Πέμπτη 30 Απριλίου 2015
Τετάρτη 22 Απριλίου 2015
Η μάχη του Παλαιοχωρίου και τα γεγονότα που οδήγησαν στη σύρραξη
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παλαιοχωρίου, στο πλαίσιο της επετείου των 102 ετών από την Μάχη του Παλαιοχωρίου, σας προσκαλεί σε εκδήλωση - διάλεξη με θέμα "Η Μάχη του Παλαιοχωρίου και τα γεγονότα που οδήγησαν στη σύρραξη", από τον δημοσιογράφο και ιστορικό ερευνητή Αριστείδη Μεντίζη, το Σάββατο, 25 Απριλίου 2015, στις 7.30 το απόγευμα στο Δημοτικό Σχολείο Παλαιοχωρίου.
Την επομένη, Κυριακή 26 Απριλίου, στις 11 το πρωί, θα ψαλεί επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο της Μάχης του Παλαιοχωρίου και θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων.
Τρίτη 21 Απριλίου 2015
Μια Παλαιοχριστιανική Βασιλική στους πρόποδες του Παγγαίου
του Αριστείδη Μεντίζη
δημοσιογράφου-ιστορικού ερευνητή
Τα ερείπια μιας άγνωστης, μέχρι τότε, Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής, αποκαλύφθηκαν από την αρχαιολογική σκαπάνη τη διετία 1987-1988, νοτιοανατολικά του οικισμού των Κηπιών, στις νότιες υπώρειες του Παγγαίου. Δυστυχώς σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος έχει καλυφθεί από πυκνή βλάστηση που λειτουργεί αποτρεπτικά για τους επισκέπτες.
Πρόκειται για ένα μεγάλο Ναό, με μήκος 24,70 μ. και πλάτος 17 μ., με εξωνάρθηκα, στον οποίο οδηγούσε λιθόστρωτος δρόμος από τα δυτικά. Ο νάρθηκας του Παλαιοχριστιανικού Ναού είχε δύο εισόδους, μια στο βόρειο τμήμα της δυτικής πλευράς και μια στο βόρειο τμήμα του, ενώ δεν είναι γνωστό αν υπήρχαν και αντίστοιχες είσοδοι στο νότιο τμήμα του λόγω της καταστροφής που υπέστη.
Μέσα στο νάρθηκα και κάτω από το δάπεδό του βρέθηκαν εννέα τάφοι, από τους οποίους οι δύο έφεραν επιτύμβιες επιγραφές που ανέφεραν η πρώτη «Κοιμιτίριον του Θεοφιλ(εστάτου) Βασιλίου πρ(εσ)β(υτέρου)» και η δεύτερη «Κοιμητήριον του θειοφ(ι)λ(εστάτου) Στεφάνου πρ(ε)σβ(υτέρου) όστις επειβουλεύσει δόσι λόγον Θ(ε)ώ όδε κ(αι) εν ημέρα κρίσεος».
Στο νάρθηκα υπάρχει και ένα φαρδύ έδρανο, που λόγω της δομής του συμπεραίνεται ότι κατασκευάστηκε σε δεύτερη περίοδο λειτουργίας της Βασιλικής, μετά την κατάρρευση της στέγης και τη διάλυση του τέμπλου, αφού έχει κτισμένα κεραμίδια και μαρμάρινους κιονίσκους. Οι είσοδοι από το νάρθηκα στον κυρίως ναό ήταν τρεις και η μεσαία, κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας της εκκλησίας, είχε τη μορφή τριβήλου.
Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, το δάπεδο του μεσαίου κλίτους, όπως βρέθηκε, ανήκει στη δεύτερη περίοδο λειτουργίας της εκκλησίας και είναι στρωμένο με κομμάτια μαρμάρινων πλακών δαπέδου, θωρακίων και επιτύμβιας παλαιοχριστιανικής επιγραφής. Τονίζεται δε πως μόνο στο ανατολικό τμήμα της εκκλησίας διατηρήθηκαν τμήματα του δαπέδου της πρώτης περιόδου, όπως και το σύνθρονο στην κόγχη του Ιερού Βήματος.
Στο κεντρικό κλίτος βρέθηκε και τρίτος τάφος που έφερε επιτύμβια επιγραφή που ανέφερε: «Κοιμητήριον του θεοφιλ(εστάτου) Πέτρου πρ(ες)β(υτέρου) όστις επειβουλευσετει έτερον θόσει δόσι λόγον το Θ(ε)ώ όδε κ(αι) εν ημέρα κρίσεος».
Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής δεν βρέθηκε κανένα τμήμα κίονα της αρχικής φάσης της εκκλησίας, ενώ αντίθετα στη θέση της βόρειας κιονοστοιχίας βρέθηκε συνεχής τοίχος με δύο ανοίγματα προς το βόρειο κλίτος, ενώ πιστεύεται ότι ανάλογος τοίχος είχε αντικαταστήσει και τη νότια κιονοστοιχία.
Από τα στοιχεία της ανασκαφής προκύπτει ότι η πρώτη περίοδος λειτουργίας της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής τελείωσε με κατάρρευση όχι μόνο της στέγης και του τέμπλου αλλά και των κιονοστοιχιών, του τριβήλου και της βορειοανατολικής γωνίας του οικοδομήματος. Παρόμοιες καταστροφές κτιρίων παρατηρήθηκαν και στους Φιλίππους και στη Θάσο, και μάλιστα χρονολογήθηκαν στα 575.
Ωστόσο ο Ναός λειτούργησε και πάλι. Σε αυτή τη δεύτερη περίοδο λειτουργίας η Βασιλική σχεδόν ξαναχτίστηκε, και η λειτουργία της εκκλησίας περιορίστηκε στο κεντρικό κλίτος μόνο, ενώ τα δύο άλλα κλίτη και ο νάρθηκας χρησιμοποιήθηκαν ως βοηθητικοί χώροι. Μία νέα καταστροφή όμως έρχεται για τη Βασιλική με μια νέα περίοδο σεισμών στα 615-620.
Μετά από αυτούς του σεισμούς και την καταστροφή του Ναού, κτίστηκε στη θέση του Ιερού Βήματος ένα ναϋδριο, με μήκος 5,5 μ. και πλάτος 3,7 μ. Οι τοίχοι του πατούν πάνω στο παλαιό δάπεδο και είναι πρόχειρα κτισμένοι. Στην ανασκαφή βρέθηκε πλούσια κεραμική. Η απουσία όμως εφυαλωμένων αγγείων, που από τον 9ο ή 10ο αιώνα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα, οδηγεί τους ανασκαφείς στο συμπέρασμα ότι ο μικρός αυτός Ναός δεν λειτούργησε για πολύ μετά την κατασκευή του.
Πηγή: Χ. Μπακιρτζής «Ανασκαφή Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής στα Κηπιά του Παγγαίου», ΑΕΜΘ 2 (1988)
(Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 45, Ιανουαρίου - Μαρτίου 2015, του περιοδικού «Άμβων Παγγαίου» της Ιεράς Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως)
Δευτέρα 20 Απριλίου 2015
Παρασκευή 17 Απριλίου 2015
Ο βομβαρδισμός του ευδρόμου "Έλλη" στο λιμάνι της Καβάλας κατά το Βενιζελικό κίνημα του 1935
γράφει ο Φιλίστωρ
Η εκκίνηση του Βενιζελικού κινήματος δόθηκε το απόγευμα της 1ης Μαρτίου. Το πιο δύσκολο εγχείρημα σε όλο τον σχεδιασμό του κινήματος ήταν η κατάληψη του στόλου και αυτό γιατί υπήρχε στο ναύσταθμο ισχυρή φρουρά ασφαλείας 136 ανδρών, ενώ σε όλα τα πλοία είχαν τοποθετηθεί από τον Χατζηκυριάκο πλοίαρχοι που ήταν πιστοί στην κυβέρνηση. Εκτός όλων αυτών, ο Χατζηκυριάκος είχε αφαιρέσει τα πώματα των κυλίνδρων των μηχανών του Αβέρωφ ώστε να μην μπορεί το πλοίο να τεθεί σε κίνηση, ενώ απαγόρευσε και τη χορήγηση πυρομαχικών και καυσίμων στα πλοία. Ο στόλος εκτός από το θρυλικό καταδρομικό Αβερωφ και το εύδρομο Έλλη, είχε πέντε αντιτορπιλικά, τρία τορπιλοβόλα και πέντε υποβρύχια.
Την τολμηρή καταδρομική επιχείρηση ανέλαβε να φέρει εις πέρας ομάδα 30 αξιωματικών του ναυτικού υπό την αρχηγία του υποναυάρχου Ιωάννη Δεμέστιχα.ενώ ανάμεσα στους κινηματίες ήταν οι πλοίαρχοι Κολιαλέξης και Χαλικιόπουλος. Οι κινηματίες έφτασαν στο Πέραμα το απόγευμα της 1ης Μαρτίου και κατάφεραν να εξουδετερώσουν το εκεί φυλάκιο, κόβοντας τα τηλεφωνικά σύρματα
και την επικοινωνία μεταξύ Ναυστάθμου Σαλαμίνας και Αθηνών. Αμέσως μετά οι στασιαστές επιβιβάστηκαν σε δύο βενζινακάτους. Η πρώτη με επικεφαλής τον Κολιαλέξη ανέλαβε να εισέλθει στο ναύσταθμο και να καταλάβει το Διοικητήριο εξουδετερώνοντας τη φρουρά του. Η δεύτερη βενζινάκατος υπό το Δεμέστιχα πλεύρισε το «Αβέρωφ» και το κατέλαβε χάρις την συνέργεια μυημένων αξιωματικών και ναυτών του πληρώματος. Τα πώματα των μηχανών βρέθηκαν στο ναύσταθμο εκεί που ήταν κρυμμένα και έτσι το ισχυρότερο και ιστορικότερο πλοίο της Ελλάδας είχε αποσπαστεί από τους κινηματίες. Ακολούθως άλλες μονάδες κατελήφθησαν χωρίς πολλές αντιδράσεις και αντιστάσεις από τα πληρώματα τους, όπως το τορπιλοβόλο "Νίκη" και τα αντιτορπιλικά "Λέων" και "Ψαρά" καθώς πολλοί ναύτες και υπαξιωματικοί των πληρωμάτων ήταν μυημένοι στο κίνημα. Αντιθέτως, τα πληρώματα των αντιτορπιλικών «Ιέραξ" και «Πάνθηρ» αρνήθηκαν μέχρι τέλους να προσχωρήσουν και προέβαλλαν αντίσταση παρενοχλώντας τους κινηματίες.
Ουσιαστικά οι κινηματίες είχαν θέσει υπό τη διοίκηση τους σχεδόν το σύνολο των καλύτερων μονάδων του Ελληνικού στόλου. Αμέσως ορίστηκαν νέοι πλοίαρχοι σε αυτά και ξεκίνησε μια αγωνιώδη προσπάθεια για να εφοδιαστούν με καύσιμα, πυρομαχικά και πόσιμο νερό, υπό τις παρενοχλήσεις των δύο ανθιστάμενων αντιτορπιλικών. Από τα υπόλοιπα πλοία τα περισσότερα βρίσκονταν σε επισκευή ή σε εφεδρεία και δεν μπορούσαν να κινηθούν αμέσως, ενώ οι στασιαστές φρόντισαν να αφαιρέσουν ορισμένα εξαρτήματά τους για να μην είναι δυνατή η ταχεία χρησιμοποίησή τους. Στις 3.00 τη νύχτα της 2ας Μαρτίου σχεδόν ολόκληρος ο Ελληνικός στόλος έβγαινε αλώβητος από τον ναύσταθμο, καθώς τα πυρά των κυβερνητικών πυροβόλων δεν προκάλεσαν ζημιές, και πυροδοτούσε την έναρξη του μεγαλύτερου και σημαντικότερου στρατιωτικού κινήματος του Μεσοπολέμου.
Υποτίθεται ότι το σχέδιο των κινηματιών προέβλεπε ότι ο επαναστατημένος στόλος θα έπλεε στην Βόρεια Ελλάδα και στην Θεσσαλονίκη για να ξεσηκώσει τις εκεί φρουρές υπέρ των κινηματιών. Λόγω λάθος συνεννοήσεων, η πιθανά λόγω των ανταγωνισμών στους κόλπους των κινηματιών, ο στόλος έπλευσε προς Κρήτη. Το ταξίδι του στόλου ήταν αρκετά περιπετειώδες καθώς τα πλοία δεν ήταν πλήρως επανδρωμένα, ενώ συνάντησαν σφοδρή τρικυμία στο Αιγαίο που προκάλεσε ζημιές ειδικά στα μικρότερα σκάφη. Λόγω της τρικυμίας το υποβρύχιο Κατσώνης έμεινε ακυβέρνητο και δεν έφτασε στην Σούδα. Τα υπόλοιπα σκάφη παρακολουθούνταν και παρενοχλούνταν συνεχώς από αεροπλάνα της κυβέρνησης, ενώ συνεχώς μηνύματα στέλνονταν από το υπουργείο Ναυτικών προς τους στασιαστές να επιστρέψουν τα πλοία και να παραδοθούν. Από την πλευρά του, ο Δεμέστιχας έστελνε ραδιοτηλεγραφήματα στις μονάδες όλης της Ελλάδας καλώντας σε εξέγερση κατά των αντιβενιζελικών. Ο αντίκτυπος των εκλήσεων αυτών ήταν ασήμαντος...
Μια από τις πρώτες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν να στραφεί με ενέργειες εναντίον του επαναστατημένου στόλου που ήταν και το ισχυρότερο πλεονέκτημα του Βενιζέλου. Επειδή ήταν πιθανό ο Στόλος των στασιαστών να πλεύσει προς Θεσσαλονίκη, εξοπλίστηκαν επειγόντως τα επάκτια πυροβολεία του Καραμπουρνού που ήταν παροπλισμένα από το τέλος του Α΄παγκοσμίου πολέμου αλλά μόλις την 8η Μαρτίου κατάφεραν να εκτελέσουν δοκιμαστική βολή. Ήδη από την 5η Μαρτίου είχε αποκλειστεί με νάρκες ο είσπλους στον Θερμαϊκό και αυτό κοινοποιήθηκε με ανοικτό ραδιογράφημα για να το έχουν υπόψη τους οι στασιαστές. Παράλληλα με τα μέτρα που έλαβε ο Στρατός για την πρόληψη απόβασης στις ακτές της Αττικής, μεταξύ της 2ης και 6ης Μαρτίου αποκλείστηκαν με νάρκες όλες οι προσβάσεις του Ναυστάθμου και εξοπλίστηκαν τα επάκτια πυροβολεία της περιοχής.
Το υπουργικό συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση μετά την έκρηξη του κινήματος αντικατέστησε τον παραιτηθέντα Χατζηκυριάκο μετά την αποτυχία του να προφυλάξει τον στόλο, με τον ικανό Σοφοκλή Δούσμανη, το αντίπαλο δέος των αντιβενιζελικών έναντι του Κουντουριώτη, ο οποίος έδωσε αυστηρές διαταγές για την κινητοποίηση των υπολοίπων πλοίων που είχαν απομείνει στην κυβέρνηση. Από τα αντιτορπιλικά που δεν είχαν καταληφθεί και δεν βρίσκονταν σε κατάσταση γενικής επισκευής, τα «Πάνθηρ», «Ιέραξ», «Σφενδόνη» και «Θύελλα», αφού συμπλήρωσαν πυρομαχικά και καύσιμα ήταν έτοιμα για άμεση δράση. Τα αντιτορπιλικά «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Κουντουριώτης» βρίσκονταν σε επισκευή και επιπλέον οι στασιαστές είχαν αφαιρέσει διάφορα εξαρτήματα για τα οποία δεν υπήρχαν ανταλλακτικά. Τα συνεργεία του ναυστάθμου με πραγματικά υπεράνθρωπη εργασία μέσα σε πέντε μόνο ημέρες είχαν πετύχει να κατασκευάσουν τα εξαρτήματα που είχαν αφαιρεθεί και να συναρμολογήσουν τα μηχανήματα που βρίσκονταν σε επιθεώρηση.
Η επάνδρωση των πλοίων που κινητοποιήθηκαν και των πυροβολείων υπήρξε ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα, γιατί στα πλοία των στασιαστών είχαν επιβιβαστεί και αρκετοί που υπηρετούσαν σε άλλα πλοία. Απαιτήθηκε να απογυμνωθούν οι υπηρεσίες ξηράς και έγινε μερική επιστράτευση. Την 7η Μαρτίου 1935 τα 3 αυτά αντιτορπιλικά εκτελούσαν δοκιμαστικό πλου και πυρά και την επομένη είχαν συμπληρώσει πυρομαχικά, τορπίλες μάχης , καύσιμα και πάσης φύσεως εφόδια. Ετοιμάστηκαν κι προσκολήθηκαν στον στολίσκο επίσης και τα υποβρύχια που μπορούσαν να κινηθούν, αν και δεν ήταν αξιόμαχα και έτοιμα για να επιχειρήσουν. Ο Τσαλδάρης και η κυβέρνηση δεν πίστευαν ότι κάτι τέτοιο ήταν εφικτό, σε τέτοιο σημείο ώστε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός να κατέβει στον ναύσταθμο για να δει τα πλοία με τα ίδια τα μάτια του.
Ο επαναστατημένος στόλος υπό τον Δεμέστιχα, αφού ανεφοδιάστηκε και έλαβε προμήθειες έπλευσε στις 5 Μαρτίου στην Καβάλα που βρισκόταν στα εδάφη που ήλεγχαν οι κινηματίες. Εκεί ο Δεμέστιχας συνεννοήθηκε με τον υποστράτηγο Καμμένο διοικητή των Βενιζελικών δυνάμεων για τον τρόπο δράσης του στόλου και στις επόμενες τρεις ημέρες κατάφερε να φέρει τις φρουρές της Σάμου, της Λέσβου και της Χίου με το μέρος των στασιαστών. Το σχέδιο προέβλεπε ότι οι φρουρές είτε θα ενίσχυαν τον Καμμένο στο μέτωπο του Στρυμόνα είτε θα μεταφέρονταν στα ώτα των κυβερνητικών. Σύντομα όμως ο στόλος των στασιαστών ξεκίνησε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω έλλειψης καυσίμων. Η παράταξη των κινηματιών βρισκόταν σε δυσχερή θέση καθώς η κυβέρνηση ήλεγχε τα δύο βασικά αστικά κέντρα και έδειχνε αποφασιστικότητα και αδιάλλακτη στάση. Φαίνεται ότι η ετοιμασία του κυβερνητικού στολίσκου είχε γίνει με άκρα μυστικότητα, ενώ οι κινηματίες περιέργως δεν είχαν φροντίσει να διαθέτουν ασφαλείς συνδέσμους πληροφοριών για να ενημερώνονται για τις εξελίξεις στην Αθήνα.
Ο στολίσκος των κυβερνητικών πλοίων απέπλευσε στις 9 Μαρτίου από τον ναύσταθμο της Σαλαμίνας υπό τη διοίκηση του αντιναύαρχου Σακελλαρίου, γνωστό αδιάλλακτο αντιβενιζελικό αξιωματικό, ένας από τους λίγους αξιωματικούς του ναυτικού που είχαν αποταχτεί για πολιτικούς λόγους στις Βενιζελικές εκκαθαρίσεις του 1917. Παρά το γεγονός ότι ήταν αντιβενιζελικός ο Σακελλαρίου είχε επαφές και με Βενιζελικούς αξιωματικούς με αποτέλεσμα να πέσει στην δυσμένεια του Χατζηκυριάκου και να του αφαιρεθεί η διοίκηση του στολίσκου αντιτορπιλικών το 1934. Μετά την έκρηξη του κινήματος, ο Σακελλαρίου παρουσιάστηκε στον Δούσμανη και ζήτησε μάχιμη θέση εναντίον των στασιαστών. Έτσι, του δόθηκε η διοίκηση του κυβερνητικού στολίσκου του οποίου οι επιχειρησιακές δυνατότητες ήταν μικρές έναντι στου στόλου των κινηματιών που διέθεταν τις καλύτερες μονάδες. Πάντως ο Σακελλαρίου ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει, κάτι που φαίνεται και από την ημερήσια διαταγή που εξέδωσε στο προσωπικό των πλοίων που διοικούσε.
Μετά από έρευνα προς τον κόλπο του Ορφανού, ο κυβερνητικός στολίσκος έπλευσε την νύχτα προς την Καβάλα με σιγή ασυρμάτου και χωρίς φώτα εξωτερικά με αποστολή να θέσει εκτός μάχης το αντιτορπιλικό "Ψαρά" και το εύδρομο "Έλλη", καθώς το υπουργείο ναυτικών είχε πληροφορίες ότι ναυλοχούσαν στο λιμάνι της πόλης. Το πρωί της 10ης Μαρτίου ο Σακελλαρίου αντιλήφθηκε το εύδρομο «Έλλη» πλευρισμένο μέσα από τον κυματοθραύστη του λιμανιού της Καβάλας. Αμέσως έδωσε διαταγή στα τρία αξιόμαχα αντιτορπιλικά να πλησιάσουν και να ανοίξουν πυρ με τα πυροβόλα τους εναντίον του εύδρομου "Έλλη". Τα τρία αντιτορπιλικά άνοιξαν πυρ χωρίς χρονοτριβή εναντίον του εύδρομου το οποίο διήρκεσε σχεδόν μια ώρα. Το προσωπικό του "Έλλη" αιφνιδιάστηκε από τα πυρά, προσπάθησε να απαντήσει ρίχνοντας περί τις 10 βολές με τα πυροβόλα του, αλλά σύντομα οι πυροβολητές του εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Τα τρία αντιτορπιλικά έριξαν συνολικά πάνω από 700 βολές πολλές εκ των οποίων έπεφταν στην πόλη της Καβάλλας προκαλώντας σοβαρές υλικές ζημιές. Οι κινηματίες έδειχναν να έχουν παραλύσει εντελώς αιφνιδιασμένοι ενώ το πλήρωμα του "Έλλη" είχε εγκαταλείψει το πλοίο και είχε μεταφερθεί στην στεριά. Ο Σακελλαρίου διέταξε το αντιτορπιλικό Σπέτσες να μπει στο λιμάνι και να αιχμαλωτίσει το εύδρομο. Καθώς όμως το αντιτορπιλικό εισερχόταν στο λιμάνι δέχθηκε εύστοχα πυρά από πυροβολαρχία στα υψώματα της πόλης. Ο οβίδες έσκαγαν δεξιά και αριστερά του αντιτορπιλικού που αμέσως ανέκρουσε πρύμνα και οπισθοχώρησε αναπτύσσοντας όση ταχύτητα διέθετε.
Ο κυβερνητικός στολίσκος απαγκιστρώθηκε από την τοποθεσία και έπλευσε προς Νότο καθώς ο Σακελλαρίου είχε πληροφορίες ότι ο "Άβερωφ" και άλλες μονάδες τον κινηματιών έψαχναν τα κυβερνητικά πλοία για να τα βυθίσουν. Το εύδρομο "Έλλη" υπέστη πολύ μεγάλες ζημιές στο κατάστρωμα και στην γέφυρα και εγκαταλείφθηκε. Από τον ανηλεή βομβαρδισμό ως εκ θαύματος δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα στο πλοίο η στην πόλη. Ο κυβερνητικός στολίσκος έπλευσε στην Χαλκίδα όπου αποθεώθηκε από τον κόσμο. Στην πλευρά των κινηματιών η αιφνιδιαστική αυτή καταδρομική επίθεση επέφερε μεγάλη πτώση ηθικού, που πάντως ήδη είχε υπονομευτεί από τις γενικότερες εξελίξεις. Την ίδια ημέρα της επίθεσης των κυβερνητικών, το Βενιζελικό μέτωπο στον Στρυμόνα κατέρρευσε χωρίς αντίσταση και ο Καμμένος με το επιτελείο του ζήτησε άσυλο στην Βουλγαρία.
Το πρωί της 11ης Μαρτίου, οι υπαξιωματικοί του κ/δ «ΕΛΛΗ» τηλεγράφησαν στο Υπουργείο των Ναυτικών ότι οι μάχιμοι αξιωματικοί είχαν αποχωρήσει από το πλοίο την νύχτα και ζητούσαν να αποσταλεί κυβερνήτης για να το παραλάβει. Διατάχθηκε τότε το κ/δ «ΕΛΛΗ» να πλεύσει μέχρι την Κασσάνδρα με κυβερνήτη τον ναύκληρο και εκεί το παρέλαβε ο Ναυτικός Διοικητής Θεσσαλονίκης. Το στασιαστικό υποβρύχιο «ΚΑΤΣΩΝΗΣ» κατά την ώρα του βομβαρδισμού του κ/δ «ΕΛΛΗ» βρίσκονταν στην Καβάλα, καταδύθηκε ταχέως μέσα στο λιμάνι και επέστρεψε το απόγευμα. Την νύχτα απέπλευσε για τα Δωδεκάνησα και κατέπλευσε στην Πάτμο το πρωί της 12ης Μαρτίου, όπου το πλήρωμά του αποβιβάστηκε. Οι ιταλικές αρχές το ρυμούλκησαν μέχρι τη Λέρο, όπου και στάλθηκε να το παραλάβει το α/τ «ΠΑΝΘΗΡ».
Από τα υπόλοιπα στασιαστικά πλοία, τα αντιτορπιλικά «ΨΑΡΑ» και «ΛΕΩΝ» και το υποβρύχιο «ΝΗΡΕΥΣ» κατά την καταστολή του κινήματος βρίσκονταν στην Σούδα. Μετά την αναχώρηση των στασιαστών από την Κρήτη ανέλαβαν την κυβέρνησή τους 3 ανώτεροι μάχιμοι αξιωματικοί που είχαν απαγάγει οι στασιαστές από τον Ναύσταθμο, επειδή είχαν αρνηθεί να προσχωρήσουν στο κίνημα. Τέλος το α/τ «ΝΙΚΗ» τέθηκε υπό τις διαταγές του Υπουργείου και διατάχθηκε να παραμείνει στη Χίο μέχρι την άφιξη νέου επιτελείου, οπότε και απέπλευσε για τον Ναύσταθμο.
Τα 3 αντιτορπιλικά τύπου ‘ΥΔΡΑ’ έπλευσαν την 12η Μαρτίου στα νησιά του Αρχιπελάγους και αποκατέστησαν τις νόμιμες αρχές. Από εκεί το α/τ «ΣΠΕΤΣΑΙ» κατευθύνθηκε στην Αλεξανδρούπολη και Καβάλα και στην συνέχεια όλα τα αντιτορπιλικά συγκεντρώθηκαν στην Θεσσαλονίκη απ’ όπου απέπλευσαν για τον Ναύσταθμο την 20η Μαρτίου. Για ανάλογους σκοπούς παρέμεινε το α/τ «ΙΕΡΑΞ» στην Κρήτη μέχρι την 18η Μαρτίου.
Επίλογος
Η τολμηρή καταδρομική επίθεση της Καβάλας ενίσχυσε την θέση του Σακελλαρίου που κατέστη πανίσχυρος στο Ναυτικό, αλλά και γενικότερα πολιτικά ισχυρός στους αντιβενιζελικούς. Ο Σακελλαρίου πρωτοστάτησε στις αποτάξεις Βενιζελικών για το κίνημα, ενώ ήταν ο πρόεδρος του στρατοδικείου που καταδίκασε ερήμην σε θάνατο τον Βενιζέλο και την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία των κινηματιών. Πρωτοστάτησε στην Παλινόρθωση της Βασιλείας το 1935 και μετά την αυτοκτονία Κορυζή τον Απρίλιο του 1941 ορκίστηκε υπουργός Ναυτικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπό τον Εμμανουήλ Τσουδερό να αναλαμβάνει καθήκοντα πρωθυπουργού (στις 20 Απριλίου). Συνετέλεσε στη διαφυγή του ελληνικού στόλου στην Αίγυπτο στον απόηχο της γερμανικής προέλασης και των ηττών του ελληνικού στόλου. Έπειτα από την απελευθέρωση, το 1946 ο Σακελλαρίου εξελέγη επανειλημμένα βουλευτής και διετέλεσε υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις ακόμη και βενιζελικής προέλευσης ως το 1952 που αποχώρησε οριστικά από την πολιτική
(Πηγή: Θέματα Ελληνικής Ιστορίας)
Ο Στόλος αποστατεί στο πλευρό των Βενιζελικών
(1η Μαρτίου 1935)
Εύδρομο "Έλλη"
Η εκκίνηση του Βενιζελικού κινήματος δόθηκε το απόγευμα της 1ης Μαρτίου. Το πιο δύσκολο εγχείρημα σε όλο τον σχεδιασμό του κινήματος ήταν η κατάληψη του στόλου και αυτό γιατί υπήρχε στο ναύσταθμο ισχυρή φρουρά ασφαλείας 136 ανδρών, ενώ σε όλα τα πλοία είχαν τοποθετηθεί από τον Χατζηκυριάκο πλοίαρχοι που ήταν πιστοί στην κυβέρνηση. Εκτός όλων αυτών, ο Χατζηκυριάκος είχε αφαιρέσει τα πώματα των κυλίνδρων των μηχανών του Αβέρωφ ώστε να μην μπορεί το πλοίο να τεθεί σε κίνηση, ενώ απαγόρευσε και τη χορήγηση πυρομαχικών και καυσίμων στα πλοία. Ο στόλος εκτός από το θρυλικό καταδρομικό Αβερωφ και το εύδρομο Έλλη, είχε πέντε αντιτορπιλικά, τρία τορπιλοβόλα και πέντε υποβρύχια.
Την τολμηρή καταδρομική επιχείρηση ανέλαβε να φέρει εις πέρας ομάδα 30 αξιωματικών του ναυτικού υπό την αρχηγία του υποναυάρχου Ιωάννη Δεμέστιχα.ενώ ανάμεσα στους κινηματίες ήταν οι πλοίαρχοι Κολιαλέξης και Χαλικιόπουλος. Οι κινηματίες έφτασαν στο Πέραμα το απόγευμα της 1ης Μαρτίου και κατάφεραν να εξουδετερώσουν το εκεί φυλάκιο, κόβοντας τα τηλεφωνικά σύρματα
Αντιναύαρχος Ιωάννης Δεμέστιχας
και την επικοινωνία μεταξύ Ναυστάθμου Σαλαμίνας και Αθηνών. Αμέσως μετά οι στασιαστές επιβιβάστηκαν σε δύο βενζινακάτους. Η πρώτη με επικεφαλής τον Κολιαλέξη ανέλαβε να εισέλθει στο ναύσταθμο και να καταλάβει το Διοικητήριο εξουδετερώνοντας τη φρουρά του. Η δεύτερη βενζινάκατος υπό το Δεμέστιχα πλεύρισε το «Αβέρωφ» και το κατέλαβε χάρις την συνέργεια μυημένων αξιωματικών και ναυτών του πληρώματος. Τα πώματα των μηχανών βρέθηκαν στο ναύσταθμο εκεί που ήταν κρυμμένα και έτσι το ισχυρότερο και ιστορικότερο πλοίο της Ελλάδας είχε αποσπαστεί από τους κινηματίες. Ακολούθως άλλες μονάδες κατελήφθησαν χωρίς πολλές αντιδράσεις και αντιστάσεις από τα πληρώματα τους, όπως το τορπιλοβόλο "Νίκη" και τα αντιτορπιλικά "Λέων" και "Ψαρά" καθώς πολλοί ναύτες και υπαξιωματικοί των πληρωμάτων ήταν μυημένοι στο κίνημα. Αντιθέτως, τα πληρώματα των αντιτορπιλικών «Ιέραξ" και «Πάνθηρ» αρνήθηκαν μέχρι τέλους να προσχωρήσουν και προέβαλλαν αντίσταση παρενοχλώντας τους κινηματίες.
Ουσιαστικά οι κινηματίες είχαν θέσει υπό τη διοίκηση τους σχεδόν το σύνολο των καλύτερων μονάδων του Ελληνικού στόλου. Αμέσως ορίστηκαν νέοι πλοίαρχοι σε αυτά και ξεκίνησε μια αγωνιώδη προσπάθεια για να εφοδιαστούν με καύσιμα, πυρομαχικά και πόσιμο νερό, υπό τις παρενοχλήσεις των δύο ανθιστάμενων αντιτορπιλικών. Από τα υπόλοιπα πλοία τα περισσότερα βρίσκονταν σε επισκευή ή σε εφεδρεία και δεν μπορούσαν να κινηθούν αμέσως, ενώ οι στασιαστές φρόντισαν να αφαιρέσουν ορισμένα εξαρτήματά τους για να μην είναι δυνατή η ταχεία χρησιμοποίησή τους. Στις 3.00 τη νύχτα της 2ας Μαρτίου σχεδόν ολόκληρος ο Ελληνικός στόλος έβγαινε αλώβητος από τον ναύσταθμο, καθώς τα πυρά των κυβερνητικών πυροβόλων δεν προκάλεσαν ζημιές, και πυροδοτούσε την έναρξη του μεγαλύτερου και σημαντικότερου στρατιωτικού κινήματος του Μεσοπολέμου.
Η κυβερνητική αντίδραση στην ανταρσία του στόλου
θωρηκτό Αβερωφ
Υποτίθεται ότι το σχέδιο των κινηματιών προέβλεπε ότι ο επαναστατημένος στόλος θα έπλεε στην Βόρεια Ελλάδα και στην Θεσσαλονίκη για να ξεσηκώσει τις εκεί φρουρές υπέρ των κινηματιών. Λόγω λάθος συνεννοήσεων, η πιθανά λόγω των ανταγωνισμών στους κόλπους των κινηματιών, ο στόλος έπλευσε προς Κρήτη. Το ταξίδι του στόλου ήταν αρκετά περιπετειώδες καθώς τα πλοία δεν ήταν πλήρως επανδρωμένα, ενώ συνάντησαν σφοδρή τρικυμία στο Αιγαίο που προκάλεσε ζημιές ειδικά στα μικρότερα σκάφη. Λόγω της τρικυμίας το υποβρύχιο Κατσώνης έμεινε ακυβέρνητο και δεν έφτασε στην Σούδα. Τα υπόλοιπα σκάφη παρακολουθούνταν και παρενοχλούνταν συνεχώς από αεροπλάνα της κυβέρνησης, ενώ συνεχώς μηνύματα στέλνονταν από το υπουργείο Ναυτικών προς τους στασιαστές να επιστρέψουν τα πλοία και να παραδοθούν. Από την πλευρά του, ο Δεμέστιχας έστελνε ραδιοτηλεγραφήματα στις μονάδες όλης της Ελλάδας καλώντας σε εξέγερση κατά των αντιβενιζελικών. Ο αντίκτυπος των εκλήσεων αυτών ήταν ασήμαντος...
Μια από τις πρώτες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν να στραφεί με ενέργειες εναντίον του επαναστατημένου στόλου που ήταν και το ισχυρότερο πλεονέκτημα του Βενιζέλου. Επειδή ήταν πιθανό ο Στόλος των στασιαστών να πλεύσει προς Θεσσαλονίκη, εξοπλίστηκαν επειγόντως τα επάκτια πυροβολεία του Καραμπουρνού που ήταν παροπλισμένα από το τέλος του Α΄παγκοσμίου πολέμου αλλά μόλις την 8η Μαρτίου κατάφεραν να εκτελέσουν δοκιμαστική βολή. Ήδη από την 5η Μαρτίου είχε αποκλειστεί με νάρκες ο είσπλους στον Θερμαϊκό και αυτό κοινοποιήθηκε με ανοικτό ραδιογράφημα για να το έχουν υπόψη τους οι στασιαστές. Παράλληλα με τα μέτρα που έλαβε ο Στρατός για την πρόληψη απόβασης στις ακτές της Αττικής, μεταξύ της 2ης και 6ης Μαρτίου αποκλείστηκαν με νάρκες όλες οι προσβάσεις του Ναυστάθμου και εξοπλίστηκαν τα επάκτια πυροβολεία της περιοχής.
Ζαΐμης - Τσαλδάρης - Κονδύλης - Δούσμανης (25 Μαρτίου 1935)
Το υπουργικό συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση μετά την έκρηξη του κινήματος αντικατέστησε τον παραιτηθέντα Χατζηκυριάκο μετά την αποτυχία του να προφυλάξει τον στόλο, με τον ικανό Σοφοκλή Δούσμανη, το αντίπαλο δέος των αντιβενιζελικών έναντι του Κουντουριώτη, ο οποίος έδωσε αυστηρές διαταγές για την κινητοποίηση των υπολοίπων πλοίων που είχαν απομείνει στην κυβέρνηση. Από τα αντιτορπιλικά που δεν είχαν καταληφθεί και δεν βρίσκονταν σε κατάσταση γενικής επισκευής, τα «Πάνθηρ», «Ιέραξ», «Σφενδόνη» και «Θύελλα», αφού συμπλήρωσαν πυρομαχικά και καύσιμα ήταν έτοιμα για άμεση δράση. Τα αντιτορπιλικά «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Κουντουριώτης» βρίσκονταν σε επισκευή και επιπλέον οι στασιαστές είχαν αφαιρέσει διάφορα εξαρτήματα για τα οποία δεν υπήρχαν ανταλλακτικά. Τα συνεργεία του ναυστάθμου με πραγματικά υπεράνθρωπη εργασία μέσα σε πέντε μόνο ημέρες είχαν πετύχει να κατασκευάσουν τα εξαρτήματα που είχαν αφαιρεθεί και να συναρμολογήσουν τα μηχανήματα που βρίσκονταν σε επιθεώρηση.
Η επάνδρωση των πλοίων που κινητοποιήθηκαν και των πυροβολείων υπήρξε ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα, γιατί στα πλοία των στασιαστών είχαν επιβιβαστεί και αρκετοί που υπηρετούσαν σε άλλα πλοία. Απαιτήθηκε να απογυμνωθούν οι υπηρεσίες ξηράς και έγινε μερική επιστράτευση. Την 7η Μαρτίου 1935 τα 3 αυτά αντιτορπιλικά εκτελούσαν δοκιμαστικό πλου και πυρά και την επομένη είχαν συμπληρώσει πυρομαχικά, τορπίλες μάχης , καύσιμα και πάσης φύσεως εφόδια. Ετοιμάστηκαν κι προσκολήθηκαν στον στολίσκο επίσης και τα υποβρύχια που μπορούσαν να κινηθούν, αν και δεν ήταν αξιόμαχα και έτοιμα για να επιχειρήσουν. Ο Τσαλδάρης και η κυβέρνηση δεν πίστευαν ότι κάτι τέτοιο ήταν εφικτό, σε τέτοιο σημείο ώστε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός να κατέβει στον ναύσταθμο για να δει τα πλοία με τα ίδια τα μάτια του.
Ο βομβαρδισμός του εύδρομου "Έλλη" και της πόλης της Καβάλας (10 Μαρτίου 1935)
Ο επαναστατημένος στόλος υπό τον Δεμέστιχα, αφού ανεφοδιάστηκε και έλαβε προμήθειες έπλευσε στις 5 Μαρτίου στην Καβάλα που βρισκόταν στα εδάφη που ήλεγχαν οι κινηματίες. Εκεί ο Δεμέστιχας συνεννοήθηκε με τον υποστράτηγο Καμμένο διοικητή των Βενιζελικών δυνάμεων για τον τρόπο δράσης του στόλου και στις επόμενες τρεις ημέρες κατάφερε να φέρει τις φρουρές της Σάμου, της Λέσβου και της Χίου με το μέρος των στασιαστών. Το σχέδιο προέβλεπε ότι οι φρουρές είτε θα ενίσχυαν τον Καμμένο στο μέτωπο του Στρυμόνα είτε θα μεταφέρονταν στα ώτα των κυβερνητικών. Σύντομα όμως ο στόλος των στασιαστών ξεκίνησε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω έλλειψης καυσίμων. Η παράταξη των κινηματιών βρισκόταν σε δυσχερή θέση καθώς η κυβέρνηση ήλεγχε τα δύο βασικά αστικά κέντρα και έδειχνε αποφασιστικότητα και αδιάλλακτη στάση. Φαίνεται ότι η ετοιμασία του κυβερνητικού στολίσκου είχε γίνει με άκρα μυστικότητα, ενώ οι κινηματίες περιέργως δεν είχαν φροντίσει να διαθέτουν ασφαλείς συνδέσμους πληροφοριών για να ενημερώνονται για τις εξελίξεις στην Αθήνα.
Αλέξανδρος Σακελλαρίου
Μετά από έρευνα προς τον κόλπο του Ορφανού, ο κυβερνητικός στολίσκος έπλευσε την νύχτα προς την Καβάλα με σιγή ασυρμάτου και χωρίς φώτα εξωτερικά με αποστολή να θέσει εκτός μάχης το αντιτορπιλικό "Ψαρά" και το εύδρομο "Έλλη", καθώς το υπουργείο ναυτικών είχε πληροφορίες ότι ναυλοχούσαν στο λιμάνι της πόλης. Το πρωί της 10ης Μαρτίου ο Σακελλαρίου αντιλήφθηκε το εύδρομο «Έλλη» πλευρισμένο μέσα από τον κυματοθραύστη του λιμανιού της Καβάλας. Αμέσως έδωσε διαταγή στα τρία αξιόμαχα αντιτορπιλικά να πλησιάσουν και να ανοίξουν πυρ με τα πυροβόλα τους εναντίον του εύδρομου "Έλλη". Τα τρία αντιτορπιλικά άνοιξαν πυρ χωρίς χρονοτριβή εναντίον του εύδρομου το οποίο διήρκεσε σχεδόν μια ώρα. Το προσωπικό του "Έλλη" αιφνιδιάστηκε από τα πυρά, προσπάθησε να απαντήσει ρίχνοντας περί τις 10 βολές με τα πυροβόλα του, αλλά σύντομα οι πυροβολητές του εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Τα τρία αντιτορπιλικά έριξαν συνολικά πάνω από 700 βολές πολλές εκ των οποίων έπεφταν στην πόλη της Καβάλλας προκαλώντας σοβαρές υλικές ζημιές. Οι κινηματίες έδειχναν να έχουν παραλύσει εντελώς αιφνιδιασμένοι ενώ το πλήρωμα του "Έλλη" είχε εγκαταλείψει το πλοίο και είχε μεταφερθεί στην στεριά. Ο Σακελλαρίου διέταξε το αντιτορπιλικό Σπέτσες να μπει στο λιμάνι και να αιχμαλωτίσει το εύδρομο. Καθώς όμως το αντιτορπιλικό εισερχόταν στο λιμάνι δέχθηκε εύστοχα πυρά από πυροβολαρχία στα υψώματα της πόλης. Ο οβίδες έσκαγαν δεξιά και αριστερά του αντιτορπιλικού που αμέσως ανέκρουσε πρύμνα και οπισθοχώρησε αναπτύσσοντας όση ταχύτητα διέθετε.
Ο κυβερνητικός στολίσκος απαγκιστρώθηκε από την τοποθεσία και έπλευσε προς Νότο καθώς ο Σακελλαρίου είχε πληροφορίες ότι ο "Άβερωφ" και άλλες μονάδες τον κινηματιών έψαχναν τα κυβερνητικά πλοία για να τα βυθίσουν. Το εύδρομο "Έλλη" υπέστη πολύ μεγάλες ζημιές στο κατάστρωμα και στην γέφυρα και εγκαταλείφθηκε. Από τον ανηλεή βομβαρδισμό ως εκ θαύματος δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα στο πλοίο η στην πόλη. Ο κυβερνητικός στολίσκος έπλευσε στην Χαλκίδα όπου αποθεώθηκε από τον κόσμο. Στην πλευρά των κινηματιών η αιφνιδιαστική αυτή καταδρομική επίθεση επέφερε μεγάλη πτώση ηθικού, που πάντως ήδη είχε υπονομευτεί από τις γενικότερες εξελίξεις. Την ίδια ημέρα της επίθεσης των κυβερνητικών, το Βενιζελικό μέτωπο στον Στρυμόνα κατέρρευσε χωρίς αντίσταση και ο Καμμένος με το επιτελείο του ζήτησε άσυλο στην Βουλγαρία.
Ο Βενιζέλος και η σύζυγος του αποβιβάζονται στην Κάσο
Η παράδοση των στασιαστικών πλοίων
Το πρωί της 11ης Μαρτίου, οι υπαξιωματικοί του κ/δ «ΕΛΛΗ» τηλεγράφησαν στο Υπουργείο των Ναυτικών ότι οι μάχιμοι αξιωματικοί είχαν αποχωρήσει από το πλοίο την νύχτα και ζητούσαν να αποσταλεί κυβερνήτης για να το παραλάβει. Διατάχθηκε τότε το κ/δ «ΕΛΛΗ» να πλεύσει μέχρι την Κασσάνδρα με κυβερνήτη τον ναύκληρο και εκεί το παρέλαβε ο Ναυτικός Διοικητής Θεσσαλονίκης. Το στασιαστικό υποβρύχιο «ΚΑΤΣΩΝΗΣ» κατά την ώρα του βομβαρδισμού του κ/δ «ΕΛΛΗ» βρίσκονταν στην Καβάλα, καταδύθηκε ταχέως μέσα στο λιμάνι και επέστρεψε το απόγευμα. Την νύχτα απέπλευσε για τα Δωδεκάνησα και κατέπλευσε στην Πάτμο το πρωί της 12ης Μαρτίου, όπου το πλήρωμά του αποβιβάστηκε. Οι ιταλικές αρχές το ρυμούλκησαν μέχρι τη Λέρο, όπου και στάλθηκε να το παραλάβει το α/τ «ΠΑΝΘΗΡ».
Από τα υπόλοιπα στασιαστικά πλοία, τα αντιτορπιλικά «ΨΑΡΑ» και «ΛΕΩΝ» και το υποβρύχιο «ΝΗΡΕΥΣ» κατά την καταστολή του κινήματος βρίσκονταν στην Σούδα. Μετά την αναχώρηση των στασιαστών από την Κρήτη ανέλαβαν την κυβέρνησή τους 3 ανώτεροι μάχιμοι αξιωματικοί που είχαν απαγάγει οι στασιαστές από τον Ναύσταθμο, επειδή είχαν αρνηθεί να προσχωρήσουν στο κίνημα. Τέλος το α/τ «ΝΙΚΗ» τέθηκε υπό τις διαταγές του Υπουργείου και διατάχθηκε να παραμείνει στη Χίο μέχρι την άφιξη νέου επιτελείου, οπότε και απέπλευσε για τον Ναύσταθμο.
Τα 3 αντιτορπιλικά τύπου ‘ΥΔΡΑ’ έπλευσαν την 12η Μαρτίου στα νησιά του Αρχιπελάγους και αποκατέστησαν τις νόμιμες αρχές. Από εκεί το α/τ «ΣΠΕΤΣΑΙ» κατευθύνθηκε στην Αλεξανδρούπολη και Καβάλα και στην συνέχεια όλα τα αντιτορπιλικά συγκεντρώθηκαν στην Θεσσαλονίκη απ’ όπου απέπλευσαν για τον Ναύσταθμο την 20η Μαρτίου. Για ανάλογους σκοπούς παρέμεινε το α/τ «ΙΕΡΑΞ» στην Κρήτη μέχρι την 18η Μαρτίου.
Αλέξανδρος Σακελλαρίου και Βασιλιάς Γεώργιος Β'
Επίλογος
Η τολμηρή καταδρομική επίθεση της Καβάλας ενίσχυσε την θέση του Σακελλαρίου που κατέστη πανίσχυρος στο Ναυτικό, αλλά και γενικότερα πολιτικά ισχυρός στους αντιβενιζελικούς. Ο Σακελλαρίου πρωτοστάτησε στις αποτάξεις Βενιζελικών για το κίνημα, ενώ ήταν ο πρόεδρος του στρατοδικείου που καταδίκασε ερήμην σε θάνατο τον Βενιζέλο και την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία των κινηματιών. Πρωτοστάτησε στην Παλινόρθωση της Βασιλείας το 1935 και μετά την αυτοκτονία Κορυζή τον Απρίλιο του 1941 ορκίστηκε υπουργός Ναυτικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπό τον Εμμανουήλ Τσουδερό να αναλαμβάνει καθήκοντα πρωθυπουργού (στις 20 Απριλίου). Συνετέλεσε στη διαφυγή του ελληνικού στόλου στην Αίγυπτο στον απόηχο της γερμανικής προέλασης και των ηττών του ελληνικού στόλου. Έπειτα από την απελευθέρωση, το 1946 ο Σακελλαρίου εξελέγη επανειλημμένα βουλευτής και διετέλεσε υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις ακόμη και βενιζελικής προέλευσης ως το 1952 που αποχώρησε οριστικά από την πολιτική
(Πηγή: Θέματα Ελληνικής Ιστορίας)
Τρίτη 14 Απριλίου 2015
Εγκύκλιος επί τη Εορτή του Πάσχα 2015
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ πατέρες
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !
Μὲ ἀγάπη πατρικὴ ἀπευθύνομε πρὸς ὅλους σας τὸν πασχάλιο χαιρετισμὸ εὐχόμενοι ἐγκαρδίως ἐπὶ ΕΤΗ ΠΟΛΛΑ νὰ ἑορτάζετε μὲ ὑγεία, χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση μαζὶ μὲ τὶς οἰκογένειές σας τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. «Αὕτη ἐστι ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα… Ἡ μία τῶν σαββάτων…». Ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις πανηγύρεων», ὅπως ἐσάλπισε ἡ γλυκύτατη μουσική σάλπιγγα Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ.
«Αὕτη ἡ ἡμέρα, λοιπόν, ἥν ἐποίησεν ὁ Κύριος. Ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῆ…» Μόνο οἱ ἄπιστοι καὶ «ἄθεοι ἐν τῷ κόσμω» (Ἐφεσ.2,12), χωρὶς Θεὸ καὶ ἐλπίδα, ἂς μένουν – ἀφοῦ οἱ ἴδιοι τὸ διάλεξαν – σκυθρωποὶ καὶ ἀμέτοχοι τῆς χαρᾶς μας γιὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Σήμερα ὅμως, παρακαλῶ, λίγο καλύτερα, βαθύτερα, νὰ σκεφθοῦμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας ἐν συνδυασμῶ μὲ τὸν φρικτὸ καὶ ἐπονείδιστο Σταυρό Του. Ἐξάλλου τὴν πραγματικότητα αὐτὴ τὴν κηρύττομε καθαρὰ καὶ ἀπερίφραστα, ὅταν ἐπαναλαμβάνομε αὐτὲς τὶς ἡμέρες, μᾶλλον ὅλο τὸ χρόνο, τό γνωστό μας: «Ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλω τῷ κόσμω…». Ἀκούσατε προσεκτικά; Ἡ χαρὰ καὶ ἡ δόξα τῆς Ἀναστάσεως ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ. Δηλαδὴ, ἐὰν δέν προηγεῖτο ὁ Σταυρός, ἡ Θυσία τοῦ Γολγοθά, χαρὰ σήμερα τῆς Λαμπρῆς δὲν θὰ εἴχαμε.
Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, εἶναι πάρα πολὺ καλὸ καὶ χρήσιμο γιὰ τὸν καθένα μας νὰ μὴ ξεχνοῦμε ποτὲ αὐτὸν τὸν παράξενο συνδυασμό: σταυρὸς – ἀνάσταση. Νὰ μὴ λησμονοῦμε, ὅτι χωρὶς σταυρὸ, χωρίς ἀγώνα καὶ θυσία δὲν πρόκειται νὰ ἀπολαύσουμε καὶ νὰ χαροῦμε ἀνάσταση, καλύτερες ἡμέρες, τιμὴ καὶ δόξα, ἀνάπαυση καὶ ἀναψυχή. Μόνο, ἐὰν τηροῦμε αὐτὸν τὸν κανόνα, θὰ εἴμαστε καί γνήσιοι μαθητὲς τοῦ Κυρίου. Εἶναι δύσκολο καὶ βαρύ; Δὲν γίνεται ὅμως διαφορετικά! Στὴ ζωὴ αὐτή, ὅπως τὴν ξέρομε, ἔτσι εἶναι φτιαγμένα τὰ πράγματα: νὰ κινοῦνται ἐπάνω σ’ αὐτὲς τὶς δύο σιδερένιες καί ἀμετακίνητες ράγες: σταυρὸς καὶ ἀνάσταση. «καὶ ὅστις οὐ βαστάζει τὸν σταυρὸν ἑαυτοῦ, μᾶς εἶπε ὁ Κύριος, καὶ ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναταί μου εἶναι μαθητής» (Λουκᾶ 14,27).
Μὲ αὐτὴν τὴν ἔννοια ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, μὲ ὅλη τὴ λάμψη καὶ τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν χαρά της, μᾶς μεταδίδει καὶ αὐτὸ τὸ σπουδαῖο δίδαγμα: ἰδίως σὲ ὅσους ἀδελφούς μας δὲν «εὐνοοῦνται» ἀπὸ τὶς συνθῆκες τῆς ζωῆς καὶ ὑποφέρουν θλίψεις διάφορες καὶ στερήσεις καὶ δοκιμασίες καὶ ἀπαγοητεύσεις σηκώνοντας πραγματικά βαρύ σταυρὸ καὶ ἀνεβαίνοντας ἀγκομαχώντας τὸν Γολγοθὰ τοῦ πόνου. Αὐτὴ ἡ ἀλήθεια, καλύτερα ὁ πνευματικός νόμος, ὅτι πάντα τὸν ὀδυνηρό σταυρὸ τὸν ἀκολουθεῖ ἡ χαρμόσυνη ἀνάσταση, ἂς τοὺς δίνει δύναμη στὴ ψυχή νά μή γονατίσουν, κουράγιο στὸν σκληρό ἀγώνα τους, γλυκειά ἐλπίδα, σάν ἡλιαχτίδες φωτεινές μέσ’ στήν καταχνιά, μέσα στὴν ὁμιχλώδη ὀδύνη καὶ τὸν ἀναστεναγμό… . Θὰ ἔλθη, θά ἔλθη ἐξάπαντος ἡ ποθεινή ἀνάσταση.
Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο χρήσιμο μποροῦμε νὰ ἀντλήσουμε ἀπὸ τὴν ἀνεξάντλητη δεξαμενὴ τῆς χαρᾶς τῆς Ἀναστάσεως. Ἂς μὴ γογγύζωμε γιὰ τὶς ἀντιξοότητες καὶ τὶς δυσχέρειες, πού τυχόν συναντοῦμε. Νὰ προσπαθοῦμε βέβαια νὰ τὶς ἐξομαλύνουμε, ὅσον εἶναι δυνατόν, ἀλλὰ πάντοτε, «χωρίς γογγυσμῶν καί διαλογισμῶν» (Φιλιπ.2,14), μαζί μὲ τὴν ἀκλόνητη πίστη μας, ὅτι αὐτὴ ἡ θυσία μας, οἱαδήποτε θυσία τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου, οἱαδήποτε ὑπομονή, κάθε δάκρυ καί στεναγμός, δὲν εἶναι ζημία καὶ χάσιμο, ἀλλὰ ἡ ἀδαμάντινη βάση, ἐπάνω στήν ὁποία θὰ οἰκοδομήσουμε ἕνα χαρούμενο μέλλον μέσα στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Εἴθε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ πατέρες καὶ συνεορταστὲς τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας τῆς Ἀναστάσεως, μὲ τέτοιες ἐποικοδομητικὲς καὶ χρήσιμες σκέψεις νὰ χαροῦμε τὴν μεγάλη γιορτή μας καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε ὅλοι κάποτε νὰ συνεορτάσουμε τὸ Πάσχα τὸ αἰώνιον, μαζὶ μὲ τὸν Ἀναστάντα Κύριον ἐν τῆ ἀνεσπέρω ἡμέρα τῆς Βασιλείας Του. Ἀμὴν
Διάπυρος εὐχέτης πρὸς τὸν Ἀναστάντα Κύριον
†Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Παρασκευή 10 Απριλίου 2015
Iερά Μητρόπολις Ελευθερουπόλεως: Εγκύκλιος κατά την Αγίαν και Μεγάλην Παρασκευήν 2015
«καὶ ἔλεγε τῷ Ἰησοῦ. Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθης ἐν τῆ βασιλεία σου». (Λουκᾶ 23,42)
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ πατέρες
Μεγάλη Παρασκευὴ σήμερα, ἡ πιὸ σεβάσμια ἡμέρα τοῦ χρόνου, καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί, ὅπου γῆς, μέ κατάνυξη ξαναφέρνουμε στὴ σκέψη μας ἕνα πρὸς ἕνα τὰ Ἄχραντα Πάθη τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὅσοι δέ αὐτὲς τὶς ἅγιες ἡμέρες ἐρχόμαστε στὸ ναὸ ἀκοῦμε ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς Εὐαγγελιστές μας νὰ ἐξιστοροῦν μὲ ἀκρίβεια καὶ νηφαλιότητα τὰ μοναδικά αὐτά γεγονότα, τὰ ὁποῖα ἐξυφαίνουν τὸ θεῖον Πάθος καὶ συγχρόνως ἀκοῦμε τὸν λυρικὸ καὶ περιπαθῆ, συγκινητικὸ σχολιασμὸ των ἀπὸ ἐμπνευσμένους ποιητὲς τῆς Ἐκκλησίας μας. Τί ὑπέροχος, ἀλήθεια, συνδυασμός! Τί θησαυρός ἀνεκτίμητος γιά μᾶς τούς Ὀρθοδόξους! Ὁ πεζὸς, ἀφηγηματικὸς, ἤρεμος λόγος τῶν Εὐαγγελίων μας νὰ διανθίζεται ἀπὸ τὰ πιὸ ἀρωματικά, μεθυστικὰ λουλούδια τῆς ποιήσεώς μας!
Καὶ σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο εἴμαστε, λοιπόν, προνομιοῦχοι καὶ εὐτυχεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί, διότι οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας, καθοδηγούμενοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, μᾶς ἐχάρισαν μία τέτοια Θεία Λατρεία, ὥστε μὲ ὅλη μας τὴν ὕπαρξη, καὶ νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ σῶμα νὰ δοξάζουμε τὸ Πανάγιο Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας. Ὅπως ἀκριβῶς εἶναι το ἅγιο Θέλημα Του. «Δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν…». (Α΄ Κορ. 6,20).
Ἀλλὰ σήμερα, Ἁγία καὶ Μεγάλη Παρασκευή, ἂς ὠφεληθοῦμε καί κάτι πιό πρακτικά, ἐννοοῦμε κάτι πού νά ἀφορᾶ ἄμεσα τή ζωή μας, ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων μας. Ἀσφαλῶς πολλὰ καὶ σπουδαῖα καὶ πνευματικώτατα ἔχομε νὰ διδαχθοῦμε ἀπὸ τὴν ἱστορία τῶν Ἀχράντων Παθῶν τοῦ Κυρίου μας, τὰ ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία μας «ὡς φῶτα σωστικὰ ἀνατέλλει τῷ κόσμω» κάθε χρόνο. Στὴ σημερινή μας ὅμως διδασκαλία, γιά πρακτικούς λόγους, ἂς θυμηθοῦμε ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὰ πολλὰ καὶ ἂς προσπαθήσουμε μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐξιχνιάσουμε τὸ ἠθικό του νόημα γιὰ μᾶς τοὺς χριστιανοὺς αὐτῆς ἐδῶ τῆς ἐποχῆς. Καὶ τό σημείο αὐτὸ ἀπό τήν ἱστορία τῶν Ἁγίων Παθῶν ἄς εἶναι ἡ μετάνοια τοῦ ληστοῦ. Ἡ μετάνοια τοῦ γνωστοῦ μας ληστοῦ, ὁ ὁποῖος μαζὶ μὲ κάποιον ἄλλον… συνάδελφό του στὶς κλοπὲς καὶ τὰ ἐγκλήματα, σταυρώθηκαν ἐκ δεξιῶν καὶ ἐξ ἀριστερῶν τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ ἐκπληρωθῆ καὶ αὐτὴ ἡ ἀνεξήγητη μέχρι τότε προφητεία «καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη» (Μάρκ. 15,28). Αὐτή ἡ μεταστροφή τοῦ ληστοῦ ἂς γίνη ἀφορμὴ νὰ θυμηθοῦμε τὸ γεγονὸς αὐτὸ γιὰ τὸ δικό μας καλό.
Βέβαια, θά πεῖ δικαίως κάποιος, ἐμεῖς δὲν εἴμαστε σὰν τὸν ληστὴ τοῦ Γολγοθά. Ναί! Ὅμως μὲ τὴν ἀπιστία μας, τὴν ἄφοβη καταπάτηση τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ, τὴν περιφρόνηση τοῦ ἁγίου Του θελήματος, τὴν σκληροκαρδία καὶ ἀμετανοησία μας, τὸ πεῖσμα μας νὰ κάνουμε τὸ δικό μας θέλημα, λίγο διαφέρουμε ἀπὸ τὴν ἠθικὴ ποιότητα καί σκληρότητα τοῦ ἑτοιμοθάνατου ἐπί τοῦ σταυροῦ ληστοῦ. Ἐκεῖνος λίγο ἤθελε νὰ πέση στὸ στόμα τὸ ἀδηφάγο τοῦ ἅδου καὶ νὰ χαθῆ ὡς ψυχή, πού ἁμάρτησε χωρίς φόβο Θεοῦ καὶ ἔμεινε μέχρι τότε ἀμετανόητος. Τὴν τελευταία ὅμως στιγμή, πρὶν τὸ τέλος, ἔγινε τὸ ἀνέλπιστο θαῦμα. Ἄλλαξε ριζικά. Ἔκαμε στροφὴ νοερὰ 180 μοιρῶν. Μετενόησε ὁ δυστυχὴς καὶ ἀμέσως ἔγινε ὁ πιὸ εὐτυχής θνητός. Γιὰ τὴν κόλαση προοριζόταν γιὰ τὰ τόσα ἁμαρτήματα καὶ τὰ φοβερά του ἐγκλήματα καὶ ξαφνικὰ πατᾶ τὸ κατώφλι τοῦ πάντερπνου Παραδείσου. Πῶς μπῆκε στὸν Παράδεισο ὁ χειρότερος τῶν ἀνθρώπων; Μὲ ἕνα κλειδὶ, μᾶς λένε οἱ ποιητὲς τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἄνοιξε τὴν πόρτα του. Μὲ τὸ κλειδὶ τῆς μετανοίας! Λέγοντας, μᾶς εἶπαν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελιστές, μέσα ἀπὸ τὴν αἱμάσσουσα καρδιὰ του, λίγο πρίν ἐκπνεύση, τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθης ἐν τῆ Βασιλεία σου…».
Ἰδοὺ τὸ μήνυμα πού στέλνει πάλι ἀπὸ τὴν δόξα πιὰ τοῦ Παραδείσου ὁ εὐγνώμων καὶ μετανοημένος ληστής. Ἀδελφοί, ὅσοι μιλᾶτε ἀκόμη γιὰ ἀθεΐα, ὅσοι χωρὶς φόβο Θεοῦ ζεῖτε καὶ πολιτεύεσθε, ὅσοι δὲν δίνετε σημασία στὴ Θεία Δικαιοσύνη, μὴ λησμονᾶτε τὸ παράδειγμα τοῦ ληστοῦ τοῦ Γολγοθά. Ἀκόμη καὶ τὴν τελευταία στιγμὴ εἶπε τὸ «Μνήσθητί μου…» καὶ σώθηκε. Ὑπάρχει, λοιπόν, ἐλπίς. Καί στό παραπέντε. Τώρα ὅμως πού ἔχετε καιρὸ ἀποχαιρετεῖστε γιὰ πάντα τὴν ἀπιστία καὶ ἀθεΐα καὶ ζητεῖστε ειλικρινά συγγνώμη ἀπὸ τὸν Θεό. Δὲν πρόκειται νὰ σᾶς τὴν ἀρνηθῆ. Γένοιτο.
ΜΕΤ ΕΓΚΑΡΔΙΩΝ ΠΑΤΡΙΚΩΝ ΕΥΧΩΝ
†Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Πέμπτη 9 Απριλίου 2015
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας...
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,
ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.
Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,
ο των αγγέλων βασιλεύς.
Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται,
ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.
Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.
Τρίτη 7 Απριλίου 2015
11 Απριλίου 1941: Οι Γερμανοί στρατιώτες στην Καβάλα
Στις 11 Απριλίου 1941 εισήλθαν στην Καβάλα οι πρώτοι σχηματισμοί του γερμανικού στρατού. Την επομένη τυπώθηκε και κυκλοφόρησε η Διαταγή του Γερμανού Στρατιωτικού Διοικητή Καβάλας για παράδοση όπλων, άνοιγμα καταστημάτων, παράδοση τροφίμων που κλάπηκαν από στρατιωτικές αποθήκες και ιδιωτικά καταστήματα, υπακοή στις διαταγές Χωροφυλακής, τιμές τροφίμων και χρήση νομισμάτων κλπ.
(Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους - Αρχεία Ν. Καβάλας)
Πέμπτη 2 Απριλίου 2015
Απαγόρευση της αλιείας στα εσωτερικά νερά για το έτος 2015
Με απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Καβάλας κ. Θεόδωρου Μαρκόπουλου, απαγορεύεται από 15 Απριλίου μέχρι 30 Μαΐου 2015 η ενάσκηση της επαγγελματικής και ερασιτεχνικής αλιείας ιχθύων και λοιπών υδροβίων ζώων, με κάθε μέσο και εργαλείο, στα εσωτερικά νερά (ποταμούς, παραπόταμους, χείμαρρους, ρυάκια, και λοιπούς υδάτινους σχηματισμούς) για την προστασία της αναπαραγωγής των ιχθύων και των λοιπών υδρόβιων ζώων, α) στον ποταμό Νέστο, β) στον ποταμό Στρυμόνα, γ) στα Τενάγη Φιλίππων, δ) στα αρδευτικά κανάλια, ε)στους παραποτάμους και στα λοιπά εσωτερικά ύδατα.
Η απόφαση αυτή αποσκοπεί στην προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας.
Για τους παραβάτες της παραπάνω απόφασης προβλέπονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, όπως επιβολή προστίμου και απαγόρευση άδειας αλιείας.
Η απόφαση αυτή αποσκοπεί στην προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας.
Για τους παραβάτες της παραπάνω απόφασης προβλέπονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, όπως επιβολή προστίμου και απαγόρευση άδειας αλιείας.
Καλωσορίζουμε την επαναλειτουργία της ΕΡΤ, διεκδικούμε αυτόνομη ΕΡΤ3
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης εκφράζει την ικανοποίησή του για την κατάθεση στη βουλή του σχεδίου νόμου που προβλέπει να επαναλειτουργήσει η ΕΡΤ με όλες τις δομές της (ΕΡΤ3, περιφερειακά ραδιόφωνα) και με το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνταν στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ως τις 11 Ιουνίου 2013.
Η εξέλιξη αυτή, πέρα από την ενίσχυση της εργασίας σε έναν κλάδο που έχει δοκιμαστεί εντονότατα από την οικονομική κρίση, αποκαθιστά μια ανοιχτή πληγή της ενημέρωσης, κατ’ επέκταση και της ίδιας της δημοκρατίας.
Η ΕΣΗΕΜ-Θ διατυπώνει ωστόσο την διαφωνία της στο ότι δεν προβλέπεται στο σχέδιο νόμου η αυτόνομη λειτουργία της ΕΡΤ3 με δικό της διοικητικό συμβούλιο.
Το γεγονός αυτό περιορίζει τη δυνατότητα της ΕΡΤ3 να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες ενημέρωσης που υπάρχουν στην περιφέρεια. Για τον λόγο αυτό η ΕΣΗΕΜ-Θ θα συνεχίσει να διεκδικεί -και με την παρουσία της στην αρμόδια επιτροπή διαβούλευσης στη βουλή- την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος, το οποίο άλλωστε έχουν διατυπώσει από πολύ καιρό θεσμοί και φορείς της Βόρειας Ελλάδας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)