Δευτέρα 31 Αυγούστου 2009

Το "αέριο του γέλιου" είναι πλέον η μεγαλύτερη απειλή για το στρώμα του όζοντος της ατμόσφαιρας

Δεν πρόκειται για κάποιο αστείο. Το υποξείδιο του αζώτου, το ιλαρυντικό αέριο, γνωστό και ως "αέριο του γέλιου", επειδή προκαλεί μια μεθυστική ευδιαθεσία σε όσους το εισπνέουν, είναι πλέον η πιο ισχυρή χημική ένωση που καταστρέφει το όζον στο ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη.

Αντίθετα με τους χλωροφθοράνθρακες, που κάποτε χρησιμοποιούνταν στα ψυγεία και με επιτυχία αποτέλεσαν στόχο της Συμφωνίας του Μόντρεαλ, οι εκπομπές του υποξειδίου του αζώτου δεν περιορίζονται από καμία διακρατική συμφωνία, καθώς η επικινδυνότητά του αερίου είχε υποτιμηθεί μέχρι τώρα τόσο από τους επιστήμονες, όσο και από τις κυβερνήσεις. Οι επιστήμονες ήδη από τη δεκαετία του ΄70 ήξεραν ότι το υποξείδιο του αζώτου επιδρά στο όζον, αλλά είχαν υποτιμήσει σοβαρά μέχρι τώρα την καταστροφικότητά του. Όμως, αυτό το "ξεχασμένο αέριο" είναι το τρίτο ταχύτερα αναπτυσσόμενο αέριο στην ατμόσφαιρα.

Η νέα έρευνα, που απομόνωσε για πρώτη φορά το ρόλο αυτού του αερίου, αναδεικνύει πια τη συγκεκριμένη χημική ουσία σε κατ' εξοχήν υπεύθυνη για την αραίωση του στρώματος του όζοντος, έγινε από ερευνητές του Εθνικής Διοίκησης Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ, υπό τον δρα Ακιχεμπάλ Ραβισανκάρα, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science".

"Η δραστική μείωση των χλωροφθορανθράκων κατά τα τελευταία 20 χρόνια αποτελεί μια σημαντική επιτυχία στον τομέα του περιβάλλοντος, όμως το δημιουργούμενο από τους ανθρώπους υποξείδιο του αζώτου είναι πλέον ο 'ελέφαντας στο δωμάτιο' ανάμεσα σε όλες τις ουσίες που καταστρέφουν το όζον", δήλωσε ο Ραβισανκάρα.

Το στρώμα του όζοντος προστατεύει τους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου και η αραίωσή του μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ζημιές στις γεωργικές καλλιέργειες και στους θαλάσσιους οργανισμούς, καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος στους ανθρώπους. Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ του 1987 πέτυχε να απαγορεύσει την χρήση των χλωροφθορανθράκων που κατέστρεφαν το όζον (και πιο πρόσφατα των υδροχλωροφθορανθράκων), αλλά τώρα ένας νέος εχθρός έρχεται στο προσκήνιο.

Το υποξείδιο του αζώτου -που δεν περιλαμβανόταν στις ουσίες που απαγόρευσε η συμφωνία του Μόντρεαλ- δημιουργείται από τα αζωτούχα λιπάσματα στο χώμα, την κοπριά των ζώων, την επεξεργασία των αποβλήτων και λυμάτων, τις καύσεις βιομάζας και ορυκτών καυσίμων, καθώς και ορισμένες βιομηχανικές διαδικασίες που εμπλέκουν το άζωτο. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο περίπου των συνολικών εκπομπών υποξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρα. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα παράγονται με φυσικό τρόπο, όταν τα βακτήρια στο έδαφος και τους ωκεανούς διασπούν τις ενώσεις που περιέχουν άζωτο.

Το εκπεμπόμενο αέριο ανυψώνεται στη στρατόσφαιρα, όπου το μεγαλύτερο μέρος του διασπάται από την ηλιακή ακτινοβολία σε αβλαβή μόρια αζώτου και οξυγόνου. Όμως ένα τμήμα του δεν διασπάται και μπορεί να παραμείνει επί εκατοντάδες χρόνια στην ατμόσφαιρα, όπου αντιδρά με υψηλής ενέργειας άτομα οξυγόνου και παράγει μια πιο καταστροφική ουσία, το μονοξείδιο του αζώτου, το οποίο καταστρέφει το όζον.

Οι αμερικανοί ερευνητές υπολόγισαν ότι η δυνατότητα του υποξειδίου του αζώτου να καταστρέφει το στρατοσφαιρικό όζον, είναι ανάλογη με αυτήν πολλών χλωροφθορανθράκων, όπως του τριχλωροφθορομεθανίου. Για το λόγο αυτό, προειδοποιούν ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, το αέριο αυτό θα παραμείνει η κυριότερη αιτία καταστροφής του όζοντος στη διάρκεια όλου του 21ού αιώνα. Επειδή, παράλληλα, αποτελεί και "αέριο του θερμοκηπίου", δηλαδή συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ο περιορισμός του θα αποφέρει διπλό όφελος, κατά τους επιστήμονες.

Το όζον της Γης -μετά την ολοσχερή διακοπή της χρήσης χλωροφθορανθράκων το 1996- βρίσκεται σε φάση αποκατάστασης, τόσο όσον αφορά την "τρύπα" πάνω από τους πόλους, όσον και όσον αφορά το στρώμα του γύρω από όλο τον πλανήτη. Όμως η ανεξέλεγκτη αύξηση του υποξειδίου του αζώτου μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό πισωγύρισμα, ακόμα και επιδείνωση της κατάστασης στο μέλλον.

Σημειωτέον ότι κάθε χρόνο, λόγω των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, εκπέμπονται περίπου 10 εκατ. τόνοι υποξειδίου του αζώτου, έναντι μόλις ενός εκατ. τόνου χλωροφθορανθράκων. Από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, οι εκπομπές υποξειδίου του αζώτου αυξάνονται με ρυθμό 0,5% ετησίως.

Το "αέριο του γέλιου" χρησιμοποιείται κυρίως στην οδοντιατρική ως αναισθητικό και έχει παρατηρηθεί ότι προκαλεί ευφορία σε αρκετούς ασθενείς, όταν αφυπνίζονται από την αναισθησία. Χρησιμοποιείται επίσης ως οξειδωτικό αέριο για την παραγωγή φλόγας πολύ υψηλής θερμοκρασίας (2.600 - 2.800 βαθμών Κελσίου).

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/1176985

(Πηγή:www.evdomi.gr)

Τέλος εποχής από την 1η Σεπτεμβρίου για τις συμβατικές λάμπες των 100 βατ στην ΕΕ.

Από αύριο, 1η Σεπτεμβρίου 2009 τίθεται σε ισχύ η απαγόρευση διάθεσης των διαφανών συμβατικών λαμπτήρων πυράκτωσης των 100 βατ, καθώς και οποιωνδήποτε ημιδιαφανών (γαλακτερών-ματ) λαμπτήρων, από τα καταστήματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα καταστήματα θα μπορούν να ξεπουλήσουν και μετά την 1/9/09 τα διαθέσιμα αποθέματά τους, αλλά δεν θα μπορούν εφεξής να κάνουν νέες χονδρικές παραγγελίες για τέτοιες λάμπες.

Το μέτρο ελήφθη προκειμένου να προωθηθεί η εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και χρημάτων με την χρήση νέας τεχνολογίας λαμπτήρων, που επιπλέον, αν και πιο ακριβοί, έχουν οκτώ έως 15 φορές μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Υπολογίζεται ότι με τις νέες λάμπες το μέσο ευρωπαϊκό νοικοκυριό θα εξοικονομεί περίπου 166 ευρώ ετησίως στον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος.

Σε ένα χρόνο θα έρθει η σειρά των συμβατικών λαμπών 75 βατ να απαγορευτούν, το 2011 θα απαγορευτούν οι λάμπες πυράκτωσης των 60 βατ, οι μικρότερες των 40 και 25 βατ θα αποσυρθούν το 2012, ενώ μέχρι το Σεπτέμβριο του 2016 όλες ανεξαιρέτως οι λάμπες πυράκτωσης θα έχουν πλέον υποχρεωτικά εξαφανιστεί από τα ράφια των ευρωπαϊκών καταστημάτων. Η σχετική απόφαση είχε ληφθεί πέρυσι το Δεκέμβριο σε κοινοτικό επίπεδο, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.

Η αντικατάσταση προσδοκάται ότι θα επιτρέψει την εξοικονόμηση στην Ευρώπη μέχρι και του 80% της συνολικής ενέργειας που κατανάλωναν οι παλιές λάμπες, μια εξέλιξη η οποία θα συμβάλει παράλληλα στον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και, για αυτό το λόγο, το συγκεκριμένο μέτρο απόσυρσης εντάσσεται στο ευρύτερο πακέτο πρωτοβουλιών της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ ελπίζει να εξοικονομεί 40 TWh (τεραβατώρες) κάθε χρόνο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών χαιρέτισε την έναρξη "αποκαθήλωσης" των συμβατικών λαμπτήρων από τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, θεωρώντας ότι οι καταναλωτές θα επωφεληθούν και οικονομικά. Από την άλλη όμως, εξέφρασε επιφυλάξεις για το υψηλό επίπεδο υδραργύρου που περιέχουν οι νέες λάμπες και τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία.

Ανάλογες ανησυχίες για τον υδράργυρο εξέφρασε και η οργάνωση ANEC, που εκπροσωπεί τους ευρωπαίους καταναλωτές σε θέματα προτύπων και προδιαγραφών των προϊόντων. Επεσήμανε ακόμα την ανάγκη να εφαρμοστεί άμεσα ένα σύστημα ανακύκλωσης των παλιών λαμπτήρων που αποσύρονται, καθώς επίσης να μπορούν οι καταναλωτές να επιστρέφουν, χωρίς χρέωση, τις χρησιμοποιημένες συμβατικές λάμπες τους στα καταστήματα από όπου τις αγόρασαν.

Από την πλευρά τους, οι επιχειρήσεις λιανικής και χονδρικής πώλησης, μέσω της οργάνωσης Eurocommerce που τις εκπροσωπεί, δήλωσαν προετοιμασμένες για την απόσυρση, αλλά εξέφρασαν κάποιες ανησυχίες μήπως τα καταστήματα ξεμείνουν από στοκ σε λάμπες εξοικονόμησης, για τις οποίες η ζήτηση θα αυξηθεί απότομα. Επίσης εκτίμησαν ότι (ίσως από νοσταλγία!) ορισμένοι ευρωπαίοι καταναλωτές δημιουργούν αποθέματα από τις υπό απόσυρση λάμπες των 100 βατ.

Άλλοι καταναλωτές έχουν εκφράσει παράπονα, κατά καιρούς, ότι οι νέας τεχνολογίας λάμπες εξοικονόμησης εκπέμπουν "ψυχρό" φως, δεν έχουν ελκυστικά σχήματα και αργούν να φτάσουν στο μέγιστο της φωτεινότητάς τους. Τόσο όμως η γερμανική εταιρία Osram, όσο και η ολλανδική Philips, οι μεγαλύτεροι ευρωπαίοι παραγωγοί λαμπτήρων, από την πλευρά τους, δήλωσαν ότι η τεχνολογία στις λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας έχει βελτιωθεί αισθητά πια σε σχέση με πριν μια δεκαετία, βγάζοντας πλέον "θερμότερο" φως και παρέχοντας μεγαλύτερη ποικιλία σχημάτων, χρωμάτων και διαστάσεων.

Σύμφωνα με την ελληνική Greenpeace, οι λάμπες πυράκτωσης βασίζονται σε τεχνολογία του 19ου αιώνα, που ελάχιστα έχει βελτιωθεί μέχρι σήμερα και αποτελούν ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα σπάταλου ενεργειακά προϊόντος, καθώς από την ενέργεια που καταναλώνουν, το 90% γίνεται θερμότητα αντί για φως. Μία μόνο λάμπα πυάκτωσης προκαλεί την έκλυση στην ατμόσφαιρα 150 κιλών διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο.

Αντίθετα, οι λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας καταναλώνουν τέσσερις έως πέντε φορές λιγότερη ενέργεια, μειώνοντας σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα (30 κιλά το χρόνο περίπου ανά λάμπα). Επιπλέον, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση, εκτιμάται ότι μειώνουν το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος κατά 12 ευρώ περίπου το χρόνο ανά λάμπα.

(Πηγή:www.evdomi.gr)

Φορητή συσκευή ανιχνεύει έγκαιρα τον καρκίνο των πνευμόνων απλώς με τεστ ανάλυσης της αναπνοής

Ένας αισθητήρας κατασκευασμένος από νανοσωματίδια χρυσού μπορεί να ανιχνεύσει άμεσα τον καρκίνο των πνευμόνων στην αναπνοή ενός ασθενούς και έτσι να προσφέρει μια έγκαιρη διάγνωση, πριν καν οι όγκοι εμφανιστούν στις ακτινογραφίες ή τις τομογραφίες.

Η νέα τεχνολογία ανακαλύφθηκε από ισραηλινούς ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Technion της Χάιφα, υπό τον Χοσάμ Χαϊκ, και παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Nature Nanotechnology", σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό.

Η συσκευή, που, κατά τους ερευνητές, θα είναι φορητή και αρκετά φθηνή για να μπορούν να την χρησιμοποιούν καθημερινά οι γιατροί, εμφανίζει μέχρι στιγμής ακρίβεια σε ποσοστό 86% στη διάγνωση του καρκίνου. Προσφέρει την ελπίδα ότι στο μέλλον ο καρκίνος των πνευμόνων -που συνήθως γίνεται αντιληπτός όταν πια έχει εξαπλωθεί και δεν είναι θεραπεύσιμος- θα ανιχνεύεται σε πρώιμο και πιθανώς θεραπεύσιμο στάδιο. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η συσκευή τους θα μπορεί μελλοντικά να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση και άλλων μορφών καρκίνου.

Ο αισθητήρας από νανοσωματίδια χρυσού, πάχους πέντε νανομέτρων το καθένα, ανιχνεύει ειδικές πτητικές οργανικές ουσίες που περιέχονται σε υψηλά επίπεδα στην εκπνοή των ατόμων, οι οποίοι έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν όγκο στους πνεύμονες. Τα τεστ ανάλυσης της αναπνοής έχουν ήδη αναγνωριστεί από τους επιστήμονες ως μια εναλλακτική και πολλά υποσχόμενη μέθοδος διάγνωσης για διάφορες παθήσεις. Το 2006 ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι σκύλοι μπορούν να εκπαιδευτούν για να μυρίζουν τον καρκίνο στην αναπνοή των ασθενών με εντυπωσιακή ακρίβεια της τάξης του 99%.

Ο καρκίνος των πνευμόνων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σκοτώνει περίπου 1,3 εκατ. άτομα ετησίως στον κόσμο και είναι η κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο διεθνώς (18% των συνολικών θανάτων). Μόνο των 15% των ασθενών ζουν πάνω από πέντε χρόνια, εν μέρει επειδή η διάγνωση της ασθένειας γίνεται καθυστερημένα.

Η ισραηλινή συσκευή πρέπει να πρέπει να περάσει πρώτα από πολλές ακόμα δοκιμές και να πάρει την έγκριση από τις αρμόδιες Αρχές πριν αρχίσει η παραγωγή της, μια διαδικασία που, κατά τους δημιουργούς της, αναμένεται να διαρκέσει τρία ως πέντε χρόνια. Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι μέτρησης των οργανικών ουσιών της αναπνοής, αλλά είναι πιο ακριβές και αργές.

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.nature.com/nnano/journal/vaop/ncurrent/abs/nnano.2009.235.html

(Πηγή:www.evdomi.gr)

Σάββατο 22 Αυγούστου 2009

"Η δεύτερη γέννα" του Θεόδωρου Γρηγοριάδη



Φεστιβάλ Φιλίππων – Καβάλας 09

24 και 25 Αυγούστου
«Η δεύτερη γέννα»
του Θεόδωρου Γρηγοριάδη

Ερμηνεύει η Φιλαρέτη Κομνηνού


Απεντομωτήριο, στις 9 το βράδυ



Το ανέκδοτο αφήγημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη με τίτλο «Η δεύτερη γέννα», παρουσιάζεται σε μορφή θεατρικού αναλογίου, με ερμηνεύτρια τη Φιλαρέτη Κομνηνού.


«Μια γυναίκα από την Καβάλα, έρχεται για ένα τριήμερο στην Αθήνα να ετοιμάσει τη γενέθλια γιορτή της φοιτήτριας κόρης της. Εγκλωβισμένη στο στοιχειωμένο διαμέρισμα και στην περίκλειστη ζωή της, καθώς περιμένει την αδικοχαμένη κόρη της, κατατρύχεται από θολές μνήμες και αβέβαιες σκέψεις. Έφτασε η στιγμή να λυτρωθεί από τους φόβους, να αποδεχτεί την αλήθεια ως μάνα, να ανασυντάξει το παρελθόν της ως γυναίκα.

Μια σύγχρονη ιστορία που εμπεριέχει τα τρία βασικά συστατικά της ζωής και της τέχνης: τη γέννηση, τον έρωτα και τον θάνατο. Μία εξομολογητική αφήγηση που ελλόχευε από καιρό και που έφτασε η καρμική στιγμή της να ξαναγεννηθεί στην πατρίδα της ηρωίδας, εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν όλα. Μαζί και οι δικές μου εμμονές: η βόρεια χώρα, οι βορειοελλαδίτες, οι εσωτερικές μεταναστεύσεις, οι άγρυπνες νύχτες, τα άδεια λιμάνια της ψυχής, τα φαντάσματα όσων αγαπήσαμε».


Θεόδωρος Γρηγοριάδης


Συντελεστές:
Σκηνοθετική επιμέλεια: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνική επιμέλεια: Ελένη Στρούλια

Ερμηνεύει η Φιλαρέτη Κομνηνού

Παρασκευή 21 Αυγούστου 2009

Ηλιθιότητας και βλακείας συνέχεια...



Τελικά η βλακεία και η ηλιθιότητα κάποιων ανεγκέφαλων δεν έχει όρια...
Αυτό προκύπτει από το χθεσινό περιστατικό της πυρκαγιάς στο Παγγαίο, στα όρια Χορτοκοπίου και Αντιφιλίππων, το οποίο λίγο έλειψε να καταλήξει σε τραγωδία για την όμορφη φύση του Παγγαίου και για όλους μας!
Ευτυχώς η άμεση επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων αλλά και των τεσσάρων αεροπλάνων απέτρεψαν τα χειρότερα...


Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

Η εποχή των παγετώνων...

Οι επιστήμονες φαίνεται πως επιτέλους θέτουν ένα τέλος στην μακροχρόνια διαμάχη τους σχετικά με τον βασικό μηχανισμό που βρίσκεται πίσω από τις περιοδικές "εποχές των παγετώνων" στη Γη κατά τα τελευταία δυόμιση εκατομμύρια χρόνια. Οι αιτίες για τους πάγους που έρχονται και φεύγουν κατά περιόδους, συνδέονται τελικά με τις μικρές μεταβολές στην ηλιακή ακτινοβολία (και όχι στο διοξείδιο του άνθρακα), οι οποίες προκαλούνται από περιοδικές προβλέψιμες μεταβολές στον άξονα περιστροφής του πλανήτη μας, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.

Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον Πίτερ Κλαρκ, καθηγητή γεωεπιστημών του πολιτειακού πανεπιστημίου του Όρεγκον, σε σχετική εργασία τους στο περιοδικό "Science", συμπεραίνουν ότι οι γνωστές ταλαντεύσεις στην περιστροφή της Γης προκάλεσαν τα επίπεδα των πάγων παγκοσμίως να φθάσουν στο αποκορύφωμά τους πριν 26.000 χρόνια, να σταθεροποιηθούν επί 7.000 χρόνια και μετά να αρχίσουν να λιώνουν πριν 19.000 χρόνια, ώσπου η τελευταία εποχή των παγετώνων τερματίστηκε.

Το αρχικό λιώσιμο των πάγων προκλήθηκε από την αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας και όχι από τις μεταβολές στο επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα ή στις θερμοκρασίες των ωκεανών, όπως μερικοί επιστήμονες είχαν υποστηρίξει τα τελευταία χρόνια.

"Η ηλιακή ακτινοβολία ήταν η 'σκανδάλη' που πυροδότησε το λιώσιμο των πάγων, αυτό είναι πια σίγουρο", δήλωσε ο καθηγητής Πίτερ Κλαρκ. "Υπήρξαν επίσης αλλαγές στα επίπεδα του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα και στην κυκλοφορία των ωκεανών, όμως αυτές συνέβησαν αργότερα και απλώς ενίσχυσαν μια διαδικασία που ήδη είχε ξεκινήσει".

Τα συμπεράσματα αυτά είναι σημαντικά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, επειδή θα επιτρέψουν στους ερευνητές την καλύτερη κατανόηση του πώς λιώνουν οι πάγοι λόγω των μεταβολών στην ηλιακή ακτινοβολία και έτσι θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το πώς θα αντιδράσουν οι πάγοι της Γης στο μέλλον. Οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν τις αλλαγές στον άξονα περιστροφής της Γης σε βάθος 50 εκατ. ετών στο παρελθόν. Οι αλλαγές αυτές προκαλούνται κυρίως από τη βαρυτική επίδραση των μεγαλύτερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, όπως ο Δίας και ο Κρόνος, που έλκουν τη Γη με ελαφρώς διαφορετικούς τρόπους στη διάρκεια χιλιάδων ετών.

Η συνδυασμένη αυτή επίδραση μπορεί να μεταβάλει τον άξονα της Γης -και άρα τον τρόπο που ο πλανήτης μας "γέρνει" προς τον ήλιο- μέχρι και δύο μοίρες στη διάρκεια μεγάλων χρονικών περιόδων. Αυτό έχει ως συνέπεια να αλλάζει ο τρόπος (η γωνία) που η ηλιακή ακτινοβολία πέφτει πάνω στον πλανήτη μας. Αυτές οι μικρές μεταβολές στην ηλιακή ακτινοβολία ήσαν αρκετές για να πυροδοτήσουν αλλεπάλληλες εποχές παγετώνων κατά τα τελευταία δυόμιση εκατομμύρια χρόνια, οι οποίες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους κάθε περίπου 100.000 χρόνια.

Κάποια στιγμή στην εποχή μας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η Γη θα πρέπει αργά-αργά να βγει από την μακρόχρονη περίοδο που τώρα βιώνει ανάμεσα σε δύο παγετωνικές εποχές -και η οποία έχει κρατήσει περίπου 10.000 χρόνια- και να αρχίσει ξανά να εισέρχεται σταδιακά στις συνθήκες εκείνες που τελικά θα την οδηγήσουν στην επόμενη εποχή των πάγων - εκτός και κάποιες άλλες δυνάμεις καθυστερήσουν ή και σταματήσουν αυτή τη διαδικασία.

Σύνδεσμος για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/325/5941/710

(Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Τρίτη 18 Αυγούστου 2009

Μικροοργανισμοί που τρέφονται με ...πετρέλαιο

Αλκανιβόραξ, Κυκλοκλάστικος, Μαρινοβακτήριο, Φουντιβακτήριο και Ψυχροσέρπενς. Δεν πρόκειται για μυθικά πλάσματα, αλλά για μικροοργανισμούς, που επιτελούν ένα εξαιρετικής περιβαλλοντικής σημασίας έργο: τρέφονται με ... πετρέλαιο, το διασπούν και το αποτέλεσμα είναι καθαρό θαλασσινό νερό.

Ειδικοί ερευνητές ανακάλυψαν αυτούς τους μικροοργανισμούς τη δεκαετία του ’80, στην Αλάσκα και ύστερα από έρευνες στη θάλασσα της Ιαπωνίας και στη Βόρεια Θάλασσα κατάφεραν να τους απομονώσουν και να τους εντάξουν σε διαδικασίες απορρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος, σε περιπτώσεις τέτοιων περιστατικών.

Τους μικροοργανισμούς που τρέφονται με πετρέλαιο μελετά και χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, ενώ τη σχετική τεχνογνωσία έχουν υιοθετήσει, στο πλαίσιο της προστασίας των υδατοκαλλιεργειών, οι περιοχές της Καβάλας, της Θεσσαλονίκης και του Γυθείου.

«Οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί, που τρέφονται με πετρέλαιο, αποτελούν μέρος της διαδικασίας που επιτελείται από τη φύση, ώστε από μόνη της να αντιμετωπίσει τις περιπτώσεις ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος», εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Νικόλας Καλογεράκης.

Όπως επισημαίνει ο ίδιος, οι ερευνητές στην Κρήτη κατάφεραν να εντοπίσουν τέτοιους μικροοργανισμούς και στη Μεσόγειο, τους απομόνωσαν και ξεκίνησαν να τους «εκτρέφουν», χορηγώντας τους αργό πετρέλαιο, άζωτο και φώσφορο. Έτσι, παρήγαγαν μεγάλους πληθυσμούς, που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης.

«Η απορρύπανση γίνεται μέσα σε λίγες μόλις εβδομάδες, διαφορετικά θα χρειαζόταν μήνες για να ολοκληρωθεί η διαδικασία φυσικά. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι μικροοργανισμοί που τρέφονται με πετρέλαιο, χρειάζονται, επίσης, άζωτο και φώσφορο για να αναπτυχθούν, που δεν υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στο θαλασσινό νερό, αλλά τα προσθέτουμε εμείς στο εργαστήριο», σημειώνει ο κ. Καλογεράκης και προσθέτει: «Αρκεί να ρίξει κανείς λίγο νεράκι στους μικροοργανισμούς που έχουμε αποξηράνει. Είναι σαν να φτιάχνουμε ψωμί προσθέτοντας νερό στη σκόνη της μαγιάς!».

Η ολοκληρωμένη διαχείριση πετρελαιοκηλίδων περιλαμβάνει τρία μέρη. Στο πρώτο, η μεγαλύτερη ποσότητα ρύπανσης εγκλωβίζεται στα πλωτά φράγματα, τα οποία εγκαθίστανται κοντά σε περιοχές υδατοκαλλιεργειών. Στη συνέχεια, ειδικές συσκευές (skimmers) αντλούν το πετρέλαιο που επιπλέει στη θάλασσα, προκειμένου να μαζέψουν τη μεγαλύτερη ποσότητα της ρύπανσης. Αμέσως μετά, οι μικροοργανισμοί διασκορπίζονται στη θάλασσα μέσω ενός συστήματος αντλιών, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην ακτή, αν έχει φτάσει μέχρι εκεί η πετρελαιοκηλίδα. Το τρίτο μέρος της διαδικασίας, προβλέπει την εγκατάσταση ειδικών τηλεμετρικών σταθμών με αισθητήρες που σημαίνουν συναγερμό σε έναν κεντρικό υπολογιστή, μόλις ανιχνεύσουν την ύπαρξη πετρελαίου στη θάλασσα. Με αυτό τον τρόπο, είναι εφικτή η γρήγορη αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης, προτού επεκταθεί η μόλυνση.

Η σχετική τεχνογνωσία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ και τη Βόρεια Ευρώπη, αποτελεί όμως καινοτομία για την Ελλάδα, όπου θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται ολοκληρωμένα, από το Σεπτέμβριο, στην Καβάλα.

Εκεί, ο κ. Καλογεράκης παρουσιάζει σήμερα το συνολικό πρόγραμμα για την προστασία των υδατοκαλλιεργειών και των αλιευτικών πόρων του νομού από έκτακτα περιστατικά θαλάσσιας ρύπανσης, σε ειδική ημερίδα, στην αίθουσα του νομαρχιακού Συμβουλίου.

(Πηγή:www.evdomi.gr, με πληροφορίες απο το ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Δευτέρα 17 Αυγούστου 2009

Ανακαλύπτοντας τη Χάλκα Μπουνάρ

Το Ίδρυμα Mείζονος Eλληνισμού, στο πλαίσιο των προσπαθειών και κάνει για τη διάσωση και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, πραγματοποίησε ανασκαφικές έρευνες στη θέση Χάλκα Μπουνάρ (Ηalka Bunar) στην Κεντρική Βουλγαρία (excavations.ime.gr). Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε κατόπιν σύναψης πενταετούς συμφωνίας με την Ακαδημία Επιστημών της Σόφιας και ειδικότερα με το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της (ΝΑΙΜ-BAS) και είχε στόχο τη μελέτη της περιοχής στην οποία κατά την Αρχαιότητα εξαπλώνονταν οι Οδρύσαι Θράκες.

Οι έρευνες και οι ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν από αποστολή του ΙΜΕ με επικεφαλής τον προϊστάμενο του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας δρ. Αθανάσιο Σίδερη και διήρκησαν από τις 15 Ιουνίου έως τις 30 Ιουλίου 2009. Τα πορίσματα των ερευνών φώτισαν μια ακόμα πλευρά των σχέσεων των αρχαίων Ελλήνων και των Οδρυσών Θρακών, τον πλέον εξελληνισμένο από τους γειτονικούς λαούς των Ελλήνων, πέρα από τις ήδη γνωστές αποικίες στα παράλια του Εύξεινου Πόντου.

Παρόλο που η έρευνα είναι σε πρώιμο στάδιο, τα προκαταρκτικά συμπεράσματα της φετινής ανασκαφικής περιόδου προσφέρουν τη βεβαιότητα ότι η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από τη Νεολιθική περίοδο, καθώς ήρθε στο φως μια οικία της Μέσης Νεολιθικής περιόδου με πλούσια κεραμικά ευρήματα (5500-5200 π.Χ.). Στα Ελληνιστικά χρόνια η εγκατάσταση στη Χάλκα Μπουνάρ ήλεγχε ένα σημαντικό σταυροδρόμι και πιθανόν αποτελούσε εμπορικό σταθμό. Στα ευρήματα περιλαμβάνονται μεταλλικά εργαλεία, χάλκινες πόρπες, πληθώρα οστράκων από εισηγμένα ελληνικά αλλά και ντόπια αγγεία, υφαντικά βάρη και αγαλματίδια.

Από τα ευρήματα συνάγεται ότι στην περιοχή υπήρξε έντονη βιοτεχνική, οικιστική και λατρευτική δραστηριότητα.Την ανασκαφή επισκέφθηκαν επιφανή μέλη της βουλγαρικής αρχαιολογικής κοινότητας. Η συνεργασία μεταξύ ΙΜΕ και Ακαδημίας Επιστημών της Σόφιας αποτελεί σημαντική επένδυση στον τομέα του πολιτισμού και της ιστορίας και ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία της ελληνικής και της βουλγαρικής ακαδημαϊκής κοινότητας. Το ανασκαφικό έργο πρόκειται να συνεχιστεί, στοχεύοντας στην καλύτερη κατανόηση της ελληνικής παρουσίας στη συγκεκριμένη περιοχή.


Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (www.ime.gr):

Tο Ίδρυμα Mείζονος Eλληνισμού, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με κοινωφελή, πολιτιστικό, μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ιδρύθηκε το 1993 από την οικογένεια Λαζάρου Εφραίμογλου, με στόχο τη διάσωση και διάδοση της ιστορικής μνήμης και παράδοσης, τη συνειδητοποίηση της οικουμενικής διάστασης του Ελληνισμού και την προβολή της συμβολής του στην εξέλιξη του πολιτισμού.

Το ΙΜΕ αναπτύσσει σημαντική ιστορική και αρχαιολογική έρευνα, δημιουργεί κόμβους για την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό ενώ, αξιοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις της πληροφορικής, καθώς και οπτικοακουστικά και διαδραστικά μέσα, πραγματοποιεί στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» προβολές Εικονικής Πραγματικότητας, μόνιμες και προσωρινές εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.

(Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Τετάρτη 12 Αυγούστου 2009

Η "βροχή" των αστεριών

Για μια ακόμη χρονιά, οι κάτοικοι της Ελλάδας -και γενικότερα του πλανήτη- θα μπορούν σήμερα το βράδυ, να δουν το φαντασμαγορικό θέαμα που παρέχει η βροχή των διαττόντων αστέρων, που είναι γνωστοί ως Περσείδες, επειδή η περιοχή του ουρανού από την οποία φαίνεται να ξεκινούν, είναι ο βόρειος αστερισμός του Περσέα.

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, οι Περσείδες οφείλονται στον κομήτη 109P/Swift-Tuttle που κάνει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον ήλιο κάθε 130 χρόνια. Οι διάττοντες που παρατηρούμε (κάτι που πιθανότατα συμβαίνει εδώ και τουλάχιστον 2.000 χρόνια), είναι τα σωματίδια σκόνης και βράχων που άφησε πίσω του ο κομήτης αυτός κατά την πορεία του μέσα από το ηλιακό σύστημα. Καθώς η Γη περνά μέσα από το νέφος σωματιδίων που άφησε ο κομήτης, υπό τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες, στο νυχτερινό ουρανό μπορεί να λάβει χώρα ένα πραγματικό "σόου".

Το μέγιστο της "βροχής" συνήθως γίνεται αντιληπτό στις 11-13 Αυγούστου κάθε χρόνου, ενώ Περσείδες παρατηρούνται περίπου από τις 23 Ιουλίου έως τις 20 Αυγούστου, με μέσο ωριαίο ρυθμό περίπου 60 - 80 μετεώρων ανά ώρα. Το φαινόμενο γίνεται βασικά αντιληπτό στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ στο νότιο ημισφαίριο μπορούν να το δουν λίγοι μόνο τυχεροί που βρίσκονται οριακά νότια του ισημερινού.

Πολλοί από τους διάττοντες (πεφταστέρια) των Περσείδων είναι ιδιαίτερα φωτεινοί και αφήνουν ένα έντονο "ίχνος" πίσω τους, καθώς συγκρούονται με την γήινη ατμόσφαιρα και υπερθερμαίνονται, γι' αυτό η συγκεκριμένη "βροχή" έχει αποκτήσει την φήμη ότι μπορεί να είναι ιδιαίτερα θεαματική - κάτι που εξαρτάται άμεσα από τα αν θα υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό, καθώς και από το κατά πόσον το σημείο παρατήρησης θα βρίσκεται μακριά από τη φωτορύπανση των πόλεων και θα επιτρέπει την θέαση σε έναν όσο γίνεται πιο σκοτεινό ουρανό.

Ο αριθμός πάντως των διαττόντων αστέρων που παρατηρούνται, μειώνεται πλέον διαχρονικά, καθώς ο κομήτης απομακρύνεται προς το εξωτερικό ηλιακό σύστημα μετά το πέρασμά του από το περιήλιο το 1992 (η δραστηριότητα αυξάνεται όταν ο κομήτης βρίσκεται κοντά στο περιήλιο, καθώς η περιοχή κοντά στον κομήτη είναι πιο πυκνή σε σωματίδια). Σύμφωνα με τους αστρονόμους - επαγγελματίες και ερασιτέχνες- οι καλύτερες ώρες παρατήρησης για τις Περσείδες είναι λίγο πριν το ξημέρωμα, κάτι που μπορεί να γίνει και με γυμνό οφθαλμό. Το φαινόμενο γενικά καλύπτει όλο τον ουρανό, οπότε αν κανείς είναι ξαπλωμένος, μπορεί να έχει στο οπτικό πεδίο του ένα όσο γίνεται μεγαλύτερο κομμάτι του ουρανού. Συνίσταται επίσης να μην κοιτάζει κανείς το φεγγάρι, γιατί αυτό μειώνει τη νυχτερινή όρασή του.

(Πηγή AΠE-MΠE)

Τρίτη 11 Αυγούστου 2009

Έτος της Αστρονομίας η χρονιά που διανύουμε, αλλά το σύμπαν εξακολουθεί να παραμένει αίνιγμα

Το 2009 ορίστηκε από τον ΟΗΕ ως Έτος Αστρονομίας. Ποτέ οι ειδικοί δεν γνώριζαν περισσότερα για το σύμπαν από ό,τι σήμερα. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Ντοιτσε Βέλε («ΝΒ»), πολλά από τα θεμελιώδη ερωτήματα για τον κόσμο που μας περιβάλλει παραμένουν αναπάντητα.

Ο Μποπ Νίκολ, αστρονόμος στο πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ της Αγγλίας, αντιμετωπίζει τα αινίγματα που θέτει το σύμπαν με βρετανικό χιούμορ: «Έχουμε στη διάθεσή μας ένα πολύ πετυχημένο μοντέλο που περιγράφει τις παρατηρήσεις που έχουμε κάνει στο Διάστημα. Ωστόσο, οι περισσότεροι από εμάς, για να μην πω κανείς μας, δεν καταλαβαίνουμε ούτε ένα μικρό μέρος του μοντέλου αυτού».

Αυτό που αποκάλεσε ο Βρετανός αστρονόμος «μικρό μέρος» είναι οι δύο μυστηριώδεις δυνάμεις του σύμπαντος: η σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη. Η σύσταση της σκοτεινής ύλης παραμένει άγνωστη. Το μόνο που γνωρίζουμε γι’ αυτήν είναι ότι ελκύει άλλα αντικείμενα. Από την άλλη πλευρά, η σκοτεινή ενέργεια απωθεί αντικείμενα και ευθύνεται για τη συνεχή διεύρυνση του σύμπαντος.

Σκοτεινή ενέργεια και σκοτεινή ύλη αποτελούν περισσότερο από το 95% του κόσμου που μας περιβάλλει. Οι αστρονόμοι γνωρίζουν, βέβαια, την επίδραση των δύο συμπαντικών δυνάμεων σε άστρα και γαλαξίες. Δεν είναι, ωστόσο, σε θέση να αποκωδικοποιήσουν τη σύστασή τους.

Οι δύο βασικές θεωρίες

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σήμερα, υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες, οι οποίες περιγράφουν τον κόσμο που μας περιβάλλει. Η πρώτη έχει ως βάση της το μικρόκοσμο και η δεύτερη το μακρόκοσμο. Από την πλευρά τους, οι επιστήμονες προσπαθούν να συνδέσουν με τη θεωρία αυτό που συνυπάρχει εδώ και εκατομμύρια χρόνια στη φύση.

Ο Χέρμαν Νίκολαϊ, φυσικός στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ και διευθυντής του τμήματος ερευνών βαρύτητας, ανέφερε σχετικά: «Γνωρίζουμε πως το σύμπαν διευρύνεται συνεχώς. Αν προσπαθήσουμε να επιστρέψουμε στην απαρχή του κόσμου θα φθάσουμε σ’ ένα σημείο που αποτελείται από ελάχιστη ύλη, μέσα στην οποία δημιουργήθηκαν χρόνος και χώρος. Για να κατανοήσεις τον κόσμο αυτό, θα πρέπει να καταλάβεις τη θεωρία των κβάντων και τη θεωρία της σχετικότητας».

Ποτέ οι αστρονόμοι δεν είχαν τόσα όργανα, τόσες δυνατότητες, ώστε να μελετήσουν το Διάστημα, όπως συμβαίνει σήμερα. Κι όμως, ερωτήματα όπως από τι αποτελείται το σύμπαν, πώς δημιουργήθηκε και πώς θα εξελιχθεί, φαίνεται ότι θα μείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη αναπάντητα.

(Πηγή:www.evdomi.gr)

Σημαντική ελληνική αρχαιολογική ανακάλυψη στην Αλεξάνδρεια

Ως «ένα ιδιαίτερα σημαντικό ελληνιστικό άγαλμα, σπάνιο σε τέχνη και ομορφιά, που αναπαριστά μεγάλη προσωπικότητα της ελληνικής ιστορίας» χαρακτήρισε σε δηλώσεις της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος Καλλιόπη Λιμναίου - Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, το μαρμάρινο άγαλμα που ανακάλυψε με την επιστημονική ομάδα της στους κήπους Σαλαλάτ, στις 4 Μαΐου στην Αλεξάνδρεια.

Το άγαλμα βρέθηκε σε βάθος 8 μέτρων από την επιφάνεια, μέσα σε επίχωση ελληνιστικών/πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων. Έχει ύψος 80 εκατοστά και όσον αφορά την κατάσταση διατήρησής του, σύμφωνα με τη διευθύντρια της ανασκαφής, το κεφάλι και ο κορμός σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση, ενώ από τα κάτω άκρα λείπει το τμήμα κάτω από τα γόνατα. Το δεξί χέρι σώζεται έως πάνω από τον αγκώνα, σε μήκος 0,16 μ., ενώ το αριστερό λείπει τελείως από τον ώμο. Στα άνω άκρα υπάρχουν οπές για την προσάρτηση μεταλλικών συνδέσμων. Διασώζεται ο σύνδεσμος στον αριστερό ώμο.

Σημαντική είναι και η περιγραφή που έκανε η αρχαιολόγος, βάσει της οποίας, το εύρημα αναπαριστά σημαντική προσωπικότητα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Συγκεκριμένα, «το άγαλμα αναπαριστά νέον άνδρα γυμνό, σε όρθια στάση, με το δεξί πόδι λυγισμένο. Στα βοστρυχωτά μαλλιά φέρει ταινία και στις παρειές έχει παραγναθίδες (φαβορίτες). Το πρόσωπο κλίνει προς τα αριστερά και τα μάτια στρέφονται προς τα πάνω, χαρακτηριστικά πολύ γνωστά από τα "ηρωικά" πορτρέτα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Λύσιππο. Το σώμα στρέφεται ελαφρά προς τα δεξιά και πιθανώς στηριζόταν σε βάση, ίχνη της οποίας είναι εμφανή στο δεξιό γλουτό. Η ήρεμη όψη του αγάλματος θυμίζει έντονα την απαλή πραξιτελική τεχνοτροπία της υψηλής αλεξανδρινής τέχνης».

Για το θέμα ασχολήθηκε και η μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα «Αλ Αχράμ», η οποία αναφέρει μάλιστα ότι το εν λόγω άγαλμα έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με άλλα αγάλματα του Μεγάλου Αλέξανδρου, στον οποίον πιθανόν και να ανήκει.

«Δεν γνωρίζουμε σε ποιον ακριβώς ανήκει - αν και έχουμε ήδη σχηματίσει κάποια πρώτη άποψη -δήλωσε η κ. Παπακώστα-, αλλά σίγουρα είναι σημαντική η ανακάλυψη ενός τέτοιου σπουδαίου αρχαίου αγάλματος στην Αλεξάνδρεια».

«Η περαιτέρω μελέτη του ευρήματος είναι απαραίτητη για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων», είπε η κ. Παπακώστα και πρόσθεσε: «Η Αλεξάνδρεια είχε να προβεί σε τέτοια ανακάλυψη ολόκληρες δεκαετίες. Και για να καταλάβει κανείς την σημασία του ευρήματος, οι αιγυπτιακές αρχές που στηρίζουν την εν λόγω ελληνική αρχαιολογική - και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό - ήδη έχουν αρχίσει τη συντήρηση του αγάλματος το οποίο άμεσα πρόκειται να εκτεθεί στο αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας.

Η αρχαιολόγος Καλλιόπη Παπακώστα διεξάγει αρχαιολογικές έρευνες στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου εδώ και 14 χρόνια, από τα οποία τα τελευταία τρία χρόνια στη συγκεκριμένη θέση, όπου έγινε η πρόσφατη ανακάλυψη.

(Πηγή:www.evdomi.gr)

Δευτέρα 10 Αυγούστου 2009

Τελικά υπάρχει ζωή στον Άρη;

Πάνω που οι επιστήμονες άρχισαν να ελπίζουν ότι αργά ή γρήγορα θα βρουν ίχνη ζωής στον Άρη, μια νέα γαλλική επιστημονική μελέτη απομακρύνει ξανά αυτή την πιθανότητα, καθώς ανακάλυψε ότι το μεθάνιο στην ατμόσφαιρα του "κόκκινου πλανήτη" (μια από τις κυριότερες ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχουν βιολογικές διαδικασίες σε εξέλιξη) συμπεριφέρεται απολύτως μυστηριωδώς και με τρόπο που δεν ευνοεί την ύπαρξη ζωής - τώρα ή στο παρελθόν.

Συγκεκριμένα, το μεθάνιο στον Άρη, για άγνωστους λόγους, παράγεται και καταστρέφεται με τρομερά ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τη Γη. Αυτό που καταστρέφει το μεθάνιο (το απλούστερο οργανικό μόριο, που παράγεται κυρίως από ζωντανούς οργανισμούς), πιθανότατα εξαφανίζει και κάθε άλλο οργανικό μόριο, άρα και την πιθανότητα ζωής.

Το μυστήριο μεγαλώνει, επειδή το αέριο αυτό -που για πρώτη φορά ανιχνεύτηκε στον Άρη το 2003- κατανέμεται ανομοιόμορφα στην αρειανή ατμόσφαιρα και μεταβάλλεται με τις εποχές. Κανονικά, θα έπρεπε τα ρεύματα της ατμόσφαιρας να διαχέουν ομοιόμορφα το μεθάνιο σε όλο τον πλανήτη, σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή μηνών.

Η μελέτη του μεθανίου έγινε από τους χημικούς Φρανκ Λεφέβρ και Φρανσουά Φορζέ του πανεπιστημίου "Πιέρ & Μαρί Κιουρί" του Παρισιού και η σχετική επιστημονική εργασία, που χρησιμοποίησε κλιματολογικές προσομοιώσεις σε υπολογιστές για να αναλύσει στοιχεία παρατηρήσεων τηλεσκοπίων από τη Γη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC και το New Scientist.

Η παρουσία του μεθανίου έχει αποδοθεί είτε σε γεωλογική (κυρίως ηφαιστειακή) δραστηριότητα, είτε σε παρουσία ζωής, είτε και στα δύο.

Η ανακάλυψη, το 1996, ενός αρειανού μετεωρίτη στην Ανταρκτική, ο οποίος περιείχε ίχνη μικροβίων, έδωσε ελπίδες για εύρεση ζωής στον πλανήτη. Πιο πρόσφατα οι ελπίδες αυτές ενισχύθηκαν από την ανακάλυψη ότι υγρό νερό κυλούσε κάποτε στην επιφάνεια του Άρη. Όμως μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί καμία απόδειξη ότι υπήρξε ποτέ ή υπάρχει σήμερα κάποιος ζωντανός οργανισμός πάνω στον "κόκκινο πλανήτη".

Σύμφωνα με τους γάλλους ερευνητές, η χημεία της αρειανής ατμόσφαιρας παραμένει γενικότερα ένα μυστήριο. Ειδικά για το μεθάνιο, επισημαίνουν ότι "κάτι συμβαίνει που μειώνει τη διάρκεια ζωής αυτού του αερίου μέχρι και 600 φορές (σε σχέση με τη Γη). Αν οι μετρήσεις μας είναι σωστές, κάτι πολύ σημαντικό συμβαίνει στον Άρη που δεν έχουμε καταλάβει". Στη Γη, ο ήλιος καταστρέφει το μεθάνιο σε περίπου 330 χρόνια, ενώ στον Άρη αυτό εκτιμάται ότι συμβαίνει σε περίπου 200 γήινες μέρες (χωρίς να αποκλείεται να καταστρέφεται και μέσα σε μόλις μια ώρα!).

Τα πρωτογενή στοιχεία που ανέλυσαν οι γάλλοι επιστήμονες, είχαν δημοσιευτεί φέτος τον Ιανουάριο στο περιοδικό "Science" και προέρχονταν από παρατηρήσεις αμερικανών επιστημόνων (με επικεφαλής τον δρα Μάικλ Μούμα, διευθυντή του Κέντρου Αστροβιολογίας Γκόνταρντ της NASA), με χρήση της τεχνικής της υπέρυθρης φασματοσκοπίας, από τρία διαφορετικά επίγεια τηλεσκόπια που κάλυψαν το 90% περίπου της επιφάνειας του Άρη. Τόσο οι Αμερικανοί, όσο και οι Γάλλοι επιστήμονες, δεν αποκλείουν το μυστήριο της γρήγορης παραγωγής και εξαφάνισης του μεθανίου να έχει βιολογικές ή γεωλογικές αιτίες. Το Δεκέμβριο η ομάδα του Μούμα θα κάνει νέες παρατηρήσεις του Άρη χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητήριου στην Χιλή, για να ρίξει περισσότερο φως στο ζήτημα.

Σύμφωνα με τον δρα Λεφέβρ, αν επιβεβαιωθούν οι γαλλικές μετρήσεις για το μεθάνιο, αυτό θα σημαίνει ότι η επιφάνεια του Άρη είναι -και πιθανότατα πάντα ήταν- πολύ εχθρική προς τις οργανικές-βιολογικές διαδικασίες, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα κάποιες μορφές ζωής να έχουν καταφύγει βαθιά κάτω από το έδαφος, όπου οι συνθήκες διαβίωσης ίσως είναι πιο ευνοϊκές.

Η NASA σχεδιάζει να στείλει στον Άρη, το 2011, ένα όχημα τύπου "ρόβερ", τροφοδοτούμενο με πυρηνική ενέργεια και ειδικό για επιστημονικές μελέτες (θα λέγεται Mars Science Laboratory). Σύμφωνα με ένα πιθανό σενάριο, από κοινού η NASA και η ευρωπαϊκή ESA θα στείλουν ένα ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος σε τροχιά γύρω από τον Άρη, το 2016, για να μελετήσει τις πηγές προέλευσης του μεθανίου. Θα ακολουθήσει, πιθανότατα το 2018, το ευρωπαϊκό όχημα τύπου "ρόβερ" European ExoMars, το οποίο θα ψάξει επί τόπου για τις πηγές του μεθανίου με βάση τις παρατηρήσεις του σκάφους σε τροχιά, οι οποίες θα έχουν προηγηθεί.

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.nature.com/nature/journal/v460/n7256/abs/nature08228.html

(Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ, Κείμενο: Π. Δρακόπουλος)

Τρίτη 4 Αυγούστου 2009

Αρχαιολογικά ευρήματα, χαρακτηριστικά του πολιτισμού της Τροίας στη Βουλγαρία

Κεραμικά αντικείμενα, χαρακτηριστικά του τρωικού πολιτισμού, βρέθηκαν σε ανασκαφές, που διεξήγαγε βουλγαρική αρχαιολογική ομάδα, με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Γιαβόρ Μπογιατζίεφ, στην περιοχή Μομτσίλγκραντ της Βουλγαρίας.

Ο οικισμός που ανακαλύφθηκε χρονολογείται στην Χαλκολιθική εποχή (5.500-3.000 π.Χ.), γεγονός που ενισχύει τη θεωρία ότι, οι κάτοικοι του οικισμού ήταν πρόγονοι της μυθικής Τροίας, αναφέρει στο σχετικό τηλεγράφημά του το βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων ΒΤΑ. Σύμφωνα με τον κ. Μπογιατζίεφ, οι κάτοικοι είχαν δεχθεί επίθεση από τα βορειοανατολικά και στην προσπάθειά τους να τραπούν σε φυγή, υποχώρησαν νοτιοδυτικά, προς το Αιγαίο, που απέχει μόλις 60 χλμ από την περιοχή του Μομτσίλγκραντ.

Ο προϊστορικός χώρος κατοικούνταν κατά το δεύτερο μισό της 5ης χιλιετηρίδας π.Χ. Δεδομένου ότι βρίσκεται επί της διαδρομής μιας μεγάλης οδικής σύνδεσης που θα υπάρχει εκεί στο μέλλον, οι αρχαιολόγοι επιθυμούν να φωτογραφήσουν τον χώρο και να εκθέσουν τα πολυτιμότερα ευρήματα σε μουσείο στο Κίρτζαλι.

Η αρχαιολογική έρευνα θα διαρκέσει ως τα τέλη Αυγούστου.

(Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ)

101 ρωμαϊκοί τάφοι στην Κροατία

Εκατόν ένα ρωμαϊκούς τάφους έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, σε διάφορες περιοχές της πόλης Βίνκοβτσι, στην ανατολική Κροατία.

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Χργόγε Βούλιτς του Μουσείου του Βίνκοβτσι, οι αρχαιολογικές ανασκαφές, από τον περασμένο Μάιο, σε περιοχή όπου επρόκειτο να ανεγερθεί εμπορικό κέντρο, πολυκατοικία και διάφορα εμπορικά γραφεία, στο Βίνκοβτσι, σε περιοχή που βρίσκεται κοντά σε ρωμαϊκό οικισμό, έφερε στο φως τους τάφους, που χρονολογούνται μεταξύ 5ου και 1ου αι. π.Χ.

Ένας από τους τάφους εικάζεται πως ανήκει σε ντόπιο τεχνίτη, ενώ στην περιοχή βρέθηκαν, ακόμη, δύο σπάνια ασημένια νομίσματα.

Πάνω από 300 ρωμαϊκοί τάφοι έχουν βρεθεί έως σήμερα στην ίδια περιοχή, ιδίως στην τοποθεσία που είναι γνωστή ως βόρεια νεκρόπολη.

(Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ)