Για να μαθαίνουμε ιστορία

Στο αμερικανικό περιοδικό "Αρχαιολογία" φιλοξενήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2009 επιστολή του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μπέρκλευ της Καλιφόρνια, κ. Stephen G. Miller. Η επιστολή αυτή που μεταφράσαμε και την δημοσιεύουμε αυτούσια, εστάλη ως απάντηση σε δημοσίευμα του ίδιου περιοδικού με τίτλο "Γράμμα από την Μακεδονία" του κ. Matthew Brunwasser. Να σημειώσουμε εδώ πως η παρακάτω επιστολή έχει σημαίνουσα βαρύτητα, δεδομένου ότι, το περιοδικό "Αρχαιολογία", είναι έκδοση του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας των ΗΠΑ.

Προς τον Δ/ντή Σύνταξης του Περιοδικού Αρχαιολογία
36-36 33rd Street
Long Island City, NY 11106
ΗΠΑ

Κύριε Διευθυντά,

Διάβασα στην έκδοση του περιοδικού Ιανουαρίου/Φεβρουαρίου Αρχαιολογία, μια "Επιστολή από τη Μακεδονία", για να διαπιστώσω ότι αυτή ήταν γραμμένη από την Αρχαία Παιονία, την περιοχή βόρεια των Ορέων Βάρμους και Όρβηλο. Οι υπολογισμοί του Livy για τη δημιουργία της Ρωμαϊκής Επαρχίας της Μακεδονίας, ξεκαθαρίζουν ότι οι Παίονες, ζούσαν βορείως αυτών των ορέων (τα οποία αποτελούν σήμερα και τα γεωγραφικά σύνορα με την Ελλάδα) και νοτίως των Δαρδάνων, οι οποίοι κατοικούσαν στο σημερινό Κόσσοβο. Ο Στράβων γίνεται πιο συγκεκριμένος λέγοντας ότι, η Παιονία ήταν βορείως της Μακεδονίας και ότι ο μόνος σύνδεσμος από τη μια πλευρά στην άλλη ήταν και παραμένει η κοιλάδα του Αξιού ποταμού. Με άλλα λόγια, η περιοχή η οποία προσδιορίζεται από τον επιστολογράφο σας Matthew Brunwasser στην αναφορά του Owning Alexander, ήταν η αρχαία Παιονία.

Ενώ θεωρείται αληθές ότι αυτός ο λαός ήταν υποτελής του Φιλίππου του Β', πατέρα του Mεγάλου Αλεξάνδρου, το 359 π. Χ., δεν υπήρξε ποτέ μακεδονικό φύλο και ποτέ δεν έζησε στη Μακεδονία. Ο Δημοσθένης μας λέει ότι είχαν υποδουλωθεί από τον Φίλιππο τον Μακεδόνα, και γι' αυτόν τον λόγο είναι σαφές ότι δεν ήταν Μακεδόνες. Ο Ισοκράτης υποστηρίζει το ίδιο επιχείρημα. Όπως για παράδειγμα οι Αιγύπτιοι, οι οποίοι υποδουλώθηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο, μπορεί να κυβερνήθηκαν από τους Μακεδόνες, συμπεριλαμβανόμενης και της περίφημης Κλεοπάτρας, ποτέ δεν αποδέχθηκαν τον εαυτό τους ως Μακεδόνα και η Αίγυπτος ποτέ δεν ονομάστηκε Μακεδονία (και μέχρι σήμερα υποθέτω πως δεν έχει τεθεί από την πλευρά των Αιγυπτίων τέτοιο ζήτημα).

Σίγουρα όπως μας λέει ο Θουκυδίδης, οι Μακεδόνες είχαν καταλάβει μια στενή λωρίδα της Παιονίας, που περικλείονταν από την κοιλάδα του Αξιού Ποταμού, μέχρι το εσωτερικό της Μακεδονίας, την Πέλλα και την θάλασσα. Θα μπορούσε λοιπόν κάποιος να δεχθεί ως λογική προσέγγιση, εάν οι λαοί που κατοικούν στην σημερινή Δημοκρατία με κέντρο τα Σκόπια, επιθυμούσαν να ονομάζονται Παίονες και διεκδικούσαν την περιοχή που περιγράφει ο Θουκυδίδης..

Αλλά γιατί θα έπρεπε οι σημερινοί κάτοικοι της αρχαίας Παιονίας να αποκαλούν τον εαυτόν τους Μακεδόνες; Ο κ.. Brunwasser αναφέρεται στα επιχειρήματα των Ελλήνων, πως "αυτή η εμμονή των σκοπιανών καλλιεργεί την επιθυμία τους για ελληνικά εδάφη" επισημαίνοντας ότι "η βόρεια επαρχία της Ελλάδας ονομάζεται επίσης Μακεδονία". Πέρα από το γεγονός ότι αυτή η βόρεια επαρχία της Ελλάδας ονομάζεται για 2.500 χρόνια Μακεδονία, διαπιστώνει κανείς ότι οι ελληνικοί ισχυρισμοί είναι θεμιτοί. Για παράδειγμα, ένας χάρτης που χαράχθηκε στα Σκόπια το 1992, δείχνει καθαρά τις αξιώσεις των σκοπιανών ότι, η Μακεδονία εκτείνεται έως νοτίως του όρους Όλυμπος. Συνενώνει δηλαδή τις περιοχές της αρχαίας Παιονίας και της αρχαίας Μακεδονίας σε μια μοναδική γεωγραφική οντότητα. Η ίδια αξίωση διαπιστώνει κανείς ότι γίνεται σαφέστερη από ένα χαρτονόμισμα της "Δημοκρατίας της Μακεδονίας" το οποίο δείχνει ως ένα από τα μνημεία της χώρας, τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης. Και υπάρχουν εδώ να αναφέρουμε πολλά παρόμοια παραδείγματα τυπωμένα σε χριστουγεννιάτικες κάρτες, διαφημιστικά κλπ που δηλώνουν τις ίδιες αξιώσεις.

Ακόμη παραπέρα ο κ. Brunwasser αναφέρει με την έγκρισή του "Μακεδονικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Ερευνών" (International Herald Tribune 10/1/08), το όνομα στο οποίο αναφέρεται στις πράξεις των Αποστόλων, μια ρήση στην Καινή Διαθήκη, στην οποία ένας Μακεδόνας εμφανίζεται στον Απόστολων Παύλο και τον παρακαλεί: "Έλα στην Μακεδονία και βοήθησέ μας". Αλλά σε ποιά Μακεδονία πήγε ο Απόστολος Παύλος; Στη Νεάπολη της Καβάλας, στους Φίλιππους, την Αμφίπολη, στην Απολλωνία, στη Θεσσαλονίκη και στην Βέροια. Τι αξίωση είναι αυτή που προβάλει ένα σκοπιανό ινστιτούτο που έχει την έδρα του στα Σκόπια, το οποίο αναφέρεται σε ένα ταξίδι σε αυτήν την περιοχή που ήταν η αρχαία Μακεδονία και είναι η βόρεια επαρχία της Ελλάδας;

Αναρωτιέμαι τι θα γίνονταν εάν ένα συγκεκριμένο μεγάλο νησί (σ.σ. Κούβα) στη νοτιοανατολική ακτή των ΗΠΑ, άρχιζε να αποκαλεί τον εαυτό του Φλόριδα, εμφάνιζε στα χαρτονομίσματά του εικόνες από την Disney World και τύπωνε χάρτες που έδειχναν να συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς η Μεγάλη Φλώριδα.

Οπωσδήποτε ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Edward Stettinius ήξερε τι έλεγε τον Δεκέμβρη του 1944, όταν έγραφε:

"Το Υπουργείο Εξωτερικών, έχει διαπιστώσει σοβαρότατη ανάπτυξη προπαγάνδας και ημιεπίσημες δηλώσεις προς την κατεύθυνση της δημιουργίας αυτόνομης Μακεδονίας, προερχόμενης από την Βουλγαρία αλλά και από τους Γιουγκοσλάβους παρτιζάνους, με υπονοούμενα ότι, ελληνικά εδάφη θα έπρεπε να συμπεριληφθούν στο κρατίδιο αυτό. Αυτή η κυβέρνηση θεωρεί τις συζητήσεις για "Μακεδονικό έθνος" "Μακεδονικό Πατρικό Έδαφος" και "Μακεδονική εθνική συνείδηση" ως απαράδεκτη δημαγωγία που δεν αντιπροσωπεύει εθνικό ή πολιτικό ρεαλισμό ενώ διαβλέπει σε αυτές την πιθανότητα να κρύβονται επιθετικές διαθέσεις εναντίον της Ελλάδας".

Ο κ. Brunwasser (κάτοικος Βουλγαρίας) εντούτοις, τονίζει με έμφαση πως η Ελλάδα διεκδικεί τον Αλέξανδρο τον Γ' ως ...Έλληνα.

Αυτή η συμπεριφορά με κάνει να αισθάνομαι αμήχανος. Τι έχουμε εδώ ως διεκδίκηση; Ο προπροπάππους του Αλέξανδρου, ο Αλέξανδρος ο Α', ήταν διαπιστευμένος ως Έλληνας στην Ολυμπία, όπως γράφτηκε από τον πατέρα της ιστορίας Ηρόδοτο: "Τυχαίνει να γνωρίζω πως οι πρόγονοι του Αλέξανδρου είναι Έλληνες". Ο πατέρας του Αλέξανδρου ο Φίλιππος, κέρδισε διάφορους ιππικούς αγώνες στην Ολυμπία και στους Δελφούς (Πλούταρχος), στα δύο πιο Ελληνικά Ιερά της αρχαίας Ελλάδας, όπου οι μη Έλληνες, δεν επιτρέπονταν να συμμετέχουν. Εάν λοιπόν ο Φίλιππος ήταν Έλληνας, ο γιός του δεν ήταν Έλληνας;

Όταν ο Ευριπίδης - ο οποίος πέθανε και ετάφη στην Μακεδονία- έγραψε το έργο του "Αρχέλαος" προς τιμή του θείου του Αλέξανδρου, το έγραψε στην σλαβική γλώσσα; Όταν έγραψε τις "Βάκχες" όντας στην αυλή του Αρχέλαου δεν έγραψε στα ελληνικά; Ή πρέπει να φανταστούμε ότι ο Ευριπίδης ήταν "Μακεδόνας" ο οποίος έγραψε στα Σλαβικά (μια γλώσσα που εκείνη την εποχή δεν υπήρχε) και μεταφράστηκε στη συνέχεια στα ελληνικά;

Σε ποιά γλώσσα δίδαξε τον Αλέξανδρο ο Αριστοτέλης; Ποιά γλώσσα χρησιμοποιήθηκε στις εκστρατείες του στην ανατολή από τον Αλέξανδρο; Γιατί έχουμε αρχαίες επιγραφές στα ελληνικά σε αποικίες έως το μακρινό Αφγανιστάν και δεν τις έχουμε στα σλάβικα; Γιατί η ελληνική ήταν η επίσημη γλώσσα της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου εάν αυτός ήταν "Μακεδόνας". Γιατί η Καινή Διαθήκη γράφηκε στα ελληνικά και όχι στα σλαβικά;

Στην σελίδα 57 του λεγομένου "Γράμματος από την Μακεδονία" υπάρχει μια φωτογραφία του συγγραφέα που κάθεται "μπροστά από ένα μπρούτζινο άγαλμα του Αλέξανδρου στην πόλη Πρίλεπ. Το άγαλμα είναι σύγχρονο, αλλά το ερώτημα είναι εάν ο πραγματικός Αλέξανδρος θα είχε σλαβική επιγραφή κάτω από τα πόδια του. Με δεδομένη την ιστορία της μετοίκησης των σλάβων από το 600 μ. Χ. και εντεύθεν στην περιοχή, η απάντηση είναι αυτονόητη.

Αν και η αρχαιολογική δουλειά του κ. Brunwasser είναι καλοδεχούμενη στην Παιονία, η αποδοχή από την πλευρά του και η προώθηση των σημερινών πολιτικών σχεδιασμών που γίνονται στην περιοχή για το όνομα Μακεδονία, όχι μόνο δεν είναι καλοδεχούμενη, αλλά και κακή υπηρεσία στους αναγνώστες του περιοδικού Αρχαιολογία, οι οποίοι φαντάζομαι πως ενδιαφέρονται για την ιστορική αλήθεια. Και επίσης, η απόφαση να φιλοξενηθεί από το περιοδικό αυτή η ιστορική ανοησία, σε μια έκδοση του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας των ΗΠΑ δηλαδή, είναι κακή υπηρεσία για την αξιοπιστία του ίδιου του περιοδικού.

Ας ειπωθεί για μια ακόμη φορά: Η περιοχή της αρχαίας Παιονίας, ήταν τμήμα της Μακεδονικής αυτοκρατορίας. Όπως ήταν η Έφεσος, η Τύρος, η Παλαιστίνη, η Μέμφις, η Βαβυλώνα και πολλές άλλες περιοχές. Μπορεί να γίνανε προσωρινά "Μακεδονικές" δεν έγιναν ποτέ όμως "Μακεδονία".

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω την εξήγηση αυτή, με μια πρόταση για να λυθεί το ερώτημα της χρησιμοποίησης του ονόματος Μακεδονία σήμερα. Η Ελλάδα θα πρέπει να προσαρτήσει την Παιονία, όπως έκανε ο Φίλιππος ο Β΄το 359 π.Χ. Και αυτό φαίνεται πως θα γίνει αποδεκτό και από τους σύγχρονους κατοίκους της περιοχής, αφού κατ' ουσία αποδέχονται πως είναι Έλληνες, αποδεχόμενοι το όνομα Μακεδονία και του διάσημου στρατηλάτη της. Αμέσως μετά οι σύγχρονοι κάτοικοι αυτής της νέας ελληνικής επαρχίας θα έπρεπε να εργασθούν σκληρά για να μάθουν να ομιλούν, διαβάζουν, γράφουν στην Ελληνική, με την ευχή να μάθουν να το κάνουν όπως ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ειλικρινά δικός σας
Stephen G. Miller

Professor Emeritus,
University of California ,
Berkeley