Τι αποκαλύπτουν τα κείμενα που έχει αφήσει και στα οποία μιλάει για μεγάλο ταφικό μνημείο ή πολλούς τάφους στον τύμβο Καστά
Φούντωσε και πάλι η αντιπαράθεση των αρχαιολόγων και των συναφών με την ανασκαφή ειδικοτήτων τις τελευταίες ημέρες με αφορμή, αφενός την συνέντευξη της αρχαιολόγου και εφόρου Σερρών Κατερίνας Περιστέρη στην REAL NEWS και αφετέρου με τις δηλώσεις του Ευάγγελου Καμπούρογλου ο οποίος είναι διευθυντής Αρχαιολογικών Έργων-Μελετών Γεωλογίας και Παλαιολογίας της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας και ο οποίος φαίνεται να έχει ξεκινήσει «πόλεμο» με την επικεφαλής των ανασκαφών στην Αμφίπολη, τόσο με τις δηλώσεις του στα ΜΜΕ, όσο και με την αυριανή εισήγησή του για τα ιζήματα της ανασκαφής στην 28η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Ωστόσο, πίσω από την νέα θύελλα που έχει ξεσηκώσει η ανασκαφή της Αμφίπολης, με τις κόντρες των επιστημόνων, υπάρχουν αυτά καθ’ αυτά τα ευρήματα, τα οποία βρίσκονται εκεί για να τα μελετήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, με πρώτη την κ. Περιστέρη, ώστε να διατυπώσουν ένα «αφήγημα» που να συνθέτει όλα αυτά τα διάσπαρτα στοιχεία που υπάρχουν και να καταλήγει σε ένα συμπέρασμα. Για ποια σύνθεση των στοιχείων όμως μπορούμε να μιλάμε, όταν οι βολές δεν έρχονται μόνο απ’ έξω αλλά και από το εσωτερικό της επιστημονικής ομάδας, από την οποία απουσιάζουν οι συνθήκες για συλλογική εργασία;
Η κ. Περιστέρη στις μέχρι τώρα δηλώσεις της, προσπαθεί να παρουσιάζει ως αποτέλεσμα του δικού της κόπου, φροντίδας και επιμονής τα όσα σημαντικά έχουν αποκαλυφθεί στον λόφο Καστά. Λησμονεί όμως – και γι’ αυτό είναι αναγκαίο να το υπενθυμίσουμε – ότι η δική της εργασία από το 2010 και μετά έρχεται να προστεθεί σε παλαιότερες εργασίες και μελέτες, ξεκινώντας αρχικά από τον έφορο Καβάλας Δημήτρη Λαζαρίδη και φτάνοντας μέχρι την επίσης έφορο Καβάλας Χαίδω Κουκούλη.
Ευτυχώς, υπάρχουν τα γραπτά ντοκουμέντα του αρχαιολόγου Λαζαρίδη, που δεν μπορεί να τα προσπεράσει κανείς αν θέλει να ασχοληθεί με την Αμφίπολη, μπορεί να υπάρχουν σε ορισμένα αστοχίες ή λάθη, λόγω της μερικότητας της εικόνας που μπόρεσε να διαμορφώσει, ωστόσο σε κάθε περίπτωση αποδείχθηκε ότι είναι ένας πολύ καλός οδηγός για κάθε επόμενο ερευνητή.
Τι πίστευε για τον λόφο Καστά
Κυκλοφορούν πάρα πολλές ιστορίες για το πώς έβλεπε ο Δημήτρης Λαζαρίδης τον λόφο Καστά, τόσες που κάπου μπλέκονται με τους λαϊκούς θρύλους της περιοχής, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει η αλήθεια από την υπερβολή. Που βρίσκεται η αλήθεια; Φυσικά στα γραπτά που άφησε, από το πέρασμα του από την Αμφίπολη, ο Δημήτρης Λαζαρίδης.
Από την δεκαετία του ’60, ο Δημήτρης Λαζαρίδης ξεκίνησε ανασκαφή και δοκιμαστικές τομές στον λόφο Καστά. Μάλιστα στο τεύχος ΧΡΟΝΙΚΟ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΤΟ 1965 αναφέρεται ότι έγιναν δύο τομές στον λόφο Καστά, όπου εντοπίστηκε ο τοίχος από πορόλιθο.
Μεταφέρουμε αυτούσιο του κείμενο, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1965: «2) Στην τοποθεσία με την ονομασία Κάστα, δίπλα στον λόφο 133, επάνω στο λόφο που εξερευνήθηκε πέρσι έγιναν 2 τομές των 10μ μήκος η κάθε μία, πηγαίνοντας από την περιφέρεια προς το κέντρο: Τομή Α στην Δυτική πλευρά και τομή Β στην Βόρεια πλευρά. Από τις τομές φάνηκε ότι πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο τεχνητό χωμάτινο τύμβο με στρώσεις από λεπτή άμμο σε στρώματα. Στα χώματα βρέθηκε μια μεγάλη ποσότητα από θαλασσινά κοχύλια, θραύσματα αγγείων, τμήματα κεραμικής και βότσαλα από το ποτάμι.
Στην Ανατολική μεριά της τομής Β, στα 5,80μ από την περιφέρεια του τύμβου, σε ένα βάθος 1,60μ, βρέθηκαν, ένας τάφος κάτω από πλάκες: μερικά υπόλοιπα από οστά και τεμάχια από σιδερένιο αντικείμενο, ίσως ενός μαχαιριού, ένα πετράδι από κολιέ και μια λεπίδα χαλκού.
Ανάμεσα στα θραύσματα που βρέθηκαν στις δύο τομές, το πιο ενδιαφέρον ήταν ένας σάτυρος που χρονολογείται στο τέλος του 5ου αιώνα Π.Χ.
Ανάμεσα στις δύο τομές Α και Β ανακαλύφτηκε ο περιμετρικός τοίχος του τύμβου ( σε ένα μήκος 40,80μ μεταξύ Α και Β, και σε 2μ βάθος στο νότιο μέρος της τομής Α. Στα καλύτερα διατηρημένα σημεία του έχει ύψος 0,80μ, ο οποίος είναι διαμορφωμένο από 2 επιστρώσεις. Πρόκειται οπότε για ένα τεχνητό τύμβου πολύ μεγάλων διαστάσεων (περιφέρεια 487μ περίπου και ύψος 20μ). Επίσης βρέθηκαν στα χώματα λατύπες, όπως ανακαλύφτηκαν και 2 μετρίου μεγέθους τάφοι, οπότε τα στοιχεία αυτά μας κάνουν να πιστεύουμε ότι ο τύμβος κρύβει, είτε ένα μεγάλο νεκρικό μνημείο, είτε μια σειρά από μικρούς τάφους»!!!
Νομίζουμε ότι τα παραπάνω ευρήματα και τα σχόλια που τα συνοδεύουν είναι ενδεικτικά το πόσο κοντά έφτασε ο Δημήτρης Λαζαρίδης στην αποκάλυψη του μεγάλου ταφικού μνημείου!!! Το 1972 επανήλθε πραγματοποιώντας ακόμη δύο τομές που ενίσχυσαν επιπλέον την εκτίμηση που είχε, ωστόσο ποτέ δεν μπόρεσε να προχωρήσει σε μια συστηματική ανασκαφή στο σύνολο του τύμβου Καστά γιατί δεν υπήρχαν τα αναγκαία χρήματα. Στο θέμα επανήλθε η κ. Κουκούδη το 1998 πραγματοποιώντας την διασκόπηση με την ομάδα του γεωλόγου Λάζαρου Πολυμενάκου, το πόρισμα της οποίας αποκαλύφθηκε από το «Χ» τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Στην σπάνια φωτογραφία που δημοσιεύουμε φαίνεται καθαρά ο τοίχος της περιβόλου, έτσι όπως φάνηκε ανάμεσα στις δύο τομές που πραγματοποίησε το 1965 ο Δημήτρης Λαζαρίδης.
Ωστόσο, στα στοιχεία που άφησε παρακαταθήκη για τους επόμενους ο Δημήτρης Λαζαρίδης, δεν είναι μόνο το παραπάνω υλικό, αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη. Στην μονογραφή που δημοσίευσε το 1972 με τίτλο ΑΜΦΙΠΟΛΗ – ΑΡΓΙΛΟΣ, δημοσιεύει μια σειρά από τοπογραφικά σχέδια στα οποία φαίνονται καθαρά τόσο οι δύο τομές που έκανε, όσο και η πορεία και η εκτιμούμενη διάσταση του περιβόλου στον λόφο Καστά. Τα σχέδια αυτά είναι τα παρακάτω:
Πέρα από τα παραπάνω δημοσιεύματα που απευθύνονται στους ειδικούς και ρέκτες της αρχαιολογίας και της τοπικής μας ιστορίας, υπάρχει και ένα έντυπο το οποίο είναι έκδοση του ΥΠ.ΠΟ. και του Τ.Α.Π.Α. και το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1993 και στην συνέχεια έγιναν αρκετές επανεκδόσεις, εμπλουτισμένες και με νέα στοιχεία, ενώ σήμερα έχει εξαντληθεί.
Πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο με τον τίτλο ΑΜΦΙΠΟΛΗ, στο οποίο αφιερώνονται – μεταξύ άλλων – κάποιες σελίδες στον λόφο Καστά και στα ευρήματα που υπήρχαν μέχρι εκείνη την εποχή. Σε αυτό αναφέρει με τον πλέον σαφή τρόπο ότι στο λόφο υπάρχει πέτρινος περίβολος, τον χαρακτηρίζει τεχνητό τύμβο και υπάρχει και αναφορά στα ευρήματα στην κορυφή του.
Εν τούτοις, η σημερινή έφορος αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη ήταν αυτή που συστηματοποίησε την μελέτη γύρω από τον τύμβο Καστά και με το πείσμα και την επιμονή της άρχισε από το 2010 η ανασκαφή που το καλοκαίρι του 2014 οδήγησε στην αποκάλυψη του μεγάλου ταφικού μνημείου. Η ίδια σε δηλώσεις της αφήνει να εννοηθεί ότι ο τύμβος έχει και άλλα ενδιαφέροντα να μας δώσει, κάτι που θέλουμε να πιστεύουμε είναι μια υπόσχεση για ακόμη ένα θερμό καλοκαίρι, αυτό του 2015!!!
Θεόδωρος Αν. Σπανέλης
Πηγές: Τα έντυπα που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο υπάρχουν στην βιβλιοθήκη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Καβάλας και στο Διαδίκτο.
(Πηγή: xronometro.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου