«Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία, όπως και με όλα τα στατιστικά δεδομένα, ελληνικά ή μη. Τα στατιστικά είναι εκεί και μπορούν να σου στείλουν σημαντικά μηνύματα αρκεί να ξέρεις πώς να τα «ακούσεις» και πώς να τα «διαβάσεις». Με τη φράση αυτή ο αντιπρόεδρος της ανεξάρτητης πλέον Ελληνικής Στατιστικής Αρχής Νίκος Λογοθέτης, θέλησε να δώσει το στίγμα του, για το ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα της στατιστικής. Στη συνέντευξή του ο κ. Λογοθέτης, αναφέρει το κατά πόσο βοήθησε η ανεξαρτητοποίηση της Στατιστικής Υπηρεσίας και πως μπορούν να βοηθήσουν τα στοιχεία στην αποτύπωση της κατάστασης της χώρας. Παράλληλα αναφέρεται στους στενούς δεσμούς που έχει με την Καβάλα, τον τόπο καταγωγής του.
-Η θέση του Αντιπροέδρου της ΕΛΣΤΑΤ έχει σημαντικές ευθύνες;
«Σαφώς και έχει καθόσον, όπως αναφέρεται και στο ΦΕΚ σύστασης της ΕΛ.ΣΤΑΤ., «εάν απουσιάζει ή κωλύεται ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος ασκεί χρέη Προέδρου». Συνεπώς, εξ ορισμού, όλες οι αρμοδιότητες ενός Αντιπροέδρου θεωρητικά ταυτίζονται με αυτές του Προέδρου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευθύνες και υποχρεώσεις του έναντι του Οργανισμού. Βέβαια, η σημαντικότερη υποχρέωση και ευθύνη όλων των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. θα πρέπει να είναι και να συνεχίζει να είναι καθημερινά η κατοχύρωση της ποιότητας των επίσημων στατιστικών που αναπτύσσονται, παράγονται και διαδίδονται, τα οποία (στατιστικά) θα διέπονται από τις αρχές της επαγγελματικής Ανεξαρτησίας, Αντικειμενικότητας, Αμεροληψίας, Ακρίβειας, Ακεραιότητας και Αξιοπιστίας.
Τα ανωτέρω έξι ‘Α’ αποτελούν τη βάση του Κώδικα Ορθής Πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, με άλλα λόγια του Κώδικα Στατιστικής Δεοντολογίας της Ευρώπης. Πράγματι, αν ακόμη και ένα μόνο από αυτά τα έξι ‘Α’ δεν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε, θα επιστρέψουμε πάλι στα προβλήματα αξιοπιστίας που είχε πρόσφατα η χώρα μας στο εξωτερικό, τα οποία είδαμε ότι πληρώσαμε πολύ ακριβά. Αλλά, τίποτα δεν είναι πιο αναπόφευκτο από μια ανάγκη της οποίας η ώρα έχει φθάσει. Και η ώρα της Αξιοπιστίας των ελληνικών στατιστικών έχει φθάσει και ευθύνη όλων μας στην ΕΛ.ΣΤΑΤ. είναι να το αποδείξουμε σε όλο τον κόσμο. Αν δεν το πετύχουμε αυτό, θα φταίει βέβαια η Διοίκηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., και όχι οι εργαζόμενοι, κάτι που δείχνει ξεκάθαρα το ποσοστό την ευθύνης και εμού προσωπικά».
-Τι είναι αυτό που σας οδήγησε να εκδηλώσετε ενδιαφέρον για την ΕΛΣΤΑΤ;
«Ανέκαθεν με ενδιέφερε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. και συχνά επισκεπτόμουν την πολύ αξιόλογη Ιστοσελίδα της με τις θαυμάσιες χρονοσειρές των στατιστικών δεδομένων που παρουσιάζονται εκεί, από τις οποίες μάλιστα έπαιρνα ιδέες για ασκήσεις Στατιστικής στους μεταπτυχιακούς φοιτητές μου στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αισθάνθηκα όμως πολύ άβολα όταν προέκυψε διεθνώς η κακή φήμη των «Greek Statistics» που στέλνονταν από την πρώην ΕΣΥΕ (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος). Θυμήθηκα ένα παλιό Αγγλικό Βιβλίο με τίτλο «How to lie with Statistics!» («Πώς να ψεύδεσαι με τα Στατιστικά») και φαντάσθηκα το εφιαλτικό σενάριο μιας άμεσης επανέκδοσής του με τον τίτλο «How to lie with Greek Statistics!». Όταν προκηρύχθηκαν οι 4 θέσεις για το Διοικητικό συμβούλιο της ΕΛ.ΣΤΑΤ., μέσω της Ιστοσελίδας opengov, το είδα ως μια ευκαιρία, αν επιλεγόμουν, να συνεισφέρω στην προσπάθεια ανάκτησης της χαμένης αξιοπιστίας μας. Αποτελεί κίνητρο για μένα το γεγονός ότι η επιλογή των μελών του ΔΣ έγινε με πλήρως αξιοκρατικά κριτήρια, κάτι που ήδη αποδεικνύει την εμμονή της χώρας μας να δημιουργήσει και να εξελίξει την Στατιστική Υπηρεσία της σε ένα πραγματικά ανεξάρτητο όργανο από την εκάστοτε Κυβέρνηση, μια Αρχή η οποία θα παράγει έγκαιρα, έγκυρα, αξιόπιστα στοιχεία, τα οποία όλοι θα πιστεύουν».
-Πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει η «ανεξαρτητοποίηση» της Στατιστικής Αρχής;
«Η ανάγκη ανεξαρτησίας της ΕΛ.ΣΤΑΤ. από την εκάστοτε Κυβέρνηση οδήγησε στην μετατροπή της πρώην Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας σε ανεξάρτητη Αρχή – την Ελληνική Στατιστική Αρχή – που ελέγχεται πλέον, όχι από κάποιον Γενικό Γραμματέα διορισμένο από το Κυβερνών Κόμμα, αλλά από το ίδιο το Ελληνικό Κοινοβούλιο και λογοδοτεί σε αυτό. Τα μέλη του ΔΣ της ΕΛ.ΣΤΑΤ., επιλέγονται αξιοκρατικά μετά από σχετική προκήρυξη των ανάλογων θέσεων, και εγκρίνονται από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, με πλειοψηφία τεσσάρων πέμπτων. Αυτό και μόνο το γεγονός πιστεύω ότι ήδη συνετέλεσε στην ανάκτηση της αξιοπιστίας μας διεθνώς. Έχουμε αρχίσει να πείθουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι γυρίσαμε πλέον σελίδα με τη θωράκιση του χώρου παραγωγής των ελληνικών στατιστικών απέναντι σε οποιαδήποτε προσπάθεια χειραγώγησης και επηρεασμού τους».
-Αλήθεια, πώς μπορούν τα στατιστικά στοιχεία να αποτυπώσουν την πραγματική εικόνα της χώρας μας;
«Αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, συλλεγόμενα ακόμη και δειγματοληπτικά, αλλά αναλυμένα με τη σωστή στατιστική μεθοδολογία, μπορεί να μας βοηθήσουν στο να κατανοήσουμε το παρελθόν, να εξηγήσουμε το παρόν, ακόμη και να προβλέψουμε το μέλλον. Ακούγεται εξωπραγματικό αλλά είναι πλήρως αναμενόμενο σε κάποιον που έχει ανακαλύψει την ομορφιά και τις δυνατότητες της στατιστικής επιστήμης. Η Ανάλυση των Χρονοσειρών (Time-Series Analysis) λόγου χάριν, αποκαλύπτει εύκολα τάσεις και εποχικότητες που επεξηγούν πλήρως την συμπεριφορά των στατιστικών στοιχείων διαχρονικά. Τα μοντέλα παλινδρόμησης (Regression models) από την άλλη μπορούν να προβλέψουν με μεγάλη και υπολογίσιμη πιθανότητα τις τιμές μιας μεταβλητής, παρουσία άλλων σημαντικών παραμέτρων που επηρεάζουν (θετικά ή αρνητικά) τη μεταβλητή που μας ενδιαφέρει. Ενώ ο Στατιστικός Έλεγχος Διεργασιών (Statistical Process Control) μπορεί και διαχωρίζει το συστηματικό και προβλέψιμο, από το ασύνηθες και απρόβλεπτο – αυτή μάλιστα η τεχνική άρχισε πριν 60 χρόνια να διδάσκεται συστηματικά στα στελέχη των Ιαπωνικών Βιομηχανιών, έγινε εργαλείο Μάνατζμεντ, και ο καθένας μπορεί πλέον να δει το αποτέλεσμα αυτής της στατιστικής γνώσης στη ποιότητα των Ιαπωνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Τέλος, όλοι έχουμε ακούσει περί Κανονικής Κατανομής (Normal Distribution) που εκφράζει την «Συχνότητα του Τυχαίου (ή του Λάθους)». Έχουμε πραγματικά φθάσει στο σημείο να μοντελοποιήσουμε το τυχαίο! Εδώ δεν μπορώ παρά να αναφέρω τον Sir Francis Galton ο οποίος παραδέχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα ότι δεν γνώρίζε «τίποτα πιο κατάλληλο να προκαλέσει τη φαντασία από το θαυμάσιο σχήμα της κοσμικής τάξης που εκφράζεται από το νόμο της κανονικής κατανομής». Πίστευε ότι «ο νόμος θα προσωποποιείτο και θα θεοποιείτο από τους αρχαίους Έλληνες αν τον γνώριζαν!».
-Μια τελευταία σκέψη για την πορεία σας από τώρα και στο εξής σε σχέση με τα «Στατιστικά» της χώρας;
«Να συνεισφέρω όσο μπορώ στην προσπάθεια παραγωγής και διάδοσης αξιόπιστων ελληνικών στατιστικών, αλλά και στην προσπάθεια διάχυσης της Στατιστικής Μεθοδολογίας και κατανόησης της αξίας των στατιστικών μεθόδων, ώστε ίσως να εκπληρωθεί κάποτε η προφητεία του H. G. Wells που είπε ότι «κάποια μέρα η στατιστική σκέψη θα γίνει τόσο απαραίτητη για πολιτική αγωγή όσο η ικανότητα του να διαβάζεις και να γράφεις».
-Πώς σκέφτεστε να αντιμετωπίσετε τα όσα έχουν ακουστεί σχετικά με τη διαφάνεια των στατιστικών στοιχείων;
«Καταρχήν θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία, όπως και με όλα τα στατιστικά δεδομένα, ελληνικά ή μη. Τα στατιστικά είναι εκεί και μπορούν να σου στείλουν σημαντικά μηνύματα αρκεί να ξέρεις πώς να τα «ακούσεις» και πώς να τα «διαβάσεις». Αν μάλιστα ξέρεις και πώς να τα επεξεργαστείς και να τα αναλύσεις, όσο δειγματοληπτικά κι αν τα συλλέγεις, είναι σε θέση να σε βοηθήσουν να πάρεις χρήσιμες και αξιόπιστες αποφάσεις, κρίσιμες ακόμη και για το μέλλον αυτού του τόπου. Και αυτό διότι η Στατιστική επιστήμη πραγματικά σου δίδει την δυνατότητα να καταλήγεις σε επαρκή συμπεράσματα από ανεπαρκή δεδομένα. Από την άλλη βέβαια, με μια κατάλληλη «δημιουργική λογιστική», εύκολα γίνονται τα δεδομένα και εργαλείο παραπλάνησης. Αν κάποιος π.χ. θέλει να δείξει ότι ελαττώθηκε το δημοσιονομικό έλλειμμα μιας χώρας, και επιλέγει να το κάνει, όχι με διαρθρωτικές αλλαγές και επεμβάσεις στην Οικονομία και στην Ανάπτυξη της χώρας, αλλά «φουσκώνοντας» πλασματικά το μέγεθος του ΑΕΠ, σίγουρα το έλλειμμα (ως αντιστρόφως ανάλογο του ΑΕΠ) θα δείξει ελάττωση – εκεί όμως δεν φταίνε ούτε τα στατιστικά (που είναι πάντα αντικειμενικά) ούτε και ο τύπος υπολογισμού του ελλείμματος. Φταίει το παραπλανητικό «φούσκωμα» του ΑΕΠ που είναι υποκειμενική παρέμβαση.Τι είναι αυτό λοιπόν που θα εξασφαλίσει την διαφάνεια των στατιστικών στοιχείων;
Αρχικά, η «επαγγελματική Ανεξαρτησία», το πρώτο από τα 6 ‘Α’, η ανεξαρτησία δηλ. της ΕΛ.ΣΤΑΤ. από οποιαδήποτε πολιτική (ή μη) παρέμβαση. Σε αυτό πιστεύω ότι έχει ήδη γίνει μια πολύ καλή αρχή με την σύσταση της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ως Ανεξάρτητη Αρχή. Ένα ακόμη βήμα που θα συνεισφέρει στην διαφάνεια και αξιοπιστία των στατιστικών είναι η περαιτέρω αξιοποίηση της επιστήμης της πληροφορικής με τη δημιουργία μιας κεντρικής πύλης αυτοματοποιημένης συλλογής δεδομένων με κωδικοποιημένα ερωτηματολόγια, όπου θα εξασφαλίζεται η έγκαιρη, απρόσκοπτη και αμερόληπτη συλλογή στοιχείων ενώ θα αποφεύγεται η επικάλυψη και η επανάληψη. Αυτό βέβαια προϋποθέτει και την δημιουργία αξιόπιστων και επικαιροποιημένων Μητρώων για τους Οργανισμούς και τις Ελληνικές Επιχειρήσεις, Δημόσιες και Ιδιωτικές, ένας τομέας που ήδη ξέρω ότι χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και άμεσης περαιτέρω βελτίωσης. Μία πρώτη ενέργεια όμως που πρέπει να κάνουμε, είναι η διάγνωση της ισχύουσας κατάστασης και ο προσδιορισμός των «αδύναμων κρίκων» - σε ποια σημεία δηλαδή υπάρχουν πιθανότητες παραβίασης των 6 ‘Α’ που ανέφερα στην αρχή. Αν κατορθώσουμε να κλείσουμε τα όποια κενά υπάρχουν με τις κατάλληλες διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες ώστε να μην ξαναπροκύψουν, και με ένα σύστημα σημείων προειδοποίησης (trigger points) για ενδεχόμενα «ακανόνιστα» ή «παραποιημένα» στοιχεία, τότε θα έχουμε ένα αξιόπιστο επίπεδο αναφοράς για οποιαδήποτε μελλοντική αξιολόγηση. Μόνο από εκείνη τη στιγμή και μετά θα είναι δυνατή η εκτίμηση της προόδου. Διότι, όπως είπε και ο Thomas Fuller, τίποτα δεν είναι καλό ή κακό παρά μετά από σύγκριση. Αν λοιπόν έχουμε ένα αξιόπιστο επίπεδο αναφοράς για σύγκριση, θα είμαστε πάντα σε θέση να ξέρουμε πόσο καλοί (ή κακοί!) είμαστε και πόσο πρέπει ακόμη να βελτιωθούμε».
-Πως ξεκινήσατε την καριέρα σας;
«Στο London School of Economics ως σύμβουλος έρευνας σε φοιτητές που στις διπλωματικές εργασίες τους χρειάζονταν υποστήριξη στην στατιστική ανάλυση των δεδομένων που είχαν συλλέξει. Ουσιαστικά αυτή η δραστηριότητα της συμβουλευτικής στατιστικής υποστήριξης σχετίζεται με όλη τη καριέρα μου έκτοτε».
-Υπάρχουν κάποια σημεία σταθμοί που ξεχωρίζετε;
«Θεωρώντας ως πρώτο σημείο σταθμό την ολοκλήρωση του διδακτορικού μου, πιστεύω ότι σημεία σταθμοί που σίγουρα ξεχωρίζουν είναι οι συνεργασίες που είχα στη καριέρα μου με το LSE, την General Electric Company και την British Telecom στην Αγγλία, αλλά και με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και φυσικά την ΕΛ.ΣΤΑΤ. στην Ελλάδα».
-Έχετε στενούς δεσμούς με την ιδιαίτερη πατρίδα σας;
«Φυσικά και έχω με την Καβάλα, τη πόλη που γεννήθηκα όπου ακόμη διατηρώ δεσμούς με πολλούς αγαπητούς συγγενείς και παιδικούς φίλους. Γι αυτό και την επισκέπτομαι συχνά, με κάθε ευκαιρία».
-Σκέφτεστε κάποια στιγμή να επιστρέψετε στην Καβάλα;
«Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, και πώς να μην είναι όταν μιλάμε για μια από τις ωραιότερες πόλεις τις Ελλάδας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου