Τρίτη 10 Αυγούστου 2010

Ένας αλλιώτικος, σημερινός "Ορέστης"

Της Δάφνης Καραθεοδώρου

Μία άλλη όψη, με έντονα μεταμοντέρνα στοιχεία περιελάμβανε η τραγωδία «Ορέστης» του Ευριπίδη, που παρουσιάστηκε το βράδυ του Σαββάτου 7 Αυγούστου, στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων, από το Εθνικό Θέατρο. Το κοινό που σχεδόν γέμισε το αρχαίο θέατρο χειροκρότησε θερμά τους ηθοποιούς για τις ερμηνείες τους, αν και υπήρξαν και κάποιες ενστάσεις σχετικά με το συνδυασμό της υπόθεσης του έργου με το σήμερα.

Στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, ο Ορέστης και η Ηλέκτρα είναι δύο μυθικά πρόσωπα εγκλωβισμένα μέσα στο χρόνο και το χώρο του αρχαίου θεάτρου. Σαν τον Τάνταλο κουβαλούν το άχθος της οικογενειακής ιστορίας, το άχθος μιας τραγωδίας που δεν ολοκληρώνεται. Κι έπειτα κάνουν την είσοδό τους ο Μενέλαος, η Ελένη, η Ερμιόνη, ο Τυνδάρεως, ο Πυλάδης, και ο Αγγελιοφόρος.

Απέναντι στα μυθικά πρόσωπα της ιστορίας τίθεται ένα χορός νέων γυναικών και ανδρών, που ουσιαστικά οδηγεί στην έναρξη της παράστασης μέσα από τα «παιχνίδια» μιας ομάδας νέων σε ένα αρχαίο θέατρο. Προερχόμενος από μια άλλη, σημερινή, εποχή, ο χορός αρχικά διστάζει, έπειτα συμπάσχει, συμμετέχει ενεργά, ταυτίζεται και σχολιάζει την ιστορία των Ατρειδών, μια ιστορία γεμάτη συγκρούσεις, ανατροπές, απολογίες. Η παράσταση ανιχνεύει το μύθο θέτοντας ερωτήματα για τις σχέσεις των γενεών, των φύλων, της κοινωνικής συνοχής και της επιβίωσης των νέων ανθρώπων σε ένα εχθρικό κόσμο

Η υπόθεση

Μετά το φόνο της μητέρας του, Κλυταιμνήστρας, κυνηγημένος από τις Ερινύες και καταδικασμένος σε θάνατο από την πόλη, ο Ορέστης «μαραζώνει, άρρωστο αγρίμι σ' ένα στρώμα» έχοντας στο πλάι του την Ηλέκτρα. Στο Άργος καταφθάνουν από την Τροία ο Μενέλαος και η Ελένη. Τα δύο αδέλφια προσδοκούν από το Μενέλαο να παρέμβει αλλά ούτε αυτός ούτε ο Τυνδάρεως, ο πατέρας της Κλυταιμνήστρας, σκοπεύουν να τους βοηθήσουν. Ο Ορέστης στρέφεται τότε στον Πυλάδη που αποδεικνύει την ισχυρή φιλία του αποφασίζοντας να τον στηρίξει, με κίνδυνο τη ζωή του. Οι δύο νέοι άντρες, με τη συνδρομή της Ηλέκτρας, βάζουν σε εφαρμογή ένα σχέδιο εκδίκησης με θύματα την Ελένη και την κόρη της, Ερμιόνη, που φαίνεται να τους οδηγεί όλο και βαθύτερα σε έναν φαύλο κύκλο βίας και αίματος. Παγιδευμένοι μέσα στις πράξεις τους, προσπαθούν απεγνωσμένα να διασωθούν. Την τελική λύση έρχεται να δώσει η παρέμβαση του από μηχανής θεού, Απόλλωνα.

Το έργο

Ο Ορέστης του Ευριπίδη είναι κείμενο άρρηκτα συνδεδεμένο με την εποχή του (408 π.Χ.) καθώς αποτελεί ένα καίριο σχόλιο στη λειτουργία της αθηναϊκής δημοκρατίας. Παράλληλα, είναι το τελευταίο έργο για το οποίο γνωρίζουμε ότι παρουσιάστηκε στην Αθήνα, πριν την αναχώρηση του ποιητή από την πόλη και την εγκατάστασή του στη Μακεδονία. Στον «Ορέστη», ο Ευριπίδης πραγματεύεται την τύχη των νεαρών μητροκτόνων μετά το έγκλημα, ένα θέμα γνωστό από τις Ευμενίδες του Αισχύλου. Ο Ευριπίδης φέρνει το μύθο πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα. Καταθέτοντας ένα έργο με συγκρούσεις, ανατροπές, απολογίες και έντονο πολιτικό προβληματισμό, θέτει ερωτήματα για τις σχέσεις των γενεών, των φύλων, της κοινωνικής συνοχής και της επιβίωσης των νέων σ' έναν κόσμο που καθορίζεται από παράγοντες έξω από τους ίδιους.

Η μετάφραση είναι του Στρατή Πασχάλη και η σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά.

Όσον αφορά τη διανομή στο ρόλο του Ορέστη είναι ο Νίκος Κουρής, της Ηλέκτρας η Στεφανία Γουλιώτη, του Μενέλαου ο Ακύλλας Καραζήσης, του Φρύγα ο Νίκος Καραθάνος, της Ελένης η Τάνια Τρύπη, της Ερμιόνης η Γεωργιάννα Νταλάρα, του Τυνδάρεως ο Χρήστος Στέργιογλου, του Αγγελιοφόρου ο Μανώλης Μαυροματάκης, του Πυλάδη ο Κώστας Βασαρδάνης, και του Απόλλωνα ο Γιώργος Γλάστρας. Το χορό απαρτίζουν οι: Λαμπρινή Αγγελίδου, Πολυξένη Ακλίδη, Ελένη Βεργέτη, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Άννα Καλαϊτζίδου, Κόρα Καρβούνη, Γιάννης Κλίνης, Ρηνιώ Κυριαζή, Ζωή Κυριακίδου, Ηρώ Μπέζου, Λένα Παπαληγούρα, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Γιώργος Τζαβάρας, Θάνος Τοκάκης, Ηρώ Χιώτη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: