση της ψυχολόγου του συμβουλευτικού κέντρου προτρέπω όλα τα άτομα που το έχουν ανάγκη και διστάζουν, τα άτομα της διπλανής μας πόρτας:
ΣΠΑΣΤΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ γιατί στην περίπτωση αυτή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟΣ!!!!".
"Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.
"Βία είναι η άσκηση σωματικής ή άλλης δύναμης, ή η χρησιμοποίηση απειλών με σκοπό την επιβολή της θέλησης κάποιου".
Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που βρίσκεται σε έξαρση στη σημερινή εποχή, υπό το βάρος των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που επικρατούν.
Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε είδους σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος του θύματος από τον πρώην ή νυν σύζυγο ή σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του, και είναι αυτή που αναφέρεται στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών(77%) που ζητούν βοήθεια.
Στατιστικά Στοιχεία για την Ελλάδα:
• 1 στις 3 γυναίκες έχουν υποστεί για κάποια περίοδο της ζωής τους βία.
• Η βία κατά των γυναικών είναι κυρίως υπόθεση ενδοοικογενειακή, καθώς το 68% των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση είναι έγγαμες.
• Το 16% των γυναικών που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι αλλοδαπές.
• Από το σύνολο των αλλοδαπών γυναικών - θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, περίπου τέσσερις στις δέκα προέρχονται από τα Βαλκάνια.
• Η αντίληψη ότι η κακοποιημένη γυναίκα είναι συνήθως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος, δεν επιβεβαιώνεται. 7 στις 10 γυναίκες - θύματα είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομική κατάσταση, καθώς 6 στις 10 γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση βρίσκονται σε μέτρια ή καλή οικονομική κατάσταση.
• Περισσότεροι από τους μισούς δράστες είναι δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ένας στους δέκα εκ των δραστών είναι άνεργος.
Είναι καθήκον της κοινωνίας να αναδείξει ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση αλλά ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα. Η άσκηση βίας κατά των γυναικών παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και στη χώρα μας αναγνωρίζεται και τιμωρείται ως έγκλημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων λειτουργεί την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 από το 2010 σε 24ωρη βάση παρέχοντας ψυχοκοινωνική στήριξη σε γυναίκες-θύματα βίας, στην οποία όμως φτάνει μικρό μόνο μέρος των περιστατικών, τα οποία αφορούν ενδοοικογενειακή βία. Έχουμε ενδείξεις ότι πολύ περισσότερα είναι τα τραγικά περιστατικά γυναικών που υφίστανται κακοποίηση, ακόμη και καθημερινά, αλλά δεν φτάνουν ποτέ στο σημείο της καταγγελίας.
Επιπλέον, έχει σχεδιάσει και προχωρήσει στην ίδρυση δομών για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Πρόκειται για 25 Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών και 19 Ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους, στις Περιφέρειες και σε μεγάλους Δήμους όλης της χώρας.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ
Oι ψυχολογικές συνέπειες της βίας αναφέρονται από τις γυναίκες ως πιο σημαντικές ακόμα και από τις σωματικές. ΄Οσο πιο σοβαρή είναι η κακοποίηση, έρευνες έχουν δείξει ότι τόσο σοβαρότερα και εντονότερα είναι τα συμπτώματα, που είναι τα εξής:
- τάση προς τον αλκοολισμό
- τάσεις αυτοκτονίας
- κατάθλιψη (το 70 % έστω και ελαφριάς μορφής και άλλες ψυχικές διαταραχές (1 στις 5 γυναίκες που κακοποιούνται εμφανίζει κάποια ψυχική διαταραχή)
- διαταραχές ύπνου
- έντονες εικόνες και μνήμες από τα συμβάντα κακοποίησης (μετατραυματική διαταραχή)
- διαρκής αίσθηση κινδύνου
- άγχος
- διαρκές αίσθημα αβοηθησίας (μαθημένη ανημποριά)
- ενοχικό σύνδρομο για ό,τι συμβαίνει.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Το ερώτημα γιατί μια γυναίκα αποδέχεται στη σχέση της κακοποίηση έχει γίνει αντικείμενο πολλών ερευνών.
Δύο θεωρητικές προσεγγίσεις κυριαρχούν στη διερεύνηση του θέματος αυτού:
- Η πρώτη εστιάζει στις ψυχολογικές επιπτώσεις της κακοποίησης που δίνουν στη γυναίκα χαρακτήρα θύματος (Walker and Browne, 1985). Προοδευτικά η γυναίκα παίρνει απόφαση ότι η κατάσταση που ζει είναι μη αναστρέψιμη και παραδίνεται στο φαύλο αυτό κύκλο. Επειδή δημιουργείται σχέση εξάρτησης με το σύντροφο, παραμένει παθητική και εναποθέτει τις ελπίδες της στη δική του παρά στη δική της αλλαγή.
- Η δεύτερη προσέγγιση υποστηρίζει ότι η γυναίκα που παραμένει στη σχέση κακοποίησης συνεκτιμώντας τους κινδύνους που εμπεριέχει η απόφαση της να φύγει η να παραμείνει στο σπίτι αναπτύσσει τεχνικές επιβίωσης και προστασίας εκείνης και των παιδιών της όταν υπάρχουν. (Gondolf and Fischer,1988, harway, 1993).H προσέγγιση αυτή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους εξωτερικούς παράγοντες (κοινωνικούς, οικονομικούς, διαπροσωπικούς, πολιτισμικούς οι οποίοι κρατούν τη γυναίκα σε σχέση κακοποίησης. Οικονομική εξάρτηση από το σύζυγο, στιγματισμός από την κοινωνία, ενοχικό σύνδρομο στέρησης του πατέρα από τα παιδιά, ανησυχία για το μέλλον των παιδιών, δυσκολία εύρεσης εργασίας, έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, φόβος εκδίκησης από το σύντροφο.
Είναι σημαντικό ότι όλο και μεγαλύτερος γίνεται ο αριθμός των γυναικών που αποφασίζουν να σπάσουν τη σιωπή και να ζητήσουν βοήθεια. Αυτό είναι το πρώτο και σημαντικό βήμα. Η μετέπειτα πορεία είναι σίγουρα δύσκολη. Συνήθως δεν είναι σταθερή και γραμμική. Παρατηρείται παλινδρόμηση, επιστροφή στο νοσηρό περιβάλλον και ο κύκλος της βίας επαναλαμβάνεται.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ
Από τις 3 Ιουνίου 2013 ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας στο Δήμο Καβάλας.
Παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες σε γυναίκες, όπως:
• Συμβουλευτική και Ψυχοκοινωνική στήριξη σε θύματα βίας
• Παραπομπή σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες
• Πρόληψη ενδοοικογενειακής βίας σε ομαδικό, οικογενειακό και ατομικό επίπεδο
• Παροχή υποστήριξης για ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοεικόνας.
• Νομική Συμβουλευτική
• Ενημέρωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα
• Υποστήριξη στην εύρεση εργασίας
Το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών στελεχώνεται από ειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό: Κοινωνική Λειτουργό Ψυχολόγο και Νομικό Σύμβουλο.
Απευθύνεται όχι μόνο πολίτες του Δήμου Καβάλας αλλά σε όλους τους κατοίκους της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας. Επιπλέον δύναται να εξυπηρετεί κατοίκους των Περιφερειακών Ενοτήτων Δράμας, Ξάνθης αλλά και οποιαδήποτε γυναίκα απευθυνθεί για βοήθεια.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο ρόλος του ψυχολόγου στα συμβουλευτικά κέντρα είναι συμβουλευτικός και όχι θεραπευτικός, αφού οι γυναίκες που απευθύνονται σε αυτά θεωρούνται εξ ορισμού επιστημονικά μη κλινικές περιπτώσεις. Σίγουρα όμως τις περισσότερες φορές στις συνεδρίες με τα περιστατικά προκύπτουν ζητήματα που ο σύμβουλος καλείται με την επιστημονική του ετοιμότητα να διαχειριστεί. Μπορεί να διακρίνει ότι υποβόσκει κάποια ψυχιατρική διαταραχή. Σε αυτή την περίπτωση και αφού βεβαιωθεί γι’ αυτό, οφείλει να κάνει την παραπομπή της συμβουλευόμενης σε αρμόδιο φορέα. Συχνά οι γυναίκες που ζουν μια κατάσταση βίας έχουν αντιδράσεις τέτοιες που στιγματίζονται από τον κοινωνικό περίγυρο ως ψυχικά άρρωστες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπισή τους.
Είναι σημαντικό να μην επιστρέψουν πίσω στο σύστημα που τις απορρίπτει, διότι αυτό θα προκαλέσει σε εκείνες ακόμα μεγαλύτερη ψυχολογική αστάθεια και απογοήτευση. Τροχοπέδη επιπλέον σε κάθε συμβουλευτική παρέμβαση είναι το γεγονός ότι τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου είναι εξαιρετικά δύσκολο να τροποποιηθούν.
Όταν ολοκληρωθεί η διαχείριση του αρχικού αιτήματος, οι συνεδρίες περατώνονται . Παρόλ’ αυτά ξεκαθαρίζεται στις συμβουλευόμενες ότι η πόρτα του συμβουλευτικού κέντρου παραμένει ανοιχτή γι’ αυτές.
Οι βασικοί στόχοι της συμβουλευτικής διαδικασίας είναι:
- η ελάττωση του ψυχικού άγχους
- η ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης της συμβουλευόμενης και η βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό της, που θα της δίνει τη δυνατότητα να κτίζει πιο υγιείς σχέσεις με τους άλλους
- η αλλαγή των γνωστικών σχημάτων της συμβουλευόμενης και η αποβολή επαναλαμβανόμενων, δυσλειτουργικών μοτίβων συμπεριφοράς .
- Η ώθηση στη λήψη αποφάσεων που θα αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο
Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της συμβουλευτικής είναι η ισχυρή θέληση της ίδιας της συμβουλευόμενης. Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι να της αναδείξει τη θετική κατεύθυνση, όχι να της επιβάλλει τρόπους ζωής και πορείας. Να της προσδώσει συναισθηματική άνεση, να την αποδεχθεί άνευ όρων και να εξασφαλίσει την τήρηση της εχεμύθειας και της επιστημονικής δεοντολογίας. Να θεμελιώσει και να εδραιώσει μια σχέση εμπιστοσύνης.
Ο ψυχολόγος καλείται από την πλευρά του αφενός να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο επαγγελματικής εξουθένωσης και αφετέρου να παραμείνει αντικειμενικός και να διαχειριστεί τον ψυχολογικό φόρτο που δημιουργούν οι καταστάσεις ζωής των συμβουλευόμενων. Ουδόλως επιτρέπεται να φτάσει στο άλλο άκρο και να γίνει με τον καιρό ψυχρός στην αντιμετώπιση των περιστατικών, από συνήθεια .
Από την έναρξη λειτουργίας του έως τώρα στο Κέντρο έχουν απευθυνθεί 30 συνάνθρωποί μας από 18 έως 73 ετών, εκ των οποίων ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο ένας είναι άντρας. Τα 16 από τα 30 περιστατικά έχουν ολοκληρώσει το συμβουλευτικό κύκλο, ενώ τα 14 είναι ενεργά. Mε τον όρο ολοκλήρωση του συμβουλευτικού κύκλου εννοώ ότι αντιμετωπίστηκε η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που δημιούργησε η βία και σε κάποιες περιπτώσεις που κρίθηκε απαραίτητο, έγινε παραπομπή σε κάποια άλλη υπηρεσία.
Ένα επιπλέον στοιχείο είναι ότι οι 17 από τους 30 συμβουλευόμενους προέρχονται από χωριά του νομού Καβάλας.
Το αισιόδοξο παράδειγμα της Χ. : η Χ. ήρθε στο συμβουλευτικό κέντρο, απελπισμένη από τα αδιάκοπα περιστατικά βίας από το σύζυγό της στο σπίτι, έχοντας κάνει στο παρελθόν αρκετές απόπειρες αυτοκτονίας.
Δύο μήνες μετά, μετά από κάποιες παλινδρομήσεις και με την υποστήριξη των δύο ενήλικων παιδιών της έχει καταφέρει να μείνει σταθερή στην απόφασή της να απομακρυνθεί από τον άνθρωπο αυτό.
Πλέον κατοικεί σε ένα άλλο σπίτι και έκανε αίτηση διαζυγίου. ΄Εγινε επικοινωνία με το σύζυγό της. Ο σύζυγός της αν και στην αρχή ήταν αρνητικός και την απειλούσε πλέον έχει αποδεχτεί την κατάσταση και παρακολουθεί συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης για να καταλάβει τι τον οδήγησε σε αυτή τη συμπεριφορά.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ, Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι μονοδιάστατο και ουδόλως αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Η οικογένεια είναι ένα σύστημα και όταν νοσεί ένα μέρος του συστήματος, νοσεί και ολόκληρο. Η ψυχολογική παρέμβαση προχωρά και στην αξιολόγηση της ανάγκης των παιδιών αλλά και συντρόφων των συμβουλευόμενων για βοήθεια και υποστήριξη.
Όταν μιλάμε για βία μεταξύ δύο συντρόφων, αναφερόμαστε σε επιθετικές και καταναγκαστικές συμπεριφορές, που μπορεί να οδηγήσουν σε σωματικό τραυματισμό, ψυχολογική ή σεξουαλική κακοποίηση, καταδίωξη, αποστέρηση ή εκφοβισμό και οι οποίες διαπράττονται από τον ένα από τους δύο γονείς και έχουν ως στόχο τον έλεγχο του ενός συντρόφου από τον άλλον.
Με τον όρο έκθεση του παιδιού σε ενδοοικογενειακή βία εννοούμε το παιδί που: α) βλέπει ή ακούει ένα γονιό να βλάπτεται, να απειλείται ή και να δολοφονείται, β) βιώνει τις βραχυ-πρόθεσμες ή μακρο-πρόθεσμες συνέπειες της βίας χωρίς να είναι μάρτυρας των βίαιων δράσεων, γ) χρησιμοποιείται από το δράστη για να εκφοβίσει το ενήλικο θύμα, ή δ) εξαναγκάζεται από το δράστη να συμμετέχει στην κακοποίηση του θύματος.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι σπάνια, καθώς υπολογίζεται ότι 3.3 – 10 εκατομμύρια παιδιά ανά έτος εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία, ενώ (για να βρούμε και ένα σημείο κοινής επαφής με το θέμα της παιδικής κακοποίησης) παιδιά που εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία, με τους τρόπους που αναφέρθηκαν ανωτέρω, συχνά εμφανίζουν τις ίδιες συναισθηματικές αντιδράσεις με τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί σωματικά ή συναισθηματικά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η κακοποίηση των παιδιών είναι 15 φορές πιθανότερη σε οικογένειες όπου παρατηρούνται φαινόμενα βίας μεταξύ των συντρόφων. Επιπλέον, στο 45-63% των περιπτώσεων κακοποιημένων παιδιών, κακοποιείται και η μητέρα τους ενώ μητέρες που κακοποιούνται από τον σύντροφό τους, κακοποιούν τα παιδιά τους σε διπλάσιο ποσοστό απ’ ό, τι εκείνες που δεν υφίστανται βία.
Πείραμα Bandura Βοbo doll
Ο Bandura και η ομάδα του παρατηρούσαν τα παιδιά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού τους.
Τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει έναν ενήλικο να επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά προς την κούκλα, επέδειξαν σημαντικά περισσότερες μιμητικά επιθετικές ενέργειες προς την κούκλα από τις άλλες δύο ομάδες παιδιών.
Η ομάδα των παιδιών που παρατήρησαν ένα ενήλικο που δεν κακοποιούσε την κούκλα, έδειξαν τη λιγότερη επιθετικότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες.
Αυτή η μελέτη έδειξε ότι η επιθετικότητα αλλά και οι μη επιθετικές τάσεις μπορούν να μαθευτούν και μέσα από μοντέλα μίμησης.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία της ανατροφής ενός παιδιού μέσα σε ένα σταθερό, ασφαλές, με σαφείς ρόλους για τα μέλη του οικογενειακό περιβάλλον, μέσα στο οποίο το ίδιο θα νιώθει αποδοχή και αγάπη. Είναι σαφές ότι κάθε οικογενειακή δυσλειτουργία (μία τέτοια είναι και η βία μεταξύ των γονέων, αφού συχνά συνδυάζεται με ψυχική νόσο ενός γονέα και διάλυση της οικογένειας) συχνά οδηγεί στην εμφάνιση σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων και ψυχικών διαταραχών στο παιδί.
O AΝΔΡΑΣ ΟΧΙ ΩΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΑΛΛΑ ΩΣ ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΣ
Πάντα επιχειρείται επικοινωνία, όταν είναι εφικτό, με τους συντρόφους των συμβουλευόμενων.
Το ότι παλεύουμε εναντίον της βίας κατά των γυναικών δε σημαίνει ότι βάζουμε τους άνδρες απέναντι. Σημαίνει ότι αγωνιζόμαστε ώστε να ελαχιστοποιηθούν τέτοια φαινόμενα. Υπάρχει φυσικά και η άλλη πλευρά που ποτέ δεν πρέπει να αγνοούμε. Πολλοί άνδρες πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Δεν εννοούμε μόνο τη σωματική βία, όσο την ψυχολογική και την παραμέληση.
Και οφείλουμε να ακούμε και την άλλη πλευρά ώστε να είμαστε αντικειμενικοί.
Ένα πολύ σημαντικό εύρημα είναι ότι η ψυχολογική κακοποίηση του άνδρα πολλές φορές δεν ασκείται αποκλειστικά από τη σύζυγο αλλά και από άλλα μέλη της οικογένειας καταγωγής της. Έτσι από τους παντρεμένους άνδρες που εξετάστηκαν χωριστά το 76,8% δηλώνει ότι ψυχολογική βία δέχτηκε και από τη μητέρα, τον πατέρα ή άλλο μέλος της οικογένειας της συζύγου, ενώ συμφωνεί με αυτό το 57% των γυναικών.
Στην ψυχολογική βία που αντιμετωπίζουν οι διαζευγμένοι ή οι εν διαστάσει άνδρες περιλαμβάνεται και το σύνδρομο της γονικής αποξένωσης κατά το οποίο η γυναίκα στρέφει εναντίον του πατέρα το παιδί ή τα παιδιά τους. Στην έρευνα ( Παπάνης Ε, Η αυτοεκτίμηση των παιδιών από χωρισμένους γονείς) διεφάνη ότι αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό στις ελληνικές οικογένειες.
Οι περισσότερες μελέτες μέχρι τώρα έχουν εσφαλμένα επικεντρωθεί στις περιπτώσεις που ο άνδρας είναι αποκλειστικά θύτης ή μόνο θύμα. Η συνηθέστερη όμως περίπτωση είναι η εμφάνιση αμοιβαίας βίας στο ζευγάρι και τότε η διαχωριστική γραμμή θύτη και θύματος είναι θολή. Οι ρόλοι γίνονται συμπληρωματικοί και φαίνεται ότι υπάρχει ένα άδηλο νοσηρό συμβόλαιο μεταξύ των συντρόφων.
Είμαστε κατά της βίας γενικότερα, όχι μόνο κατά της έμφυλης βίας.
Ο στόχος είναι ένας: να καταπολεμηθεί η βία και τα δύο φύλα να κάνουν αυτό για το οποίο προορίζονται: να ζουν αρμονικά συμπληρώνοντας το ένα το άλλο.
ΔΙΚΤΥΩΣΗ
H έννοια της δικτύωσης είναι από τις σημαντικότερες διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των Συμβουλευτικών Κέντρων και των Ξενώνων Φιλοξενίας Γυναικών.
Ως εργαζόμενη σε συμβουλευτικό κέντρο θεωρώ απαραίτητη τη συνεργασία με φορείς της τοπικής κοινωνίας, για παραπομπή των περιστατικών όπου απαιτείται και ενημέρωση.
΄Εχει γίνει ήδη γνωστοποίηση της δομής του συμβουλευτικού κέντρου σε άλλες υπηρεσίες και συνεργασία με κάποιες από αυτές με στόχο την υποστήριξη των συμβουλευόμενων σε διάφορους τομείς (οικονομικά, νομικά κ.ά. ζητήματα). Επικοινωνία με συλλόγους και οργανώσεις.
Ένα τέτοιο δίκτυο θα μπορεί να αναλάβει υπεύθυνα και αποτελεσματικά δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας στο κρίσιμο ζήτημα της βίας. ΄Ηδη στο Συμβουλευτικό Κέντρο του Δήμου Καβάλας έχει σχεδιαστεί και πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα πρόγραμμα δράσεων σε συνεργασία με άλλους φορείς, με πρώτο προσανατολισμό τα σχολεία (ενημέρωση των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη βία α ανά τάξη).
Το άλλο επίπεδο της δικτύωσης, μεταξύ των συμβουλευτικών κέντρων και των Ξενώνων φιλοξενίας είναι επίσης απαραίτητο για καλή συνεργασία και κοινή γραμμή. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τους κανόνες λειτουργίας και να είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν γνώσεις και απόψεις. Να έχουν κοινά οράματα και στόχους. Είμαστε ήδη σε επικοινωνία με άλλα Συμβουλευτικά Κέντρα της χώρας. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και με τους Ξενώνες Φιλοξενίας.
Μόνο μέσω της συνεργασίας και των συντονισμένων δράσεων το όραμα για μια καλύτερη κοινωνία μπορεί να πάρει σάρκα και οστά και το σύνθημα « Δεν είσαι η μόνη, δεν είσαι μόνη» να γίνει βίωμα.
Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Επειδή διατυπώνονται κατά καιρούς αρκετά ερωτήματα σχετικά με το αν τα στελέχη του συμβουλευτικού κέντρου κινδυνεύουμε από κάποιο εξαγριωμένο συγγενή συμβουλευόμενης θέλω να ξεκαθαρίσω ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα. Υπάρχει εξάλλου άμεση διασύνδεση με την αστυνομία. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις επιχειρείται επικοινωνία με το συγγενικό περιβάλλον των συμβουλευόμενων και πολλές φορές ακόμα και με τον ίδιο το φερόμενο ως δράστη της κακοποίησης, όπως προαναφέρθηκε. Δεν πρέπει εξάλλου να περνάει στον κόσμο η αντίληψη ότι το εργασιακό μας περιβάλλον δεν είναι απόλυτα ασφαλές και προστατευμένο. Πρέπει τα άτομα να ενθαρρύνονται στο να απευθύνονται στο κέντρο.
Σε αυτό το σημείο θέλω να ευχαριστήσω τους φορείς και τις υπηρεσίες που βρίσκονται κοντά μας και μας υποστηρίζουν, το Δήμο Καβάλας και τις υπηρεσίες του, την Πρόνοια, το Δικηγορικό Σύλλογο, την Αστυνομική Διεύθυνση και πολλούς επαγγελματίες ιδιώτες, γιατί μας στηρίζουν έμπρακτα. Επίσης τις εκπροσώπους των γυναικείων οργανώσεων και συλλόγων που αγκάλιασαν το κέντρο. Θα ήταν παράλειψη να λησμονήσω να αναφερθώ στα άλλα δύο στελέχη του συμβουλευτικού κέντρου, την κοινωνική λειτουργό κ. Στεφανία Μιλτσακάκη και το νομικό σύμβουλο κ. Αθανάσιο Δέλιο, που έχουν καταλυτική παρουσία, ευχαριστώντας τους από καρδιάς για την άψογη έως τώρα συνεργασία μας. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα.
Στην εποχή μας που η επικοινωνία των ανθρώπων γίνεται κυρίως μέσω διαδικτύου, το επιστημονικό προσωπικό του Συμβουλευτικού Κέντρου του Δήμου Καβάλας, στο οποίο έχω τη χαρά να ανήκω, επιλέγει την αμεσότητα στην επικοινωνία με ανθρώπους που μας εμπιστεύονται την ίδια τους τη ζωή και περιμένουν κατευθύνσεις ώστε να τη βελτιώσουν. Αυτός είναι ο πρωτεύων μας στόχος.
Η προσπάθεια για να ανακαλύψουν την κρυμμένη χαρά στη ζωή τους και να ξανακάνουν όνειρα, ο επιστημονικός μας πόθος.
Η ανάκτηση της χαμένης τους ελπίδας και το χαμόγελό τους ο οδηγός για τη μετέπειτα πορεία τους.
Τα μαθήματα ζωής που μας δίνουν αυτοί οι άνθρωποι η ηθική ικανοποίηση και το διαρκές κίνητρο να συνεχίζουμε με σεβασμό στον άνθρωπο και την αξιοπρέπειά του.
Η απόφαση κάθε ανθρώπου να βγει από τον εφιάλτη της βίας και να αλλάξει τη ζωή του αποτελεί ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ και νίκη για το άτομο, την οικογένεια και την κοινωνία.
Γι’ αυτό από τη θέση της ψυχολόγου του συμβουλευτικού κέντρου προτρέπω όλα τα άτομα που το έχουν ανάγκη και διστάζουν, τα άτομα της διπλανής μας πόρτας:
ΣΠΑΣΤΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ γιατί στην περίπτωση αυτή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟΣ!!!!".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου