Παρασκευή 6 Ιουνίου 2008

Εικονική μείωση της ανεργίας στη Βόρεια Ελλάδα - Τα κονδύλια της ΕΕ δεν βοήθησαν την ανταγωνιστικότητα

Αμφισβητούμενα είναι τα αποτελέσματα από την πορεία εφαρμογής της στρατηγικής της Λισσαβόνας στη Βόρειο Ελλάδα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αύξηση της απασχόλησης αλλά και την αποδοτικότητα των κονδυλίων που διατίθενται μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων.
Αυτή η εκτίμηση επιβεβαιώνεται από την απάντηση του καθ' ύλην αρμόδιου Επιτρόπου, B. Σπίντλα, σε ερώτηση που κατέθεσε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ευρωβουλευτής του ΠAΣOK, Μαίρη Ματσούκα.
Ο ευρωπαίος Επίτροπος, στην απάντησή του, επαναλαμβάνει τη διαπίστωση για την ύπαρξη στην Ελλάδα μεγάλων περιφερειακών αποκλίσεων στην απασχόληση, την ανεργία, την παραγωγικότητα της εργασίας, το επίπεδο εκπαίδευσης και την πρόσβαση των νέων στην αγορά εργασίας. Υποδεικνύει την προοπτική που ανοίγουν οι παρεμβάσεις μέσω του ειδικού περιφερειακού προγράμματος, την περίοδο 2007-2013, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 3,265 δις ευρώ και απαριθμεί τις ενισχύσεις από τις παρεμβάσεις που έγιναν στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Προγραμμάτων την περίοδο 2000-2006.
Σε ό,τι αφορά το επιχειρησιακό πρόγραμμα "Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση" παραπέμπει στις επίσημες εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες τουλάχιστον 15.717 άτομα επωφελήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στις τέσσερις περιφέρειες. Ωστόσο, ο κ. Σπίντλα αναγνωρίζει ότι ως προς το επιχειρησιακό πρόγραμμα "Ανταγωνιστικότητα" δεν είναι διαθέσιμος ούτε ο συνολικός αριθμός των ατόμων που ωφελήθηκαν ούτε ο ακριβής αριθμός των ωφελουμένων.
Βεβαίως, για τη στατιστική απεικόνιση της ανεργίας, την περίοδο 1990-2006, παραπέμπει στα στοιχεία της Eurostat από τα οποία προκύπτει μείωση του ποσοστού. Επίσης, υπενθυμίζει τη συμφωνία Ελλάδας και υπηρεσιών της Επιτροπής για τη γεωγραφική προτεραιότητα που θα έχει η Θεσσαλονίκη την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, κάνοντας ειδική μνεία στη συμμετοχή των Διαρθρωτικών Ταμείων σε μία πιλοτική πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη.
"Το ποσοστό της ανεργίας στις περιοχές που επλήγησαν από την αποβιομηχάνιση φαίνεται να έχει μειωθεί. Αλλά γνωρίζουμε καλά ότι σε αυτό έχει συμβάλει η εκτεταμένη χρήση των προγραμμάτων τύπου stage, που στις περισσότερες περιπτώσεις λειτουργούν ως προνοιακά βοηθήματα και δεν επηρεάζουν τις αρνητικές τάσεις στην αγορά εργασίας" δήλωσε η κ. Μ. Ματσούκα. «Και το χειρότερο, δεν έχουμε μία επίσημη και πειστική αξιολόγηση από την ελληνική κυβέρνηση, για την αποτελεσματικότητα σε βάθος χρόνου της χρήσης των κονδυλίων που δαπανώνται μέσα από επιχειρησιακά προγράμματα για την αύξηση της απασχόλησης στη Βόρειο Ελλάδα και την Ήπειρο" κατέληξε η κ. Μ. Ματσούκα.


Ακολουθεί αναλυτικά η γραπτή ερώτηση προς την Επιτροπή και η απάντηση του Επιτρόπου.


Θέμα: Εξέλιξη και επιπτώσεις της εφαρμογής της στρατηγικής της Λισαβόνας στη Βόρεια Ελλάδα

Σε σχετική απάντησή της, σε παλαιότερη ερώτησή μου (Ε‑0261/06 - 19.2.2006), η Επιτροπή σημείωνε ότι η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ) προτίθετο να λάβει μέτρα καταπολέμησης της ιδιαίτερα υψηλής ανεργίας και της αποβιομηχάνισης που έπληττε τη Βόρειο Ελλάδα (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Μακεδονία). Μάλιστα, στην εν λόγω απάντηση, η Επιτροπή προσδιόριζε, τότε, «δέσμη εργαλείων και μέτρων που προωθούν η ΕΕ και οι ελληνικές αρχές», με σκοπό την περιφερειακή ανάπτυξη και την απασχόληση.

Δεδομένου ότι έχουν περάσει δύο χρόνια από την προηγούμενη ερώτησή μου, ερωτάται η Επιτροπή εάν διαθέτει στοιχεία για την εξέλιξη της απασχόλησης, της ανεργίας και της ανάπτυξης στη Βόρειο Ελλάδα και εάν και κατά πόσο έχει αποδώσει η «δέσμη εργαλείων και μέτρων»· επιπρόσθετα, εάν διατίθενται στοιχεία για την πορεία της εφαρμογής της στρατηγικής της Λισαβόνας στη Βόρειο Ελλάδα.

Aπάντηση του κ. Špidla
εξ ονόματος της Επιτροπής
(2.6.2008)

Όπως προβλέπεται στην ατζέντα για την "Ανάπτυξη και την Απασχόληση", η Ελλάδα υποβάλλει στοιχεία για την υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ) μέσω ετήσιων εκθέσεων. Το ελληνικό ΕΠΜ περιλαμβάνει πολιτικές που καλύπτουν τους ακόλουθους τομείς: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στους τομείς των δημόσιων οικονομικών, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της διά βίου μάθησης.

Η τελευταία έκθεση που υποβλήθηκε τον Οκτώβριο του 2007 θέτει φιλόδοξους στόχους για τα ποσοστά συνολικής απασχόλησης (62,5%) και συνολικής ανεργίας (8,4%) για το έτος 2008, καθώς και για τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση (5% του ΑΕγχΠ έως το 2008). Ωστόσο, τα στοιχεία που υποβάλλονται σχετικά με την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας δεν περιέχουν ανάλυση κατά περιφέρειες.

Όσον αφορά το ειδικότερο ζήτημα που θέτει ο αξιότιμος βουλευτής σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης της αγοράς εργασίας στη Βόρεια Ελλάδα, από τα στοιχεία της Eurostat προκύπτει ότι τα ποσοστά ανεργίας στις τρεις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας έχουν μειωθεί. Την περίοδο 1999-2006 τα ποσοστά εξελίχθηκαν ως εξής:

Ποσοστά ανεργίας σε επίπεδο 1 και 2 της NUTS (Oνοματολογία Εδαφικών Στατιστικών Μονάδων) σε συγκεκριμένες ελληνικές περιφέρειες:


Πηγή: Eurostat (2008)

Όσον αφορά τα παραδείγματα εργαλείων και μέτρων που προώθησαν η ΕΕ και οι ελληνικές αρχές για την καλύτερη αντιμετώπιση της προαναφερόμενης κατάστασης, τα οποία απαριθμούνταν στην απάντηση της Επιτροπής στη γραπτή απάντηση E-0261/06[1], η Επιτροπή επιθυμεί να σημειώσει τα εξής:

Κατ' αρχάς, στην εν λόγω απάντηση η Επιτροπή έκανε μνεία της συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και των υπηρεσιών της Επιτροπής, με βάση την οποία η Θεσσαλονίκη, ο σημαντικός αυτός νομός της Βόρειας Ελλάδας, θα έχει γεωγραφική προτεραιότητα την επόμενη περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Ήδη την περίοδο 2000-2006, τα Διαρθρωτικά Ταμεία είχαν συμμετάσχει σε μια πιλοτική πρωτοβουλία με την ονομασία «Θεσσαλονίκη - πόλος καινοτομίας». Παρόλο που η πρόοδος του προγράμματος ήταν αργή λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα του, ένας όμιλος που έτυχε στήριξης στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής σημείωσε μεγάλη επιτυχία και αναμένεται να προσφέρει την απαραίτητη βάση και να δώσει την αναγκαία ώθηση στο πλαίσιο της επόμενης περιόδου προγραμματισμού.

Στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2000-2006 των Διαρθρωτικών Ταμείων, έλαβαν ενίσχυση ορισμένες παρεμβάσεις σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια, που επιλεκτικά τις ανέφερε η Επιτροπή στην απάντηση που έδωσε στην προηγούμενη γραπτή ερώτηση E-0261/06 του αξιότιμου βουλευτή, διευκρινίζοντας ότι η απαρίθμηση αυτή δεν ήταν εξαντλητική.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων κατά την περίοδο 2000-2006, μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες ολοκληρωμένες ενισχύσεις στις περιφέρειες: τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης (ΤΠΑ), ολοκληρωμένες δράσεις αστικής ανάπτυξης και ολοκληρωμένες δράσεις για ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό, η συμμετοχή στην απασχόληση επιτυγχάνεται μέσω των ακόλουθων δράσεων: ενίσχυση εργοδοτών για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, χρηματοδότηση νέων επαγγελματιών (ΧΝΕ) και απόκτηση εργασιακής εμπειρίας (πρακτική άσκηση). Σύμφωνα με τα στοιχεία που έλαβαν οι ελληνικές αρχές, έως τον Απρίλιο του 2008, στην περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, είχε διατεθεί ποσό ύψους 4.101.747 ευρώ για τη στήριξη της απασχόλησης. Από το ποσό αυτό 2.947.590 ευρώ διατέθηκαν για την ενίσχυση τοπικών πρωτοβουλιών απασχόλησης. Στην περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας έχουν εκταμιευθεί μέχρι στιγμής 6.686.363 ευρώ (συνολικός προϋπολογισμός), από τα οποία 4.169.599 ευρώ αφορούν τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης. Στην περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας έχουν μέχρι στιγμής εκταμιευθεί 2.634.456 ευρώ, από τα οποία 1.993.555 ευρώ αφορούν τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης, και τέλος, στο πλαίσιο του περιφερειακού προγράμματος για την Ήπειρο, έχουν εκταμιευθεί 4.639.967 ευρώ από τα οποία 4.356.055 αφορούν τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης.

Οι ελληνικές αρχές εκτιμούν ότι, σύμφωνα με το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση» 2000-2006, που χρηματοδοτήθηκε κατά κύριο λόγο από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), 15.717 άτομα επωφελήθηκαν από δράσεις που προωθούν την απασχόληση στις τέσσερις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας, και συγκεκριμένα στην ΄Ηπειρο, στην Κεντρική Μακεδονία, στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη και στη Δυτική Μακεδονία. Δεν είναι ακόμη διαθέσιμος ο συνολικός αριθμός των ατόμων που επωφελήθηκαν μέχρι σήμερα από τις προαναφερόμενες δράσεις για όλες τις παρεμβάσεις του Διαρθρωτικού Ταμείου.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» το ΕΚΤ παρείχε στήριξη για την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων στους τομείς του τουρισμού, των υπηρεσιών, της βιομηχανίας και του εμπορίου, και της έρευνας και τεχνολογίας. Το πρόγραμμα έλαβε συνολικά από το ΕΚΤ 120 εκατομμύρια ευρώ περίπου. Ενδεικτικά, η περιφερειακή ανάλυση του προϋπολογισμού τον Απρίλιο του 2008 είχε ως εξής: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 5% των πόρων του ΕΚΤ, Κεντρική Μακεδονία 18% των πόρων, Δυτική Μακεδονία 3% των πόρων και Ήπειρος 4% των πόρων. Οι ελληνικές αρχές εκτιμούν ότι από το επιχειρησιακό πρόγραμμα επωφελήθηκαν αντίστοιχα 5.099 άτομα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, 18.871 στην Κεντρική Μακεδονία, 3.169 στη Δυτική Μακεδονία και 3.823 στην Ήπειρο. Δεν έχουν διατεθεί ακόμη συνολικά αριθμητικά στοιχεία για τη δημιουργία απασχόλησης. Ολοκληρωμένη εικόνα του αντίκτυπου των παρεμβάσεων θα διαμορφωθεί μόνο με τη διεξαγωγή εκ των υστέρων αξιολογήσεων των προγραμμάτων που υποστηρίζονται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) για την Ελλάδα[2] παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να απορροφηθούν για το σκοπό αυτό τα κονδύλια των Διαρθρωτικών Ταμείων, κατά την περίοδο 2007-2013. Εκθέτει επίσης μια στρατηγική προοπτική για την ανάδειξη των ελληνικών περιφερειών σε ελκυστικούς τόπους διαβίωσης και εργασίας. Η προοπτική αυτή θα γίνει πραγματικότητα με τη χρηματοδότηση πέντε περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και οκτώ θεματικών προγραμμάτων από το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ.

Στο ελληνικό ΕΣΠΑ περιλαμβάνεται ανάλυση των στοιχείων κατά περιφέρειες με τη μορφή αναλυτικών στατιστικών παραρτημάτων. Από τα εν λόγω παραρτήματα διαπιστώνεται η ύπαρξη μεγάλων περιφερειακών αποκλίσεων στην απασχόληση και στην ανεργία, στην παραγωγικότητα της εργασίας, στο επίπεδο εκπαίδευσης και στην πρόσβαση των νέων στην απασχόληση. Συγκεκριμένα, οι περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας, της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, της Ηπείρου, της Κεντρικής Μακεδονίας, της Ηπειρωτικής Ελλάδας και της Εύβοιας, της Δυτικής Ελλάδας και των Ιόνιων Νήσων έχουν ποσοστά ανεργίας μεγαλύτερα από το μέσο όρο.


Ειδικότερα, όσον αφορά τη Βόρεια Ελλάδα, στις 26 Οκτωβρίου 2007, η Επιτροπή ενέκρινε επιχειρησιακό πρόγραμμα για τις ελληνικές περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας, της Δυτικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης για την περίοδο 2007-2013. Tο εν λόγω επιχειρησιακό πρόγραμμα εμπίπτει στο πλαίσιο που καθορίζεται για το στόχο σύγκλισης και έχει συνολικό προϋπολογισμό περίπου 3,265 δισ. ευρώ. Η κοινοτική συνεισφορά μέσω του ΕΤΠΑ ανέρχεται σε 2,675 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι παρεμβάσεις που προβλέπονται από το εν λόγω επιχειρησιακό πρόγραμμα στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης μέσω της οικονομίας της γνώσης και της καινοτομίας, στην προώθηση βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης μέσω της ορθολογικής προστασίας του περιβάλλοντος και της διαχείρισης των φυσικών πόρων, στην ενίσχυση του ρόλου των αστικών κέντρων και στη διαπεριφερειακή οικονομική συνοχή και στην προώθηση της ψηφιακής σύγκλισης και της επιχειρηματικότητας.
[1] ΕΕ C…
[2] http://www.hellaskps.gr/programper4/files/NSRF_VERSION_GR_SFC_120307.pdf.

Δεν υπάρχουν σχόλια: